My dazvalajem štučnamu intelektu prymać za nas zanadta šmat rašeńniaŭ — psichołah
Vučony-bichievijaryst Hierd Hihierencer ciaham dziesiacihodździaŭ vyvučaŭ, jak ludzi robiać vybar u situacyi niavyznačanaści. Ën tłumačyć, jak štučny intelekt i sacyjalnyja sietki mianiajuć naša žyćcio.
22.03.2023 / 19:13
Fota: Pixabay.com
U epochu ChatGPT kampjutarnyja ałharytmy i štučny intelekt usio bolš ukaraniajucca ŭ naša žyćcio: abirajuć kantent, jaki my bačym u internecie, i adkazvajuć na samyja roznyja našy pytańni — ad pobytavych da ekzistencyjalnych. Ałharytmy štučnaha intelektu mohuć źmianiać naš śviet i pavodziny sposabami, jakija my nie da kanca razumiejem, kaža psichołah i daśledčyk pavodzin Hierd Hihierencer, aŭtar knihi «Jak zastavacca razumnym u razumnym śviecie».
Kali štučny intelekt lepšy za čałaviečy rozum
Pa słovach ekśpierta, takija składanyja ałharytmy, jak niejrasietki, mohuć być lepšymi i bolš karysnymi, čym učynki čałavieka, u tym vypadku, kali my majem spravu sa stabilnaj situacyjaj, da prykładu, hulnioj u šachmaty. Ale kali ŭ vas niestabilnaja prablema — naprykład, vy chočacie pradkazać karanavirus, — to lepš trymacca dalej ad kampjutarnych ałharytmaŭ.
Praca ź niavyznačanaściu — heta śfiera, dzie pavinien pracavać čałaviečy rozum, bo tolki jon zdolny vyznačyć adzin ci dva važnyja sihnały i ihnaravać astatnija. U takoha kštałtu nievyraznych zadačach ałharytmy nie pracujuć. Kab atrymać maksimalnuju addaču ad ŠI, śviet musiŭ by być bolš pradkazalnym.
«Niejrasietki majuć šmat-šmat płastoŭ, ale jany pa-raniejšamu prosta vyličalnyja mašyny. Jany mohuć namalavać vyjavu, mohuć stvaryć tekst. Ale heta nie značyć, što jany razumiejuć tekst hetak ža, jak ludzi», — razvažaje Hierd Hihierencer.
Kali vy nie analizujecie taho, što padsoŭvajuć vam ałharytmy, i nie raźbirajeciesia ŭ naładach kanfidencyjnaści, to technałohii buduć kiravać vami ŭsio bolš
Novaŭviadzieńni, što źjaŭlajucca ciapier u śviecie technałohij, datyčać kožnaha čałavieka, bo jany pierakrojvajuć suśvietny paradak: kantrol nad ludźmi kancentrujecca ŭ rukach uradaŭ i technałahičnych kampanij. Pa słovach Hierda Hihierencera,
ličbavyja technałohii mohuć lohka schilić šali ŭ bok aŭtarytarnych sistem.
Ludzi nie majuć žadańnia raźbiracca z naładami pryvatnaści (bo heta tak doŭha, niecikava i niezrazumieła), i ŭ vyniku stanoviacca abjektami sačeńnia. Daśledčyk apisvaje heta nastupnym čynam:
«Padumajcie pra kaviarniu ŭ vašym rodnym horadzie, dzie dajuć biaspłatnuju kavu. Usie chodziać tudy, bo heta biaspłatna. Takim čynam, u vas bolš niama vybaru, ale, prynamsi, vy atrymlivajecie kavu zadarma, a taksama atrymlivajecie asałodu ad kantaktaŭ ź siabrami. Adnak u hetaj kaviarni na stałach jość mikrafony, a na ścienach — videakamiery, jakija fiksujuć usio, što vy kažacie — kožnaje słova, i niekamu adpraŭlajuć na analiz. Taksama ŭ kaviarni bieźlič pradaŭcoŭ, jakija ŭvieś čas pierapyniajuć vašy razmovy, kab prapanavać vam piersanalizavanyja pradukty. Heta prykładna taja ž situacyja, u jakoj vy znachodziciesia na Facebook, u Instagram ci na inšych płatformach. U hetaj kaviarni vy nie pakupnik. Vy pradukt. Ale my chočam mieć kaviarniu, dzie nam znoŭ dazvolać płacić za siabie, kab my byli klijentami».
Nie varta addavać svaje danyja i svaju adkaznaść za ŭłasnyja rašeńni technałahičnym kampanijam, jakija vykarystoŭvajuć ich dla zarobku na rekłamadaŭcach. Čałavieku treba viarnuć adkaznaść za ŭłasnyja dziejańni — choć heta i moža być nie tak lohka, jak zdajecca na pieršy pohlad.
Pra łajki
Hierd Hihierencer taksama źviartaje ŭvahu na miechanizm «pieraryvistaha padmacavańnia», u jaki nas uciahvajuć sacyjalnyja sietki. My atrymlivajem łajki, ale nikoli nie viedajem, kali mienavita ich atrymajem. Tamu ludzi praciahvajuć viartacca na płatformu znoŭ i znoŭ. Heta sapraŭdy źmianiła mientalitet i zrabiła ludziej zaležnymi. «Ja dumaju, što kožnamu važna ŭśviedamlać hety miechanizm», — kaža navukoviec. Na jaho dumku, my zmožam znoŭ atrymać kantrol nad sacyjalnymi sietkami, kali sami hetaha zachočam.
Čytajcie jašče:
Smartfony stvarajuć pahrozu psichičnamu zdaroŭju padletkaŭ
Što takoje ChatGPT i čamu da jaho staviacca nieadnaznačna?
Raskazvajem, jak daviedacca, dzie i kamu vy stavili łajki ŭ sacsietkach, i pierastrachavacca