«Сёлета 90% пойдуць у войска». Выпускнікоў вайсковых кафедраў масава прызываюць служыць
Выданню Devby.io паскардзіўся студэнт БДУІР: ён пайшоў вучыцца на вайсковую кафедру, бо меркаваў, што гэта гарантавана забяспечвае ад службы ў войску пасля заканчэння ВНУ. Але яго прыяцеля, які вучыўся на старэйшым курсе, «прызвалі як афіцэра — і адмовіцца было няможна». Devby.io кінуў кліч у пошуках падобных выпадкаў, і выявілася, што на гэта выпускнікі гэтага года наракаюць масава.
«Менеджар спрабаваў даказаць, што ім неабходны супрацоўнік. Склалі хадайніцтва — не спрацавала»
Аляксей (імёны герояў змененыя) — выпускнік БДУІР, які прайшоў два гады падрыхтоўкі на вайсковай кафедры і атрымаў званне лейтэнанта запасу.
«Але варта было толькі атрымаць дыплом, як пачаў тузаць ваенкамат. Спачатку казалі, што, можа, не спатрэблюся, але трэба было ўвесь час да іх ездзіць.
Затым у мяне адбылося сумоўе з прадстаўнікамі часці — і тыя безумоўна забралі на службу.
Наколькі я ведаю, з гэтага года выпуску забіраюць усіх. Ані магістратура, ані хадайніцтва з працы не дапамагаюць.
Аляксей кажа, што медагляд будучыя афіцэры запасу з БДУІР праходзілі яшчэ ўвосень на чацвёртым курсе — «каб дакументы былі гатовыя да заканчэння ВНУ». І яшчэ да ўручэння дыплома ім раздалі першыя позвы ў ваенкамат.
«А там ужо пачалі «карміць» новымі — раз на пару тыдняў: прыехаць з дыпломам, падпісаць нешта, давезці дакументы нейкія і г. д. Потым раптам сумоўе з прадстаўнікамі часці, пра якую я ўжо згадваў. На ім на словах давялі: хто ў якой частцы, якія пасады і іншае».
Дарэчы, цікавы факт: позвы заўсёды слалі на працу, а не па адрасе пражывання.
Малады чалавек адзначае, што менеджар з ягонай кампаніі размаўляў па тэлефоне з кімсьці з ваенкамата, «спрабаваў давесці, што ім неабходны такі супрацоўнік, як я». Затым кампанія склала хадайніцтва — але яно не спрацавала. Аляксей неўзабаве ідзе служыць.
«Нам сказалі, што прызываюць 998 чалавек замест 100—300 звычайных»
Ян скончыў сёлета ФПМІ БДУ. На «ваенку» ён і яго аднакурснікі «ішлі, каб не ісці ў войска», шчыра прызнаецца юнак. А ў выніку амаль усю групу «прызвалі позвамі адразу пры канцы навучання».
«Нам сказалі, што сёлета прызываюць 998 чалавек замест звычайных 100-300 — на службу афіцэраў запасу.
Кожны з нас з’явіўся ў ваенкамат, і там паведамілі, што ў нас амаль 100% шанцы пайсці служыць, бо прыярытэт — на гэты год выпуску. Выдалі вайсковы білет і позву на камісію. Там сабралася каля 20 чалавек розных спецыяльнасцяў і гадоў выпуску. Кагосьці разабралі мясцовыя часці, некаторым (і мне) далі позву на канец жніўня.
У выніку з другой спробы мяне абраў прадстаўнік часці. Як адбываецца выбар: па сутнасці, гэта анкетаванне, у анкеце ёсць у тым ліку пытанні пра жаданне служыць і месца службы, якое самому хацелася б. З маёй групы прызвалі 16 чалавек з 21, асноўныя месцы — Лепельскі раён, Печы і Мінск. Ёсць інфармацыя, што толькі ў Заслонава вясной прызвалі больш за 2 тысячы чалавек.
Яшчэ нам сказалі, што ні пашпарт РР (пашпарт грамадзяніна, які аформіў выезд на пастаяннае месца жыхарства за мяжу — заўв. рэд.), ні лісты з працы не паўплываюць ні на што — і ў нас так і выйшла. Мы бачылі спіс з умовамі адтэрміновак — у асноўным гэта хворыя бацькі (жонка, дзеці)».
«Сёлета прызываюць амаль усіх выпускнікоў — 90% пойдуць у войска»
Арсень не захацеў расказваць пра сябе: кажа, адвучыўся ў ВНУ, прайшоў два гады падрыхтоўкі на вайсковай кафедры — «а цяпер пагражае войска».
Маладзён кажа, што «сёлета прызываюць амаль усіх выпускнікоў — 90% пойдуць у войска». Інфармацыя гэтая ад аднакласнікаў, сяброў і знаёмых, а іх у Арсеня шмат: у БДУ, БДУІР і БНТУ.
«Каго позвай на дом выклікаюць, каго — з дапамогай смс-апавяшчэння. Але большасць атрымала позвы перад дыпломам, без гэтага не падпісваюць абхаднога ліста. І кожны візіт у ваенкамат заканчваецца новай позвай», — расказвае маладзён.
Арсень таксама паспрабаваў варыянт з лістом ад працадаўцы — «не дапамагае». «Адзіны варыянт «адкасіць» — пашпарт PP, ну або сувязі», — мяркуе суразмоўца.
«Лепш гарантавана пайсці на паўгода, чым мець рызыку быць прызваным на год»
Яўген ужо адслужыў 6 месяцаў тэрміновай службы. Ён скончыў БДУІР летам 2023 года і ў яго за спінай — год падрыхтоўкі на вайсковай кафедры, то-бок курс падрыхтоўкі малодшых камандзіраў. Чаму не два, ён тлумачыць так:
«У БДУІР на пэўных спецыяльнасцях можна адвучыцца год на вайсковай кафедры і пайсці, скараціўшы сабе тэрміновую службу на паўгода.
Альбо пайсці на другі год кафедры і пасля заканчэння атрымаць афіцэрскае званне — адпаведна цябе не прызавуць як «салдата тэрміновай службы». Але могуць прызваць як афіцэра — з заробкам, але без права адмовіцца ад гэтай працы.
Раней па такой схеме многія не траплялі ў войска зусім, бо афіцэрамі прызывалі невялікую колькасць людзей. Але, як я разумею, у апошнія гады сітуацыя змянілася — і вось ужо два гады падрыхтоўкі на «ваенцы» не абараняюць ад прызыву, як раней.
Суразмоўца «палічыў, што лепш гарантавана пайсці на паўгода, чым мець рызыку быць прызваным на год, хай і на «працу». «У любым выпадку ж выпадаеш са звыклага жыцця», — дадае ён.
«Тым больш, што раней было так: тыя, каго прызвалі як афіцэра пасля двух гадоў вайсковай кафедры, праходзілі па іншай графе прыдатнасці па здароўі. То-бок шанцаў выявіцца «не прыдатным» да службы было менш, чым калі б цябе прызвалі на звычайную тэрміновую службу. А ў мяне на той момант яшчэ быў шанец не пайсці па стане здароўя — пакуль у 2023 годзе не змянілі патрабаванні да прыдатнасці.
У цэлым, гледзячы на аднагрупнікаў, якія скардзяцца, што пасля двух гадоў кафедры іх цяпер могуць прызваць яшчэ на год, я разумею, што зрабіў усё правільна. А цяпер прызываюць у тым ліку выпускнікоў тых спецыяльнасцяў, якіх раней «не чапалі».
Яўген хацеў служыць у ІТ-роце — пасля сумоўя яму нават паабяцалі, што возьмуць адразу пасля курса маладога байца.
«Але ўжо пад канец курса мне паведамілі, што прызвалі занадта шмат праграмістаў і мяне не будуць разглядаць, бо я прыйшоў усяго толькі на паўгода, а ў іх у прыярытэце — тыя, хто на год. Вось такі пранк атрымаўся».
Суразмоўца кажа, што «служыў, як і ўсе, але афіцэры лічылі, раз я праграміст, значыць «не дурань», — і замест звычайных нарадаў мне было можна даваць працу з дакументамі на камп’ютары».
І ўсё ж Яўген адзначае, што прызыў пасля вайсковай кафедры — «гэта не тэрміновая служба, куды бяруць усіх прыдатных».
«Ёсць шанец і не пайсці, бо ў іх пэўны план набору: то-бок збіраюць у ваенкамаце ўмоўна 20 афіцэраў і кажуць, што прызавуць 15 з іх. І потым гутараць з кожным, вырашаюць, у каго ёсць важкія прычыны не ісці ў войска, а каго можна забраць».
Ці маюць служыць выпускнікі вайсковых кафедраў?
Студэнты, якія прайшлі праграму падрыхтоўкі малодшых камандзіраў — г. зн. год на вайсковай кафедры, — могуць прызвацца ў добраахвотным парадку на вайсковую службу па кантракце тэрмінам на 2 гады альбо на тэрміновую вайсковую службу тэрмінам на 6 месяцаў на вайсковыя пасады ў адпаведнасці з атрыманай вайсковай уліковай спецыяльнасцю.
Студэнты, якія прайшлі праграму падрыхтоўкі афіцэраў запасу — г. зн. 2 гады на вайсковай кафедры, — могуць прызвацца на афіцэрскія вайсковыя пасады ў добраахвотным парадку альбо па прызыве тэрмінам на 1 год у адпаведнасці з атрыманай вайсковай уліковай спецыяльнасцю. На тэрміновую вайсковую службу яны не прызываюцца.
Каментары
з.ы. Подавляющее число из моих знакомых офицеров из вс рб уволилось в 2010х или после отработки 5 лет или даже не дожидаясь, поэтому я не удивлен, что остро не хваватает младших офицерою.