ŁSD, psiłacybin i ekstazi ŭ aptekach: jak navukoŭcy daśledujuć psichadeliki, kab stvaryć novyja leki

Psichadeliki majuć historyju, napeŭna, takuju ž doŭhuju, jak i historyja cyvilizacyi. Lekavyja preparaty na ich asnovie źmianiajuć śviet miedycyny i siońnia, piša The Economist.

01.10.2022 / 10:29

Jany akazvajuć mocnaje ŭździejańnie na mozh, i vakoł ich zaŭždy bahata roznych historyj pra ŭpłyŭ na psichičnaje zdaroŭje — ci to ŭ lepšy, ci to ŭ horšy bok. Pakul farmaceŭtyčnyja kampanii sprabavali znajści novyja padychody da pracy z mozham, patencyjał psichadelikaŭ moh zdavacca vidavočnym šlacham, pa jakim treba iści. Ale zakon i styhmatyzacyja ŭ hramadstvie ŭvieś čas błakavali heta. Jašče hadoŭ piać tamu karparatyŭnyja inviestycyi ŭ psichadeliki jak leki było ciažka sabie ŭjavić.

Praca šmatlikich arhanizacyj dapamahła źmianić heta. Spryjała taksama i źmiena staŭleńnia rehulataraŭ i daśledčykaŭ da praviadzieńnia naležnych vyprabavańniaŭ preparataŭ.

Pijanieram u hetaj pieraacency staŭ kietamin — aniestetyk, jaki taksama vykarystoŭvajecca ŭ rekreacyjnych metach. Kala 20 hadoŭ tamu śviedčańni taho, što preparat upłyvaŭ na depresiju, pryviali da navukovych vyprabavańniaŭ; praca vyklikała cikavaść Johnson & Johnson's, bujnoj farmaceŭtyčnaj kampanii. U vyniku na śviet źjaviŭsia pieršy nazalny sprej pad nazvaj Spravato, jaki ŭ 2019 hodzie byŭ zaćvierdžany Ministerstvam achovy zdaroŭja ZŠA ŭ jakaści lačeńnia ciažkaj depresii.

Ale heta nie pryniesła vialikaha kamiercyjnaha pośpiechu pa pryčynie vialikaha koštu preparata i nieabchodnaści prymać jaho pad miedycynskim nahladam, što dadaje vydatki.

Niahledziačy na heta, raznastajnyja leki, jakija ŭ 1960-ja hady ličylisia karysnymi ŭ psichijatryi, narešcie prachodziać surjoznyja kliničnyja vyprabavańni pad nahladam strohich rehulataraŭ, takich jak Ministerstva achovy zdaroŭja ZŠA. Siarod inšych vypraboŭvajucca takija viadomyja psichadeliki, jak ŁSD, MDMA i psiłacybin. Hetyja preparaty nakiravanyja na lačeńnie ałkaholnaj, narkatyčnaj i inšych zaležnaściaŭ, tryvohi, depresii, rasstrojstvaŭ charčavańnia i posttraŭmatyčnaha stresavaha rasstrojstva (PTSR).

Niekamiercyjnaja hrupa MAPS vyvučaje terapiju PTSR z dapamohaj MDMA. Šyroka viadomaja pad nazvaj «ekstazi» — heta nievialikaja malekuła, jakaja zdolnaja vyklikać pačućcio empatyi. Pa vynikach vyprabavańnia MAPS 67% udzielnikaŭ u hrupie MDMA stracili prykmiety dyjahnazu «posttraŭmatyčnaje rasstrojstva» u paraŭnańni z 32 adsotkami ŭ hrupie płaceba.

Psiłacybin — u centry ŭvahi łondanskaha startapa Compass Pathways.

U minułym hodzie jon apublikavaŭ vyniki vyprabavańniaŭ, u jakich paraŭnoŭvalisia roznyja dozy psiłacybinu ŭ spałučeńni z terapijaj u vypadkach ustojlivaj da lačeńnia depresii. Praz try tydni paśla lačeńnia 29% tych, chto atrymaŭ samuju vysokuju dozu, byli ŭ remisii.

Adna z asnoŭnych zdolnaściaŭ psichadelikaŭ, jakaja cikavić daśledčykaŭ, zaklučajecca ŭ tym, što jany zdolnyja chutka vyklikać niejronnuju płastyčnaść — fizičnyja źmieny ŭ roście niejronaŭ i suviaziach pamiž imi.

Niadaŭniaje daśledavańnie na myšach Miedycynskaj škoły Jelskaha univiersiteta pakazała, što na praciahu 24 hadzin paśla adnarazovaj dozy psiłacybinu kolkaść niejronnych złučeńniaŭ u mozhu pavialičvajecca na 10%.

U chodzie daśledavańnia suviazi pamiž niejronami ŭ mazhach myšej stali bolš šmatlikimi i macniejšymi. Źmieny ŭ pavodzinach žyvioł, źviazanyja sa stresam, byli ŭsio jašče bačnyja i praź miesiac.

Pry hetym vučonyja kažuć, što psichadeliki sami pa sabie naŭrad ci buduć lekami dla bolšaści ludziej z chraničnymi zachvorvańniami, takimi jak depresija. Źmianieńnie niejronnych suviaziaŭ moža zrušyć niekatoryja z hetych złučeńniaŭ sa svajoj kalainy, ale heta nie pieraškodzić im potym viarnucca nazad.

Ale mnohija dumajuć, što novyja leki adkryjuć šlach dla taho, kab praca z terapieŭtam dziejničała značna lepš u kompleksie z novymi preparatami. A sami pacyjenty mahli b razhladzieć novyja padychody da žyćcia.

Takija preparaty, vierahodna, buduć dazvoleny dla vykarystańnia tolki ŭ siertyfikavanych miedycynskich ustanovach i sa strohimi pratakołami. Pacyjent, jaki atrymaŭ dozu psiłacybinu abo MDMA, patrabuje niekalki hadzin nahladu — tamu, imavierna, jany buduć dazvolenyja dla vykarystańnia tolki ŭ kantekście psichaterapii.

Adnoj z alternatyŭ moža być raspracoŭka lekaŭ druhoha pakaleńnia. Kampanija Delix Therapeutics, jakaja bazujecca ŭ Bostanie, idzie poŭnym chodam da stvareńnia psichadeličnych rečyvaŭ biez halucynatornych efiektaŭ, što aznačaje, što pacyjenty mohuć vykarystoŭvać ich biez nahladu. U kampanii źviartajuć uvahu na daśledavańni, jakija pakazvajuć, što pacyjenty stamatałahičnych klinik, jakija atrymali kietaminavuju aniesteziju, pračynajucca z pavyšanym nastrojem. Takim čynam, kali leki dziejničajuć mienavita tamu, što spryjajuć niejrapłastyčnaści, to psichadeličny «trypinh» moža nie spatrebicca, kažuć u kampanii.

Vidavočna, što buduć patencyjnyja pacyjenty, što buduć prytrymlivacca takoha punktu hledžańnia. I vidavočna, što niekatoryja prychilniki psichadelikaŭ naadvarot buduć ličyć, što mistyčny vopyt źjaŭlajecca nieadjemnaj častkaj lekavaha efiektu, adkryvajučy razumieńnie psichiki, jakoje niemahčyma atrymać inšym sposabam.

Niekatoryja miarkujuć, što psichadeliki źjaŭlajucca adzinym viernym šlacham da pavyšeńnia śviadomaści i da dalejšaj evalucyi čałaviectva. A niekatoryja prosta chočuć pazbavicca ad nievynosnych tryvoh i depresiŭnych stanaŭ, biez pavyšeńnia samaśviadomaści i mistyčnaha vopytu.

I vidavočna, što psichadeliki nie źjaŭlajucca kancom usich novych padychodaŭ da kliničnaj nieŭrałohii. Ale daśledavańnie psichadelikaŭ u kliničnych umovach maje dać niekatoryja karysnyja terapieŭtyčnyja dasiahnieńni i novaje razumieńnie taho, jakim čynam rozum utrymlivajecca ŭnutry našaha mozhu.