Piensija ŭpadzie ŭ 1,5 razu. Ekanamisty padličyli, što čakaje biełarusaŭ u staraści
Što budzie ź piensijami, kali nie refarmavać sistemu? Ekanamisty praličyli dva scenaryi — abodva biazradasnyja.
09.12.2021 / 12:14
U nas salidarnaja piensijnaja sistema. To-bok uznosy rabotnikaŭ raźmiarkoŭvajucca na ciapierašnich piensijanieraŭ. Praz demahrafičnyja prablemy nahruzka budzie tolki raści.
Sumarny kaeficyjent naradžalnaści ŭ Biełarusi (jon pakazvaje, kolki dziaciej u siarednim naradžaje žančyna) — 1,4. Kali situacyja zastaniecca takoj ža, to praz 30 hod piensijnaja nahruzka na adnaho pracoŭnaha čałavieka vyraście ŭ 1,5 razu.
I voś što čakaje sistemu. Ekśpierty BEROC prahnazujuć dva scenaryi.
Kali pamier piensii zastaniecca takim, jak jość (39% ad siaredniaha zarobku), to zdarycca mocny deficyt srodkaŭ u Fondu sacyjalnaj abarony nasielnictva. Da 2050 hoda hety deficyt składzie 5% VUP.
Kali nie załazić u dadatkovyja daŭhi i raźmiarkoŭvać tyja srodki fondu, što jość, to za 30 hod piensii ŭpaduć da 26% ad siaredniaha zarobku. Piensijaniery stanuć u 1,5 razu biadniejšymi.
Hetyja scenaryi jašče nie ŭličvajuć, što biełarusy buduć žyć daŭžej (a tak i budzie) ci naradžać mienš. Ciapier na piensii idzie 8,6% VUP.
«Dalejšaje pavyšeńnie piensijnaha ŭzrostu ci ŭraŭnavańnie jaho dla žančyn i mužčyn nieabchodnaje, ale heta nie panaceja. Kali, kaniečnie, nie pavialičyć jaho da 70 hadoŭ, u takim vypadku ludzi prosta nie buduć dažyvać da piensii», — kaža ekanamist Leŭ Lvoŭski.
Vyjściem ekśpierty bačać pierachod na nakaplalnuju sistemu. Sami ŭłady kažuć pra heta ŭžo niekalki hod, ale reforma tak i zastajecca na słovach.
U siarednim z zarobkaŭ nasielnictva, z ulikam roznych ilhot, 17% idzie ŭ piensijnuju sistemu. Samy lepšy vynik pakazvaje madel, kali tracina hetych adličeńniaŭ pastupaje na nakaplalny rachunak.
Prablema ŭ tym, što pry pierachodzie na takuju sistemu na pačatku zdarycca rezki deficyt FSAN, jaho nielha budzie adkłaści na potym. Ale možna zhładzić, kali pieršyja pakaleńni buduć addavać na nakaplalny rachunak nie tracinu, a mienšy pracent, a astatniaje pakidać u salidarnaj sistemie.
«Kali b kraina mahła ŭziać u doŭh 40-50 miljardaŭ rubloŭ pad 1,5% hadavych, u nas by nie było prablem z praviedzieńniem reformy. Ale takija kredyty nam nie dajuć. Ciapier my zajmajem pad 6% hadavych. Kali nie budzie mahčymaści brać u doŭh, daviadziecca źnižać piensii nastupnym piensijanieram», — kaža Leŭ Lvoŭski.
Susiedniaja Łatvija, naprykład, pad reformu atrymlivała hrošy ad Suśvietnaha banka. Jon vydavaŭ srodki mienavita na sam praces źmienaŭ — IT-technałohii, infarmavańnie nasielnictva.
«Na čatyry hady pierachodnaha pieryjadu byŭ taksama zajm Mižnarodnaha valutnaha fondu. Fond finansavaŭ patreby piensijanieraŭ, jakija patrapili ŭ hety pieryjad», — kaža Edhars Volskis, člen kiravańnia Baltic International Bank.
Ciapierašniaja piensijnaja sistema Łatvii — u dziasiatcy najlepšych u śviecie. Jana maje try ŭzroŭni. Častka adličeńniaŭ pieršaha ŭzroŭniu idzie na asabisty rachunak čałavieka, častka — na vypłaty ciapierašnim pažyłym. Adličeńni druhoha ŭzroŭniu ŭkładvajucca ŭ finansavyja rynki (płan inviestycyj kožny abiraje sam), kab mieć mahčymaść pavysić nakaplalnuju častku piensii. Treci ŭzrovień — heta dobraachvotnyja dadatkovyja ŭznosy.
Dla našaj krainy pierachod na inšuju sistemu ŭ lubym razie budzie niaprostym.
«Dobryja reformy možna rabić, kali my znachodzimsia va ŭzychodziačym trendzie demahrafičnaj chvali. Hety čas byŭ u Biełarusi, ale jon upuščany. Značyć, biazbolnych varyjantaŭ reformy nie zastałosia», — ličyć Lvoŭski.