Nobeleŭskuju premiju miru atrymaŭ Marci Achcisaary
abnoŭlena ŭ 12:02
Premija jamu «dajecca za tryccacihadovuju dziejnaść pa ŭrehulavańni kanfliktaŭ u roznych krainach śvietu». Achcisaary miryŭ Namibiju i PAR, Indaneziju i ruch Ačechu, raźviazvaŭ kanflikty pamiž IRA i Brytanijaj, u Bośnii, Kosava. U 1994-2000 hh. jon byŭ prezydentam Finlandyi.
10.10.2008 / 09:50
Premija jamu dajecca za tryccacihadovuju dziejnaść pa ŭrehulavańni kanfliktaŭ u roznych krainach śvietu. Achcisaary miryŭ Namibiju i PAR, Indaneziju i separatyscki ruch Ačech, raźviazvaŭ kanflikty pamiž IRA i Brytanijaj, pracavaŭ u Bośnii j Kosava, byŭ prezydentam Finlandyi.
Pra heta siońnia abviaścili ŭ Osła a 12-j pavodle mienskaha času. Premija budzie ŭračysta ŭručana ŭ śniežni, u stalicy Narvehii.
* * *
Marci Ojva Kalevi Achcisaary (Martti Oiva Kalevi Ahtisaari) naradziŭsia 23 červienia 1937 h. u karelskim horadzie Vijpury, što tady byŭ u składzie Finlandyi (ad 1940 h. heta Vybarh, Rasieja).
Z 1965 h. jon staŭ pracavać u adździele pa akazańni dapamohi krainam treciaha śvietu MZS Finlandyi.
U 1973 h. Marci Achcisaary byŭ pryznačany nadzvyčajnym i paŭnamocnym pasłom u Tanzanii, a ŭ 1975 h. uznačaliŭ, pa sumiaščalnictvie, finlandzkuju dypmisiju ŭ Zambii, Samali, Mazambiku.
U 1977—1984 hh. upaŭnavažany AAN pa vyrašeńni kanfliktu ŭ Namibii.
U 1984 h. viarnuŭsia ŭ Finlandyju, pracavaŭ u Ministerstvie zamiežnych spraŭ.
U 1987 h. Achcisaary staŭ namieśnikam hieneralnaha sakratara AAN pa haspadarčych i administracyjnych pytańniach. U 1989—1990 hh. kiravaŭ u Namibii UNTAG (United Nations Transition Assistance Group) – vaśmitysiačnym vajennym i cyvilnym kantynhientam AAN, jaki zajmaŭsia padrychtoŭkaj demakratyčnych vybaraŭ.
Z 1991 h. – ministar zamiežnych Finlandyi. U 1992—1993 hh – staršynia rabočaj hrupy pa ŭrehulavańni kanfliktu ŭ Bośnii.
U 1994—2000 hadach prezydent Finlandyi.
Uviesnu 1999 hodu staŭ adnym z pasiarednikaŭ padčas vajny ŭ Juhasłavii, prapanavaŭ tady mirny plan vyrašeńnia kanłfiktu ŭ Kosava, ź jakim pahadziŭsia Białhrad.
U 2000 h. zasnavaŭ niaŭradavuju arhanizacyju "Inicyjatyva pa pieraadoleńni kryzysaŭ».
U 2000-2001 hadach inspektavaŭ składy ŭzbrajeńnia Irłdiandzkaj respublikanskaj armii.
U 2005 hodzie pry pasiarednictvie Achcisaary byŭ padpisany mirny dahavor, jaki pakłaŭ kaniec tryccacihadovaj vajnie pamiž uradam Indanezii i separatysckim rucham u pravincyi Ačech.
U 2005 h. pryznačany specyjalnym pasłańnikam hieneralnaha sakratara AAN pa kiravaŭnictvie pracesam vyznačeńnia budučyni Kosava.
U 2007 hodzie padrychtavaŭ plan mirnaha urehulavańnia kanfliktu, jaki praz pazycyiju Rasiei i Kitaju byŭ adkinuty AAN.
Achcisaary žanaty, maje syna.