Siońnia budzie vyniesieny prysud Cichanoŭskamu, Statkieviču, Łosiku, Cyhanoviču, Sakavu, Papovu — hałoŭnaje ab pracesie
14 śniežnia ŭ 14.00 na terytoryi SIZA-3 Homiela abvieściać prysud pa spravie palitykaŭ Mikoły Statkieviča i Siarhieja Cichanoŭskaha, błohiera Uładzimira Cyhanoviča, supracoŭnika «Svabody» Ihara Łosika i ŭdzielnikaŭ kamandy Śviatłany Cichanoŭskaj na vybarach 2020 hoda Arcioma Sakava i Dźmitryja Papova. «Radyje Svaboda» zhadvaje, jak prachodziŭ hety sudovy praces i što ŭ im zastajecca najbolš niezrazumiełym.
14.12.2021 / 08:04
Čamu tak doŭha i ŭ zakrytym režymie?
Sud pa spravie Ihara Łosika, Siarhieja Cichanoŭskaha, Mikoły Statkieviča i inšych abvinavačanych ź nievialikimi pierapynkami išoŭ 173 dni. Śledstva — bolš za hod. Supracoŭnik «Svabody» Ihar Łosik na dzień abviaščeńnia prysudu praviadzie za kratami mienš za ŭsich z abvinavačanych — 537 dzion. Na hety momant heta samy praciahły palityčny praces u historyi Biełarusi. Paśla vybaraŭ 2010 hoda bolšaść aryštavanych tady apazicyjanieraŭ asudzili da leta 2011 hoda, častku ź ich vyzvalili ŭžo praź niekalki miesiacaŭ paśla vybaraŭ.
Pra toje, što praces projdzie na terytoryi SIZA-3 Homiela i ŭ zakrytym režymie, stała viadoma jašče ŭ traŭni. Rodnych abvinavačanych nie puścili ŭ zału navat pierad pačatkam suda, spasłaŭšysia na toje, što turma — ustanova režymnaja. Akramia abvinavačanych, advakataŭ, sudździ i prakurora, tam byli tolki supracoŭniki dziaržaŭnych ŚMI.
«Heta mianie absalutna nie ździviła, — kaža žonka Ihara Darja Łosik. — Ja razumieła, što ŭłady buduć maksimalna chavać chod pracesu. Što jany mahli b pakazać? Tam niama čaho pakazać. Zhańbicca pierad usimi? Takoje sabie. Tamu imaviernaść takoj zakrytaści pracesu była vielmi vialikaja. Ja była absalutna ŭ joj pierakananaja».
Žonka Ihara Łosika dziažuryła la budynka SIZA-3 Homiela ad samaha pačatku suda z 24 červienia 2021 hoda da siaredziny listapada. Jana kaža, što navat nie moža paličyć, kolki dzion praviała pad SIZA, była tam na praciahu amal piaci miesiacaŭ čatyry razy na tydzień (u paniadziełki i ŭ vychadnyja sud prypyniali, — RS).
Aficyjnych tłumačeńniaŭ, čamu spravu razhladali ŭ zakrytym režymie i ŭ budynku SIZA-3, nie było. Zakrytyja pracesy prachodziać u Biełarusi rehularna, zdaralisia jany i da 2020 hoda. Adnak svaje rašeńni ab poŭnym albo častkovym zakryćci pracesu sudździ, jak praviła, staralisia tłumačyć.
Źmiena sudździ
Ad pačatku praces vioŭ sudździa Homielskaha abłasnoha suda Mikałaj Bakunoŭ. Heta stała viadoma praź miesiac paśla pačatku pracesu, kali jaho podpis zaŭvažyli pad adnym z dakumientaŭ. Imia Bakunova fihuravała ŭ «palityčnych» spravach u Homieli z pačatku dziasiatych hadoŭ, adnak jon byŭ zaŭvažany tolki na administracyjnych pratestach, jakija zakančvalisia dla abvinavačanych «sutkami». Pry hetym časam Bakunoŭ davaŭ minimalnyja terminy albo ŭvohule štrafy, jak było z homielskim aktyvistam Uładzimiram Niapomniaščych.
Źmiena sudździ na pracesie Łosika, Cichanoŭskaha, Statkieviča i inšych abvinavačanych adbyłasia na pačatku vieraśnia. Spravu pieradali Mikałaju Doli. Jak i sudździa Bakunoŭ, Dola raniej byŭ zaŭvažany na «palityčnych» pracesach. U 2011 hodzie jon aštrafavaŭ kiraŭnika homielskaj filii ruchu «Za svabodu» Piatra Kuźniacova. Čym była vyklikanaja zamiena sudździ, dakładna nie viadoma. Heta redkaja dla kryminalnych pracesaŭ źjava, zvyčajna sudździa viadzie ŭvieś praces ad pačatku da kanca, a ŭ vypadku chvaroby sudździ praces prypyniajecca.
Čamu Cichanoŭskaha sudzili razam z Łosikam i Statkievičam?
Pa słovach žonki Mikoły Statkieviča Maryny Adamovič, jaje muž z usich svaich «padzielnikaŭ» nie byŭ blizka asabista znajomy ni z kim. Znaŭ tolki Siarhieja Cichanoŭskaha, adnak sustrakaŭsia ź im usiaho niekalki razoŭ, pieravažna na vuličnych akcyjach. Toje samaje možna skazać i pra Ihara Łosika, jaki śćviardžaje, što inšych abvinavačanych pabačyŭ tolki z pačatkam suda ŭ SIZA. Maryna Adamovič kaža, što takoje raźvićcio padziej nie stała niečakanaściu ni dla jaje, ni dla samoha Statkieviča.
«My ź Mikołam ad samaha pačatku vybarčaj kampanii 2020 hoda ŭjaŭlali, što hod nie budzie lohki, — kaža Maryna Adamovič. — A pra sam praces my nie dumajem. Kali ŭ krainie biezzakońnie, kali ŭ joj nie da zakonaŭ, to ničoha nie dzivić u hetym sensie. Kurs abrany na ŭzmacnieńnie cisku. Mabyć, ułady sapraŭdy rychtujucca da handlu. Ja nie viedaju»
Z usich abvinavačanych bolš-mienš blizka znajomyja pamiž saboj byli tolki Siarhiej Cichanoŭski i Arciom Sakaŭ ź Dźmitryjem Papovym. Błohier Uładzimier Cyhanovič taksama nie mieŭ pramoha dačynieńnia da vybarčaj kampanii Śviatłany Cichanoŭskaj. Usie šaściora abvinavačanych byli zatrymanyja ŭ kancy traŭnia — červieni 2020 hoda, zadoŭha da vybaraŭ i pačatku masavych pratestaŭ. Sudy ŭ bolšaści palitviaźniaŭ, aryštavanych u toj peryjad, daŭno skončanyja. Nie pačynaŭsia tolki praces Eduarda Babaryki, śledstva pa spravie jakoha idzie dahetul.
Advakatam zabaranili nazyvać navat artykuły, pa jakich abvinavačanyja ich padabaronnyja
Ni pravaabaroncy, ni rodnyja ŭsich šaści abvinavačanych nie viedajuć, jakija abvinavačańni ŭ vyniku vystaviŭ fihurantam spravy prakuror. Ahulnaja farmuloŭka: arhanizacyja masavych pratestaŭ, jakija adbyvalisia ŭ Biełarusi ŭ 2020 hodzie. Advakaty ŭsich šaściarych kateharyčna admaŭlajucca kamientavać chod pracesu, a ŭ niekatorych vypadkach navat prosiać nie afišavać svoj udzieł u im u jakaści abaroncaŭ. Darja Łosik dahetul nie viedaje, u čym abvinavačvajuć jaje muža — treci artykuł Kryminalnaha kodeksa, pa jakim Łosiku pradjavili abvinavačvańni ŭ sakaviku, zastajecca nieviadomy. Listy z padrabiaznaściami pracesu ad abvinavačanych na volu nie dachodziać. Pabačyć svaich rodnych Maryna Adamovič i Darja Łosik za ŭvieś čas śledstva i suda zmahli tolki adnojčy.
«Samaje ciažkaje — heta toje, što ty pazbaŭleny mahčymaści bačyć blizkaha čałavieka, — kaža Maryna Adamovič. — Paŭtara hoda Mikałaj za kratami, ja jaho za hety čas bačyła tolki adzin raz. I, u pryncypie, toje, što adbyvałasia na hetym sudzie, mianie vielmi mała cikavić. Mianie cikavić tolki Mikałaj, jaho stan. Mikałaj sam pisaŭ mnie, što jaho taksama hety sud mienš za ŭsio chvaluje. Bo ŭ ich nie zastałosia i častki taho času, na jaki jany zapłanavali schavać Mikołu i inšych».
Rodnyja abvinavačanych buduć prysutničać na prysudzie
«Mnie patelefanavali naprykancy minułaha tydnia, skazali, što ja zmahu prysutničać, — raskazała Darja Łosik. — Skazali, što mieć z saboj treba, jakija dakumenty. Ci ja ździŭlenaja? Kali ŭličyć usie tonkaści, administratyŭnyja i sudovyja, to rezalutyŭnaja častka prysudu zaŭsiody publičnaja. Navat kali sam praces prachodziŭ u zakrytym režymie. Tamu nie pavinna być niejkaha ździŭleńnia. Ale ŭ našaj situacyi, viadoma, heta krychu dzivić»
Darja Łosik kaža, što krychu bajałasia, što trapić na prysud moža pieraškodzić režymnaść abjekta, dzie prachodziŭ praces. Jana dasłała ŭ sudy roznych instancyj nie adnu zajavu z prośbaj dazvolić joj pabačyć prysud dla muža. Viadoma taksama, što, akramia Darji Łosik, u zału pasiadžeńniaŭ źbirajucca trapić Maryna Adamovič i maci Siarhieja Cichanoŭskaha.
«Ad prysudu ja nie čakaju ničoha dobraha, — kaža Darja Łosik. — Kali ich usich apraŭdajuć raptam, to heta budzie takaja kazka, što vam nie apisać. Muž namiakaje ŭ listach, što prysud budzie surovy. Ja taksama tak liču. Ničoha dobraha ad hetaj «stalinskaj trojki», ad tak zvanaha suda ja nie čakaju».
«Tak, pa adnym svajaku ad fihurantaŭ kryminalnaj spravy zaprasili na abviaščeńnie prysudu, — paćvierdziła «Svabodzie» žonka Mikoły Statkieviča Maryna Adamovič. — Chto ad kaho budzie, ja dakładna nie viedaju. Ci budzie sam Mikoła na prysudzie, ja nie viedaju. Pakul jaho nie ŭbaču, to bajusia niešta havaryć. Kožnuju ranicu pračynajusia ŭ žachu, prysłuchoŭvajusia da siabie. Bajusia lubych vypadkovaściaŭ, jakija mohuć pieraškodzić nam pabačycca».