U Słucku ŭsio pa-ludsku. Miascovaja žurnalistka raskazała, jak pierajšła na biełaruskuju movu i jak na heta reahujuć słuččaki

Žurnalistka vydańnia Kurjer.info Alesia Biełaja miesiac tamu stała karystacca biełaruskaj movaj nie tolki ŭ sacsietkach, ale i ŭ svaim zvyčajnym žyćci. Jak na heta reahujuć ludzi ŭ jaje rodnym Słucku, žančyna apisała ŭ svaim tekście.

19.06.2022 / 16:37

Čamu ja vyrašyła pierachodzić na biełaruskuju movu

Nasamreč, ja daŭno ŭpotajki maryła pierajści na biełaruskuju movu. Ruskuju movu ja taksama vielmi lublu, ale biełaruskaja adčuvajecca jak byccam smačniejšaj. Kali vypadaŭ šaniec na joj parazmaŭlać z kimści abo napisać niešta na joj, ja adčuvała vialikaje zadavalnieńnie. 

U apošni čas u Biełarusi, asabliva ŭ Minsku, staŭ raspaŭsiudžvacca trend na biełaruskuju movu. Mnohija biełarusy pierajšli na jaje ŭ sacsietkach, a mnohija minčuki — i ŭ realnym žyćci. Kali ja heta ŭbačyła, to ŭzradavałasia i zrazumieła, što heta moj šaniec ažyćciavić svaju maru i razmaŭlać na biełaruskaj movie.

Jak adreahavali ŭ siamji

Najpierš ja vyrašyła pahutaryć sa svaim tatam. Kali ja spytała ŭ jaho, ci možna ź im ciapier razmaŭlać na biełaruskaj movie, jon adkazaŭ: «Heta tvaje spravy, jak i z kim tabie razmaŭlać. Ty dumaješ, ja biełaruskaj movy nie razumieju ci što?». S toj pary jon sa mnoj i sam staŭ razmaŭlać na biełaruskaj i navat papraŭlaje maje pamyłki.

Paśla hetaha ja stała razmaŭlać na biełaruskaj i ź inšymi blizkimi. Jany nie toje što nie byli suprać, ale navat, zdajecca, i nie zaŭvažyli nijakaj źmieny.

Reakcyja siabroŭ i kaleh

Maja najlepšaja siabroŭka taksama byccam nie zaŭvažyła, što ja pierajšła na inšuju movu. Jana sa mnoj hutaryć na ruskaj, a ja ź joj — na biełaruskaj, i heta absalutna nijak nie adbiłasia na znosinach. Navat, zdajecca, razmoŭ stała bolš, čym raniej. Takaja ž karcina i ź inšymi siabrami i znajomymi. 

Ź niekatorymi kalehami, na žal, uźnikła nieparazumieńnie. Ale šlacham pieramoŭ i pierakanańniaŭ ja adstajała svajo prava razmaŭlać na biełaruskaj movie i padčas pracoŭnych narad.

Jak reahujuć u kramach i inšych ustanovach

Kali ja stała havaryć u kramach samaabsłuhoŭvańnia na kasie «kali łaska», «dziakuj», «dobraha dnia», «dajcie vialiki pakiet» i «apłata kartkaj», heta absalutna nijak nie adbiłasia na maich znosinach z kasirami. Ja dumaju, im naohuł usio roŭna, na jakoj ty movie razmaŭlaješ, bo ŭ ich šmat pracy i niama času raźbiracca, chto tam jak havoryć.

Ja časta chadžu ŭ paviljony «Kamunarka» i «Biełsajuzdruk», jakija znachodziacca pablizu ad našaj redakcyi. Kali ja stała razmaŭlać na biełaruskaj u «Kamunarcy», to dźvie z pradaŭščyc ničoha nie zaŭvažyli, a adna navat uzradavałasia i sama z zadavalnieńniem sa mnoj parazmaŭlała na biełaruskaj. U «Biełsajuzdruku» taksama sa mnoj razmaŭlajuć vietliva i pryjazna, jak i raniej, byccam ničoha i nie adbyłosia.

Jak adreahavali čynoŭniki i słužbovyja asoby

Pa svajoj pracy mnie davodzicca kožny dzień razmaŭlać z čynoŭnikami i słužbovymi asobami, kab sabrać infarmacyju. Voś arhanizacyi, z pradstaŭnikami jakich ja ŭžo razmaŭlała na biełaruskaj movie: 

Mahčyma, štości ŭžo zabyłasia. Dyk voś, va ŭsich hetych ustanovach nichto nie byŭ źbiantežany tym, što ja razmaŭlaju na biełaruskaj. Naadvarot, mnohija i sami staralisia mnie adkazvać na biełaruskaj movie, a try čałavieki naohuł mianie pachvalili i padziakavali za movu.

Niezadavolenyja čytačy

Za hety miesiac daviałosia dva razy razmaŭlać pa telefonie ź niezadavolenymi čytačami (žurnalisty viedajuć, što heta jašče dobry miesiac vydaŭsia). U pieršym vypadku mianie abkłali maciukami, a ŭ druhim sprabavali vyklikać na «strełku». Dyk voś, ni pieršy, ni druhi čytač nie mieŭ nijakich pretenzij da majoj biełaruskaj movy, ich chvalavaŭ tolki źmiest maich publikacyj.

Z kim ja dahetul razmaŭlaju na ruskaj

Biełaruskaja mova stała dla mianie svojeasablivym «sitam». Ja zaŭvažyła, što bajusia na joj razmaŭlać z tymi, z kim i raniej adčuvała siabie niajomka. Heta:

Taksama ja mahu pierajści na ruskuju nienaŭmysna ŭ situacyjach, kali vielmi razhublenaja i źbiantežanaja. Tak što viedajcie — kali ja zahavaryła z vami na ruskaj, heta značyć, što mnie ciapier niekamfortna.

Moj vynik i maje parady

Kali vy, jak i ja, marycie svabodniej razmaŭlać na biełaruskaj movie ŭ žyćci, to nie bojciesia. Heta nie tak užo i strašna, biełaruskuju movu amal usie ŭ Słucku razumiejuć, a mnohija i sami mohuć na joj cudoŭna vam adkazać.

Možna pačynać z małoha — ustaŭlać u svaju havorku asobnyja słovy, jakija vam padabajucca. Naprykład, «vitaju», «dziakuj», «pryhoža», «niespadziavanačka», «adčapisia», «hadujsia», «dzieŭki-chłopcy» i hetak dalej.

Možna najpierš pačać łajacca pa-biełarusku. Naprykład, jość takija cudoŭnyja biełaruskija łajankavyja słovy, jak «kalič», «daŭbieška» i «miecham lasnuty». Bolš «sakavitych» vyrazaŭ možna pačuć, kali źjeździć u hłuchuju viosku i spytać u jakoj-niebudź stareńkaj babuli pra susiedku, ź jakoj jana «ŭ kontrach». Tady vy daviedajeciesia šmat i pra maralnaje abličča susiedki, i pra jaje minułaje, a taksama značna pašyrycie słoŭnikavy zapas.

Ja razmaŭlaju pakul što nie nadta čysta i niedaskanała, ale starajusia hladzieć u słoŭniku tyja słovy, na jakija zabyłasia ci jakich nie viedała. Słoŭniki, jakimi ja karystajusia ŭ mabilnym telefonie, — heta bot «Biełazar» u Telegram i mabilnaja prahrama «Skarnik». A kali ŭ razmovie ja zabyvajusia na niejkaje biełaruskaje słova ci słovazłučeńnie, to prosta ŭstaŭlaju ruskaje. Ja liču, što ničoha strašnaha, bo ŭsio prychodzić z praktykaj.

Jašče ja pieraviała na biełaruskuju movu svoj kampjutar i sacsietki. U «VKontaktie» i ŭ Viber jość takaja mahčymaść.

Taksama stała čytać biełaruskamoŭnyja knihi. Asabliva raju Karatkieviča, bo ŭ darosłym uzroście čytać jaho našmat cikaviej, čym u škole.

Nashaniva.com