Sa smakam i vodaram. Jak charčavacca pry jaźvie straŭnika
Raniej ličyłasia, što jazvavaja chvaroba straŭnika — prerahatyva maładych i chałastych, chto aktyŭna robić karjeru, i ŭ asnoŭnym mužčyn-kurcoŭ. Ale heta zaraz nie tak.
15.03.2023 / 14:12
Siońnia dziaŭčaty składajuć mužčynam surjoznuju kankurencyju pa ŭsich hetych pazicyjach. A va ŭznaharodu tym, chto damahajecca raŭnapraŭja z mužčynami va ŭsim, — taja ž jazvavaja chvaroba straŭnika abo dvanaccacipiersnaj kiški, piša «Źviazda».
Vynik stresu
Pryčyn uźniknieńnia jazvavaj chvaroby straŭnika, jak miarkujuć navukoŭcy, niekalki. Vinavataje ŭ jaje raźvićci, pa-pieršaje, naša niadbajnaje staŭleńnie da zdaroŭja ŭ cełym i da charčavańnia ŭ pryvatnaści. Asabliva ŭ maładyja, studenckija, chałaściackija hady, kali ab trochrazovym charčavańni i štodzionnym supie zastavalisia tolki mary, a da stabilnaha siamiejnaha žyćcia było jašče daloka.
Akramia taho, jak i šmatlikija chvaroby dvaccataha stahodździa, jazvavaja chvaroba straŭnika časta — vynik stresu.
— Impuls, jaki zaradziŭsia ŭ mozhu ad razdražnieńnia, pieratvarajecca ŭ kamandu, što padhaniaje vypracoŭku straŭnikavaha soku, a jon, jak viadoma, składajecca hałoŭnym čynam z ahresiŭnaj salanaj kisłaty. I taja adrazu pačynaje raźjadać ścienki straŭnika, kali jon nie zapoŭnieny. Voś čamu hastraenterołahi — adzinyja ź miedykaŭ, chto nie adhavorvaje nas zajadać stres, — kaža doktar ultrahukavoj dyjahnostyki 3-j haradskoj dziciačaj kliničnaj palikliniki Hanna Rudźko.
Drobna i časta
Zadača lačebnaha charčavańnia pry jazvavaj chvarobie — maksimalna spryjać adnaŭleńniu narmalnaj struktury ŭnutranaj ślizistaj pavierchni straŭnika, voś čamu trapiezy zaraz pavinny być maksimalna dalikatnymi. Bo jazva pa sutnaści — adkrytaja rana, jakaja reahuje na raściahvańnie, dakranańnie, tempieraturu, chimičnaje ŭździejańnie.
Tamu, pa-pieršaje, charčavańnie pavinna być drobnym. Porcyi kožnaha pryjomu ježy pavinny być nievialikimi, kab nie raściahvać ścienki straŭnika. Jaźvieńniku lepš addać pieravahu šaścirazovamu charčavańniu, heta značyć siłkavacca prykładna praz kožnyja try hadziny. Straŭnik pry hetym budzie zaŭsiody zapoŭnieny ježaj, jakaja niejtralizuje kisłatu. Pa-druhoje, nieabchodna vykonvać «miechaničnaje drabnieńnie». Jaźvieńniku pierš za ŭsio treba navučycca žavać, bo bujnyja, nieraźmiakčanyja ślinaj kavałki ježy, kranajučy jazvu, zdolnyja i výklikać mocny bol, i pavialičyć ranku.
Ale navat starannaje pieražoŭvańnie moža akazacca niedastatkovym, kali sama ježa hrubaja. Heta zdarovamu čałavieku łustački bulby fry, kavałak miasa ci chleba zdajucca miakkimi. Jaźvieńniku pra ich lepš zabycca, užyvać ježu tolki ŭ zdrobnienym i praciortym vyhladzie. I lepš zusim vyklučyć pradukty, jakija źmiaščajuć hrubyja kletačnyja abałonki — repu, redźku, radysku, sparžu, haroch i fasolu, niaśpiełuju i z hrubaj skurkaj sadavinu, harodninu, ahrest, parečki, vinahrad, finiki, jabłyki. Pa-treciaje, najmacniejšy razdražnialnik jazvy — nieadpaviedny chimičny skład ježy. Paraŭnać jaho možna z pasypańniem sollu śviežaj rany. Tamu nieabchodna nie tolki abmiežavać užyvańnie ŭłasna soli (da 8—10 h u dzień), ale i całkam vyklučyć vostryja zapraŭki, vocat i lubyja inšyja kisłoty, a taksama redźku, radysku, cybulu i časnok, hryby.
Akramia taho, chimičny skład ježy ŭpłyvaje i na straŭnikavuju sakrecyju — vydzialeńnie kisłaty. Usie pradukty dzielacca na słabyja i mocnyja jaje ŭzbudžalniki. Da pieršych adnosiacca: małako i małočnyja pradukty, krupianyja supy z aharodniny, vadkija kašy, dobra vyvaranaje miasa, śviežaja advarnaja ryba, jajki ŭśmiatku abo ŭ vyhladzie amletu, bieły chleb, ščołačnyja niehaziravanyja vody, niamocny čaj. Jany vam i patrebnyja, raić doktar.
Da mocnych uzbudžalnikaŭ straŭnikavaj sakrecyi adnosiacca harčyca, karyca, chren, pierac i inšyja vostryja prypravy, smažanyja, kansiervavanyja i vendžanyja stravy, mocnyja bulony — miasnyja, hrybnyja, rybnyja; čorny chleb, vyraby sa zdobnaha ciesta, mocny čaj, kava, napoi, jakija źmiaščajuć ałkahol i vuhlekisłatu. Jak bačycie, havorka tut idzie nie stolki ab praduktach, kolki ab kankretnych stravach. Bo adzin i toj ža pradukt, pryhatavany roznymi sposabami, pa-roznamu ŭsprymajecca straŭnikam. Naprykład, kavałak smažanaha miasa zdolny prynieści vam niamała pakut, a advarany «praskočyć», nie vyklikajučy zališniaj kisłotnaści.
Maje značeńnie i kansistencyja ježy. Tak, miasa kavałkam znoŭ-taki razdražniaje straŭnik, daŭžej znachodziačysia ŭ im. A zdrobnienaje ŭ farš vyvodzicca ź jaho našmat chutčej. Važny i termičny režym charčavańnia. Zanadta haračaja ci chałodnaja ježa taksama razdražniajuć jazvu. Tamu tempieratura haračych straŭ nie pavinna pieravyšać 60 hradusaŭ, a chałodnych — być mienšaj za 15 hradusaŭ.
Marharynu — nie, piure i supam — tak
Tłuščy vałodajuć dvuchfaznym dziejańniem. Spačatku jany niejtralizujuć vialikuju kolkaść kisłaty, a zatym pradukty ich raskładańnia spryjajuć jaje stymulacyi. Ale tłuščy majuć i miechaničnaje dziejańnie. Jany abvałakvajuć straŭnik, utvarajučy jak by druhuju abałonku, i tym samym abaraniajuć ślizistuju ad kantaktu z kisłatoj. Takimi dobrymi jakaściami ŭ poŭnaj miery vałodaje masła. Mienš pažadany alej, najlepšy — samy lohkazasvajalny — aliŭkavy.
Zusim vyklučanyja dla jaźvieńnikaŭ raznastajnyja marharyny. I ŭsie tłuščy, jak žyviolnaha, tak i raślinnaha pachodžańnia, pavinny dadavacca tolki ŭ hatovyja stravy, nie padviarhajučysia termičnaj apracoŭcy. Upłyŭ vuhlavodaŭ na raźvićcio jazvavaj chvaroby taksama nieadnaznačny. Z adnaho boku, jany — asnoŭnaja krynica minieralnych rečyvaŭ, charčovych vałoknaŭ, enierhii. Jak praviła, vuhlavody źjaŭlajucca słabymi ŭzbudžalnikami straŭnikavaj sakrecyi i tamu karysnyja pry jazvavaj chvarobie. Piure, supy z bulby, morkvy, harbuzoŭ, patysonaŭ, kviacistaj kapusty, pamidoraŭ, soki ź jabłykaŭ (biez łupiny), sa śpiełaha vinahradu nie razdražniajuć straŭnik. Ź inšaha boku, vuhlavody źjaŭlajucca mocnymi razdražnialnikami viehietatyŭnaj niervovaj sistemy, jakaja vyklikaje takija źjavy, jak pačyrvanieńnie, patlivaść, sercabićcie i… vydzialeńnie straŭnikavaha soku. Akramia taho, vuhlavody niaredka spryjajuć uzdućciu straŭnika, jaho raśpirańniu hazami (asabliva «hrašyć» hetym biełakačannaja kapusta, jaźvieńnikam jana nie rekamiendujecca). Tamu pry ŭsioj kaštoŭnaści vuhlavodaŭ ich kolkaść u vašym racyjonie skaračajecca.
Balzam dla straŭnika
Nie budziem zabyvać i ab psichałahičnym aśpiekcie: kali stres uździejničaje na naša stravavańnie hibielna, to stanoŭčyja emocyi — prosta balzam. Pierakusvańnie na chadu, usuchamiatku, za abmierkavańniem prablem ci čytańniem zusim nie «zadavalniaje» jaho. A voś pryhožaja sierviroŭka, pryjemnaja kampanija, pavolnaje pahłynańnie ježy i vydatnaja muzyka — uvieś hety rytuał niezdarma isnavaŭ stahodździami, dapamahajučy našym prodkam spraŭlacca ź dziasiatkami tłustych, vostrych straŭ biez asablivaj škody dla zdaroŭja. Tolki nie varta rabić z hetaha vysnovu, što možna biez nastupstvaŭ addavacca abžorstvu pad Čajkoŭskaha. Pasprabujcie samuju «niščymnuju» viačeru sierviravać pryhožym posudam — i, paviercie, presnaja praciortaja harodnina nabudzie niezabyŭnyja vodar i smak.
Čytajcie taksama:
Smartfony stvarajuć pahrozu psichičnamu zdaroŭju padletkaŭ
Čałaviectva staić na parozie pieramohi nad atłuścieńniem. I maje navatarski srodak ad dyjabietu