Vajskovy ekśpiert: Rasijskaja apieracyja była niepadrychtavanaj avanturaj
Siarhiej Hrabski, vajskovy ekśpiert, pałkoŭnik zapasu, były supracoŭnik Ministerstva abarony Ukrainy, udzielnik miratvorčych apieracyj u Kosavie i Iraku, u intervju Radyjo Svaboda zajaŭlaje, što rasijskaja interviencyja ad pačatku vyhladała jak palityčnaja apieracyja, jakaja nie mieła ničoha ahulnaha z zakonami viadzieńnia vajny.
12.03.2022 / 04:00
Reštki źbitaha rasijskaha samalota ŭ Čarnihavie. 5 sakavika 2022 hoda.
— Niekalki dzion nazirajecca peŭnaja stabilizacyja vajennaj situacyi. Vidavočna, što pieršapačatkovy płan Maskvy pa chutkamu zavajavańniu Ukrainy pravaliŭsia. Ale ci moh jon uvohule być vykanany? Jak možna acanić uvarvańnie rasijskich vojskaŭ z hledzišča vajennaha mastactva?
— Z punktu hledžańnia vajennaha mastactva i praviłaŭ płanavańnia padobnych apieracyjaŭ hetaje ŭvarvańnie było spłanavana absalutna biazdarna, biez uliku realnaj situacyi, biez analizu i sartavańnia apieratyŭnych dadzienych. Biez uliku palityka-maralnaha stanu Ukrainy, biez uliku realnych hrupovak vojskaŭ, jakija mahli procistajać ahresaru. Heta apieracyja z vajennaha hledzišča ad samaha pačatku była asudžanaja na pravał.
Ja da samych apošnich chvilinaŭ, faktyčna da poŭnačy na 24 lutaha nie moh pavieryć, što rasijskija vajskoŭcy prymuć na siabie adkaznaść kiravać takoj niepadrychtavanaj apieracyjaj — u tym vyhladzie, u jakim jana była spłanavanaja, arhanizavanaja i zapuščanaja.
— To bok z vajennaha hledzišča (kali nie brać maralna-palityčnaha aśpiektu), kali b niejki abstraktny niejtralny vajenny ekśpiert pahladzieŭ na razhortvańnie hetaj apieracyi, na kolkaść vojskaŭ, uzbrajeńniaŭ dy inšaje, to jon hetuju apieracyju nazvaŭ by avanturaj?
— Absalutna. I nie abstraktnyja ekśpierty, a ceły puł kankretnych ekśpiertaŭ, ź jakim ja mieŭ mahčymaść kantaktavać, adznačali, što hrupoŭka vojskaŭ na ŭkrainskaj miažy nie maje ničoha ahulnaha z maštabami i zadačami toj apieracyi, jakuju jany pavinny byli vykanać. Heta nie maje ničoha ahulnaha ź viadomymi praviłami apieratyŭnaha mastactva; niekatoryja varjackija manieŭry, jakija byli zrobleny, nie mieli nijakaha sensu z hledzišča vajskovaha płanavańnia.
— Vyhladaje, što, akramia palityčna-psichałahičnaha aśpiekta (čakali, što ich buduć sustrakać z kvietkami), rasijskija stratehi taksama raźličvali na svaju pieravahu ŭ tankach i samalotach, a taksama na efiekt niečakanaści. Čamu heta dla ich nie spracavała tak, jak jany raźličvali?
— Nijakaha blickryhu nie mahło być, bo Ukraina paralelna z Rasijaj taksama rychtavałasia. Pravodziła svaje vučeńni. Asnoŭnyja bajavyja čaści Ukrainy ŭžo byli vyviedzienyja ŭ rajony dysłakacyi, tamu pieršy ŭdar rasijanie nanieśli pa praktyčna pustych aeradromach, ź jakich technika była vyviedzienaja litaralna za paru hadzin da pačatku ŭvarvańnia. Peŭnyja zachady da pryviadzieńnia da najvyšejšaj bojehatoŭnaści byli zroblenyja.
Tamu paniaćcie «raptoŭnaści» rasijskaha ŭdaru adsutničała całkam. Atrymlivajučy infarmacyju ad našych sajuźnikaŭ u detalach pra ŭsie mahčymyja pierasoŭvańni rasijskich vojskaŭ, možna było davoli dakładna padličyć kolkaść vajskovaj techniki i vajskoŭcaŭ. Takaja infarmacyja i davała padstavy mierkavać, što apieracyja takoha maštabu prosta niemahčymaja z hledzišča praviłaŭ vajennaha mastactva. Nie była pradumanaja łahistyka, zachady miedycynskaha zabieśpiačeńnia i zachady apieratyŭnaha zabieśpiačeńnia hetaj apieracyi. Tamu jana ad pačatku vyhladała jak palityčnaja apieracyja, jakaja nie mieła ničoha ahulnaha z zakonami viadzieńnia vajny.
— Tym nie mienš, roznyja eksperty prahnazujuć, što ciapierašniaja adnosnaja stabilizacyja na frantach (chacia na samaj spravie ŭ hetaj vajnie nijakaj vyraznaj «linii frontu» niama) tolki časovaja i Rasija padciahvaje ŭmacavańni, kab pačać novy nastup. Na jakich kirunkach jaho varta čakać?
— Niama nijakaha sumnievu, što Rasija rychtuje jašče adzin udar. My cudoŭna viedajem, što adzinaje, što moža spynić Rasiju — heta adsutnaść siłaŭ i srodkaŭ dla naniasieńnia takoha ŭdaru, to-bok źniščeńnie žyvoj siły i techniki rasijskaj armii. I jany zaraz robiać usio, kab dabicca mienavita takoha vyniku. Jany kidajuć u boj razroźnienyja hrupoŭki vojskaŭ, jakija davoli paśpiachova źniščajucca mabilnymi złučeńniami ŭkrainskaj armii i terytaryjalnaj abarony.
— A jak vyhladaje ŭkrainskaja stratehija ŭ hetaj vajnie? Kali nie vydavać nijakich vajennych tajamnic i analizavać toje, što adbyvajecca, i što viadoma z adkrytych krynic.
— Naturalna, ja šmat pra heta havaryć nie mahu, ale možna adznačyć, što heta stratehija «asimietryčnaha adkazu». U Rasii abjektyŭna bolš tankaŭ i artyleryi. Ukraina razumieje, što nie varta iści na niejkija hrandyjoznyja tankavyja bitvy ŭ styli Kurskaj bitvy ŭ 1943-m. Ukrainskija mabilnyja atrady nanosiać udary pa ahresarach u samych niečakanych formach i miescach. Ukraincy karystajucca «nie kolkaściu, a ŭmieńniem». U adroźnieńnie ad Rasii, jakaja ŭparta praciahvaje vykarystoŭvać mietodyki siaredziny minułaha stahodździa.
— Akramia sprobaŭ zachapić Kijeŭ ci Charkaŭ, značnyja siły rasijskich vojskaŭ nakiravanyja na poŭdzień, dzie jany sprabujuć samknucca pad Maryupalem, nastupajučy z dvuch bakoŭ: z boku Kryma i z boku Danieckaj i Łuhanskaj abłaściej. Tam im u pieršyja dni ŭdałosia prasunucca, zachapić peŭnyja nasielenyja punkty.
— Hety stratehičny płan užo pravaliŭsia, bo ŭ ich byli namiery nastupać nie tolki «naprava», u bok Maryupala, ale i «naleva», u bok Adesy, kab avałodać usim ukrainskim uźbiarežžam Čornaha mora. I takim čynam vyrašyć stratehičnuju zadaču adrazańnia Ukrainy ad partoŭ, kab nanieści źniščalny ŭdar pa ŭkrainskaj ekanomicy. I hetaja zadača ŭžo nie vykananaja i naŭrad ci moža być vykananaja, bo tak i nie adbyłosia desantu ŭ rajonie Adesy.
Zaraz rasijskija karabli znachodziacca ŭ rajonie Bałakłavy, dzie sprabujuć pieračakać štarmavoje nadvorje, typovaje dla hetaj pary hodu. Ale Adesa ŭžo hatovaja da adporu. Majučy toj kamplekt sankcyj, jakija ŭvodziacca ŭ tym liku na Čornym mory, možna skazać, što z kožnym dniom imaviernaść scenara desantu na Adesu pamianšajecca.
— Nie atrymaŭšy chutkaj pieramohi, Rasija, jak padajecca, źmianiła taktyku i pačała lutyja abstreły žyłych kvartałaŭ haradoŭ. Mahčymaja meta — sparadzić humanitarny kryzis i tym samym schilić ukrainskaje kiraŭnictva da palityčnych sastupak. Što možna supraćpastavić takoj taktycy?
— Heta typovaja kramloŭskaja matryca, tut ničoha nie mianiajecca stahodździami. Kali Rasija nia moža adoleć praciŭnika ŭ adkrytaj baraćbie, jana padklučaje mietady teroru suprać mirnaha nasielnictva. Tak jany chočuć padarvać bajavy duch vojska i prymusić skłaści zbroju albo padpisać mirnaje pahadnieńnie na rasijskich umovach.
U hetaj situacyi my možam supraćpastavić tyja samyja asimietryčnyja adkazy. Asnoŭnuju ŭdarnuju moc hetaha terarystyčnaha ŭździejańnia Rasii składaje mienavita artyleryja i sistemy załpavaha ahniu. Tamu zadača ŭkrainskich vojskaŭ — adsunuć pazicyi artyleryi jak maha dalej ad nasielenych punktaŭ, jakija traplajuć pad abstreły.
Druhaja zadača — heta zabieśpiačeńnie ŭzbrojenych siłaŭ taktyčnymi srodkami supraćpavietranaj abarony. Bo asnovu avijacyjnaha parku Rasii składajuć mienavita taktyčnyja šturmaviki, bambaviki, źniščalniki, jakija vymušanyja apuskacca na vyšyniu mienš za try kiłamietry i traplać u zonu dziejańnia pieranosnych zienitna-rakietnych kompleksaŭ.
Akramia taho, ukrainskaje vojska nanosić sieryju kontratak, jakija zasiarodžanyja mienavita na ŭdarach pa srodkach dastaŭki i srodkach zabieśpiačeńnia. Našy bieśpiłotnyja sistemy «Bajraktar» nanosiać udary ŭ pieršuju čarhu pa srodkach supraćpavietranaj abarony Rasii, i taksama pa sistemach załpavaha ahniu.
— Abodva baki chacieli b vieści pieramovy z pazicyi siły, vykarystoŭvajučy pośpiechi svaich vojskaŭ na poli boju. Ci budzie aficyjny Kijeŭ čakać niejkaha karennaha pierałomu ŭ vajennaj situacyi abo ŭkrainskija ŭłady hatovyja na realnyja palityčnyja damoŭlenaści navat u ciapierašniaj situacyi, kali značnaja častka terytoryi krainy zaniataja ahresaram?
— Ukraina, źjaŭlajučysia humannaj dziaržavaj, asablivuju ŭvahu nadaje žyćciu i zdaroŭju svaich hramadzian. Tamu lubaja pieramoŭnaja placoŭka, lubaja začepka maje sens. Ci budzie Ukraina čakać vajennaha pierałomu? Pakul pra heta havaryć rana. Tak, viadziecca praca ŭ farmavańni i padrychtoŭcy novych złučeńniaŭ, ale na heta patrebien čas. Na siońnia rasijanie ruchajucca ŭ asnoŭnym uzdoŭž asnoŭnych daroh, jany aścierahajucca zachodzić u nasielenyja punkty. My majem situacyju, padobnuju z Afhanistanam, dzie savieckaje vojska kantralavała tolki niekatoryja harady i darohi. U našym vypadku Rasija harady nie kantraluje, kantraluje vyklučna darohi, jany nie majuć nijakich biaśpiečnych zonaŭ, dzie mahli b adpačyć.
— Jak ukrainskija vajskovyja ekśpierty hladziać na mahčymaść aktyŭnaha ŭstupleńnia biełaruskaha vojska ŭ vajnu suprać Ukrainy? Jak aceńvajuć jaho bajazdolnaść?
— Biełaruskaje vojska nie razhladajecca jak surjozny supiernik Ukrainy na siońniašni dzień. Tak, u Biełarusi jość peŭnaja kolkaść vajskoŭcaŭ, tamu Ukraina vymušanaja trymać kala miažy svaje čaści z metaj praduchilić patencyjnaje prasoŭvańnie biełaruskich vojskaŭ.
Adnak niama nieabchodnaści ŭ našych kankretnych umovach la biełaruska-ŭkrainskaj miažy trymać vialikija vojski, z pryčyny pryrodnych umovaŭ. Ani ludzi, ani tanki jašče nie navučylisia płavać u bałotach. Aŭtamabilnyja i čyhunačnyja darohi ŭžo pierarezanyja i aharodžanyja. Mahčymaść dla manieŭru na hetaj terytoryi — nie važna, jakoha vojska, — vielmi abmiežavanaja.
Luboje biełaruskaje złučeńnie, jakoje pačnie ruch u bok Ukrainy, adrazu budzie źniščanaje. U 1939 hodzie asobnyja atrady latučych finskich łyžnikaŭ źniščali Čyrvonuju armiju cełymi dyvizijami. Tamu varyjant tolki adzin — biełarusam nie varta ŭvachodzić na terytoryju Ukrainy, asabliva zaraz.