«Абставіны склаліся так, што я стала паліглотам». Беларуска вучылася ў трох краінах Еўропы і хутка паедзе ў чацвёртую
У свае 20 гадоў Соня паспела павучыцца ў трох розных краінах. Цяпер дзяўчына вучыцца ў Ягелонскім універсітэце ў Кракаве, але ўжо ў наступным годзе зноў зменіць месца вучобы — паедзе па студэнцкай праграме абмену ў Аўстрыю. Most пагаварыў з Соняй пра тое, чым еўрапейская адукацыя адрозніваецца ад беларускай і як было пачынаць самастойнае жыццё ў Еўропе ў 15 гадоў.
Усё пачалося з таго, што бацькі прапанавалі Соні паступіць у лінгвістычную гімназію ў Мінску. У якасці замежнай мовы дзяўчына выбрала нямецкую.
«І ў 14 гадоў я так загарэлася — сказала бацькам, што хачу вучыцца ў Германіі. Яны памяліся-памяліся, але потым пагадзіліся».
Пасля дзявятага класа беларуска здала іспыты і паступіла ў 10-ы клас нямецкай школы.
«Яны паўтары гадзіны абмяркоўвалі кандыдатаў у органы самакіравання — ачмурэць!»
Тады Соні было ўсяго 15, і здавалася нязвыклым, што навучанне ў старэйшых класах нямецкай школы падобнае да ўніверсітэцкага. Замест урокаў — пары, вучняў аб’ядноўваюць не ў класы, а ў патокі, і яны самастойна выбіраюць, якія прадметы іх цікавяць. Кантроль з боку настаўнікаў — мінімальны.
Здзівіла Соню і стаўленне юных немцаў да палітыкі — калі ў Германіі праходзілі выбары ў мясцовыя органы самакіравання, паміж школьнікамі падчас урока разгарэліся дэбаты. Уявіць падобную сітуацыю ў беларускай школе Соні было складана.
«Яны паўтары гадзіны сядзелі і абмяркоўвалі кандыдатаў — ачмурэць!» — дзеліцца беларуска.
Вучоба дзяўчыне падабалася, праблем з мовай не ўзнікала, аднак размаўляла Соня ў асноўным з іншымі замежнымі студэнтамі на англійскай. Немцы, па словах дзяўчыны, аддавалі перавагу «сябраваць са сваімі».
«Тады я ўпершыню сутыкнулася з пытаннем, што такое менталітэт. Тады ж зразумела, што значыць сумаваць па радзіме».
У 2020 годзе Соня глыбока перажывала драматычныя падзеі, якія адбываюцца ў Беларусі. Але падзяліць уражанні з кімсьці ў Нямеччыне было складана. Соня кажа, што калі расказвала ментару — гэта аналаг класнага кіраўніка — пра тое, што адбываецца ў сваёй краіне, тая ёй не верыла — думала, што дзяўчына перабольшвае.
«Яна казала: «Не, такога не бывае». Мне на той момант было 16 гадоў, я далёка ад бацькоў, для мяне гэта такі стрэс, а мне не вераць. Увогуле, паглядзела я на Нямеччыну, паглядзела на немцаў — і мне не спадабалася», — расказвае беларуска.
«Стаяла з атэстатам, рыдала і не разумела, што рабіць далей»
Соня правучылася ў нямецкай школе амаль два гады і прыняла рашэнне вярнуцца ў Беларусь. На радзіме дзяўчыне прыйшлося здаваць іспыты за 11-ы клас экстэрнам. Часу на здачу ЦТ і прыняцце рашэння, куды паступаць, не засталося.
«Я стаяла з атэстатам, рыдала і не разумела, што мне рабіць далей», — расказвае Соня.
Тады дзяўчыне бачылася два шляхі: вяртацца ў Нямеччыну (але туды яна «катэгарычна не хацела») або ўзяць год перадышкі і спакойна падрыхтавацца да іспытаў.
У выніку Соня выбрала спецыяльнасць «Сусветная палітыка і эканоміка» ў Еўрапейскім гуманітарным універсітэце ў Вільні. Кажа, што пайшла «па шляху найменшага супраціву».
Дзяўчына пераехала ў Літву, але з-за кавідных абмежаванняў вучоба была дыстанцыйнай, студэнцкага жыцця амаль не было, і Соня хутка засумавала.
«У маёй галаве адразу была думка, што ЕГУ — перавалачны пункт, як быццам гэта проста дадатковыя семінары».
«Падчас сесіі знаходзілася ў прастрацыі»
У пошуку новых магчымасцяў Соня паступіла на праграму Каліноўскага, а праз час перавялася на завочнае навучанне ў ЕГУ і пераехала ў Варшаву. Спачатку гэта быў падрыхтоўчы курс — у новай краіне Соня пачала вучыць польскую мову, асвоіла яе да ўзроўню B2, хаця моўны бар’ер усё яшчэ захоўваўся.
Затым дзяўчына стала выбіраць універсітэт ужо для атрымання спецыяльнасці. Каб спрасціць працэс пераводу з ЕГУ, універсітэт дзяўчына выбірала па прынцыпе найбольшага супадзення прадметаў спецыяльнасці ў Польшчы з тымі, якія яна вывучала ў Вільні. Найбольш прыдатнай спецыяльнасцю аказалася «Еўрапеістыка. Еўрапейскія даследаванні» ў Ягелонскім універсітэце.
Аказалася, што працэс пераводу дзейных студэнтаў з аднаго еўрапейскага ўніверсітэта ў іншы на сумежную спецыяльнасць досыць просты. Трэба толькі прадставіць даведку аб пройдзеных прадметах і пацвердзіць веданне мовы.
Соню залічылі на другі курс Ягелонскага ўніверсітэта. Аднак паралельна дзяўчына праходзіць навучанне і з першакурснікамі, каб нагнаць прапушчаныя прадметы. У адным семестры беларусцы даводзіцца вывучаць да 15 прадметаў.
«Столькі ж прадметаў людзі праходзяць за цэлы год, — дадае Соня. — Я не ведаю, як гэта ўсё здала. Падчас сесіі знаходзілася ў прастрацыі: не спала, не ела — з глузду ехала».
Соня адзначае, што ў ЕГУ ёй давялося б вучыцца чатыры гады. У Ягелонскім універсітэце бакалаўрыят займае тры гады.
«Вучоба ва ўніверсітэце мне вельмі падабаецца, я заўсёды заінтрыгаваная, — расказвае Соня. — У нас шмат міждысцыплінарных прадметаў, дзякуючы якім ты можаш пазнаёміцца са сваёй спецыяльнасцю з усіх бакоў».
Параўноўваючы беларусаў з іншымі замежнымі студэнтамі, Соня адзначае, што першыя больш матываваныя.
«Сярод замежнікаў ёсць студэнты, якія не разумеюць, куды яны трапілі і навошта ім гэта трэба. Беларусы разумеюць, навошта сюды прыйшлі: мы прайшлі агонь і медныя трубы, каб вучыцца ў гэтым універсітэце».
«Я падумала: даюць — бяры»
Пасля пераезду ў Кракаў Соня вырашыла, што стамілася ад пастаянных змен месца жыхарства — за апошнія пяць гадоў дзяўчына пераязджала кожны год. Здавалася, што тут яна асядзе. Але з’явілася магчымасць паўдзельнічаць у еўрапейскай праграме па абмене студэнтамі Erasmus.
«Я падумала: даюць — бяры. Ну і ўсё, у наступным годзе першы семестр буду вучыцца ў Вене», — расказвае Соня.
Беларуска сумяшчае вучобу з падпрацоўкамі, у асноўным займаецца перакладамі. Дзяўчына добра валодае нямецкай, польскай, англійскай мовамі, а цяпер вучыць французскую.
«Абставіны склаліся так, што я стала паліглотам. Я свята веру, што гэта мой ключык, адметная рыса, якая дапаможа мне ў будучыні», — тлумачыць Соня.
Пакуль дзяўчына не вырашыла, ці пойдзе ў магістратуру — усё будзе залежаць ад фінансавых магчымасцяў і часу. У Ягелонскім універсітэце ёй засталося вучыцца крыху больш за год, і Соня ўжо пачынае падшукваць месцы стажыроўкі і «заводзіць карысныя знаёмствы». Кажа, што ў ідэале хацела б сумяшчаць працу і вучобу ў магістратуры.
У будучыні дзяўчына хацела б звязаць сваю прафесійную дзейнасць з еўрапейскімі інстытуцыямі ці міжнароднымі арганізацыямі.
«Такая наша эмігранцкая доля»
Найбольшая цяжкасць, з якой Соня сутыкнулася за час сваёй пяцігадовай эміграцыі — розніца ў менталітэце. Завесці моцнае сяброўства з немцамі і палякамі беларусцы не ўдалося.
«Такая наша эмігранцкая доля, — жартуе дзяўчына. — Але часам мне здаецца, што я як быццам гэтага не выбірала — вымусілі жыццёвыя абставіны».
Чытайце таксама:
Памятаеце вайну з Беларускім моладзевым хабам у Варшаве? Даведаліся, што там адбываецца цяпер
Каментары