Без дзейнага пашпарта знаходжанне беларусаў за мяжой стане незаконным. Вось што можна зрабіць з гэтым тым, хто жыве ў Польшчы ці Літве
Чарговы ўказ Лукашэнкі пазбавіў беларусаў, якія пастаянна жывуць за мяжой, магчымасці атрымліваць пашпарты ў дыпламатычных місіях Беларусі за мяжой. Зараз адзіным спосабам абнавіць пашпарт будзе паездка ў Беларусь. Так як многія з тых, хто выехаў, могуць абгрунтавана баяцца затрымання з палітычных матываў у выпадку прыезду на радзіму, мае сэнс ведаць пра іншыя дакументы, якія могуць паслужыць заменай (хоць бы часовай) гэтаму пашпарту. Інфармацыю пра магчымасці, якія даюць для беларусаў Літва і Польшча — краіны, у якіх знаходзіцца значная частка беларусаў, сабрала «Люстэрка».
05.09.2023 / 19:21
Польшча: праязны дакумент для іншаземца
У Польшчы для грамадзян іншых краін або асоб без грамадзянства ёсць магчымасць атрымаць так званы польскі праязны дакумент для іншаземца (polski dokument podróży dla cudzoziemca). Падставай для яго выдачы можа стаць страта або пашкоджанне пашпарта альбо немагчымасць афармлення новага, калі стары скончыўся.
У звычайных умовах, каб атрымаць яго, патрэбны адзін з наступных дакументаў:
- карта пастаяннага дазволу на жыхарства (часта званая «сталы побыт»;
- дазвол на знаходжанне доўгатэрміновага рэзідэнта Еўрасаюза;
- дадатковая абарона;
- дазвол на знаходжанне з гуманітарных прычын (гэта не гуманітарная віза!).
Польскі праязны дакумент для іншаземца выдаецца тэрмінам на адзін год і дае права перасячэння мяжы, цалкам замяняючы ў гэтых адносінах нацыянальны пашпарт.
Для беларусаў усё прасцей
З 1 ліпеня па 31 снежня 2023 года беларусы могуць атрымліваць польскі праязны дакумент для іншаземца па спрошчанай схеме. Гэта важна — такое новаўвядзенне тычыцца толькі беларусаў і дзейнічае пакуль толькі да канца гэтага года (гэта значыць да 31 снежня трэба паспець падаць заяву і ўсе дакументы).
Карта побыту — польскі ДНЖ. Фота: zakordon.24tv.ua
Цяпер дакумент выдаецца беларусам не толькі з пастаянным, але і з любым часовым дазволам на жыхарства — падстава выдачы ДНЖ пры гэтым значэння не мае.
Акрамя таго, дакумент змогуць атрымаць нават беларусы, у якіх наогул няма і не было беларускага пашпарта. У першую чаргу гэта народжаныя ў Польшчы дзеці бацькоў, якія не могуць бяспечна прыехаць у Беларусь і аформіць дзіцяці дакументы праз палітычны пераслед.
Таксама цяпер беларусам не трэба даказваць, што яны не могуць атрымаць новы пашпарт ад уладаў Беларусі. Для таго, каб атрымаць праязны дакумент іншаземца па спрошчанай працэдуры, неабходна толькі тры ўмовы:
- страта старога пашпарта або немагчымасць атрымання новага;
- наяўнасць любога ДНЖ Польшчы;
- своечасовая падача дакументаў з 1 ліпеня па 31 снежня 2023 года.
Дакумент выдаецца беларусам бясплатна — ад звычайнай у такіх выпадках пошліны ў 350 злотых (каля 270 рублёў) нашы суайчыннікі вызваляюцца. У выпадку, калі чалавек падаўся на польскі праязны дакумент да 30 чэрвеня (гэта значыць да ўвядзення спрошчанай схемы), а дакумент выдалі пасля 1 ліпеня, пошліну вернуць.
Для атрымання трэба падаць ваяводу па месцы жыхарства наступныя дакументы:
- копію запоўненай заявы на выдачу або замену польскага праязнога дакумента для іншаземца (з 11 жніўня дзейнічае новы ўзор заявы, які трэба падаваць для атрымання дакумента);
- 2 актуальныя фатаграфіі;
- праязны дакумент ці іншы дакумент, які пацвярджае асобу і грамадзянства замежніка (1 ксеракопія + арыгінал для праверкі);
- ксеракопію ДНЖ.
Звычайна польскі праязны дакумент для замежніка выдаюць праз месяц пасля падачы дакументаў, але тэрмін можа і павялічыцца (пра гэта паведамяць лістом).
Літва: пашпарт іншаземца
Для дапамогі беларусам, якія жывуць на тэрыторыі Літвы і не маюць магчымасці бяспечна вярнуцца ў Беларусь для замены пашпарта наўзамен згубленага або пратэрмінаванага, гайд па атрыманні новых дакументаў падрыхтавалі юрыст-міжнароднік Кацярына Шышова і Беларуская асацыяцыя журналістаў.
ДНЖ Літвы. Фота: Zerkalo.io
У выпадку немагчымасці атрымання новага пашпарта Беларусі Літва можа даць беларусу пашпарт замежніка. Ён таксама дае права выязджаць з Літвы і заязджаць назад. Дакумент выдаецца іншаземцу, які мае часовы або пастаянны ДНЖ Літоўскай Рэспублікі, а таксама не мае дзейнага пашпарта і магчымасці яго атрымаць з аб'ектыўных прычын (у Літве павінны прызнаць дакумент страчаным, сапсаваным або несапраўдным).
Узрост чалавека значэння не мае — любы іншаземец можа прэтэндаваць на гэты дакумент.
Якія дакументы патрэбныя для пашпарта іншаземца і колькі ён каштуе
Каб атрымаць пашпарт іншаземца, трэба падаць у Дэпартамент міграцыі Літвы наступныя дакументы:
- дзейны часовы або пастаянны дазвол на жыхарства ў Літве;
- несапраўдны стары пашпарт (калі ён ёсць);
- падрабязнае тлумачэнне аб'ектыўных прычын, якія не дазваляюць атрымаць новы пашпарт ва ўладаў краіны паходжання (у нашым выпадку — Беларусі), і / або дакументы, якія пацвярджаюць гэта;
- у выпадку, калі стары пашпарт быў згублены або сапсаваны — падрабязнае тлумачэнне абставін страты або пашкоджання пашпарта і / або дакументы, якія пацвярджаюць такую страту або пашкоджанне.
Кошт пашпарта іншаземца ў Літве складае 38 еўра.
У выпадку, калі дакумент патрэбны тэрмінова, можна скарыстацца тэрміновай працэдурай выдачы пашпарта іншаземца (на працягу пяці дзён). У гэтым выпадку заплаціць прыйдзецца ўжо 53 еўра. Аплаціць дзяржаўны збор трэба пры падачы заявы.
Усе вышэйпералічаныя дакументы трэба падаць у Дэпартамент міграцыі Літвы. На працягу пяці працоўных дзён з моманту атрымання заявы будзе прымацца рашэнне. Калі яно будзе станоўчым, то цягам 30 дзён з моманту атрымання аддзелам міграцыі дакументаў беларус зможа атрымаць пашпарт іншаземца.
Дакумент выдаецца на тэрмін, які не перавышае тэрмін часовага ці пастаяннага ДНЖ чалавека, які атрымлівае пашпарт іншаземца. Пры гэтым мінімальны тэрмін складае тры месяцы, максімальны тэрмін — пяць гадоў. У выпадку, калі немагчыма ўзяць адбіткі пальцаў заяўніка, максімальны тэрмін дзеяння пашпарта замежніка складзе адзін год.
Таксама варта мець на ўвазе, што ў выпадку, калі вы выехалі з Літвы па пашпарце іншаземца і за час адсутнасці ў вас скончыцца тэрмін часовага / пастаяннага ДНЖ ці не будзе дзейнай шэнгенскай або нацыянальнай візы, — назад у Літву вас не пусцяць.
А што такое жэнеўскі пашпарт?
Жэнеўскі пашпарт (яго яшчэ называюць «блакітным» або «сінім») — гэта аналагічны апісаным вышэй праязны дакумент, які выдаецца і ў Польшчы, і ў Літве (а таксама ў шэрагу іншых краін). Але атрымаць яго можа толькі іншаземец, які мае статус бежанца. Таму больш рэальным для большасці беларусаў з'яўляецца атрыманне пашпарта іншаземца.
Якія магчымасці даюць гэтыя дакументы?
Варта разумець, што і пашпарт іншаземца, і праязны дакумент іншаземца неабходныя для перасячэння межаў, больш нідзе яны не патрэбныя. Ні польскі, ні літоўскі дакумент самі па сабе не даюць права знаходжання ў краіне, якая выдала іх (для гэтага патрабуюцца ДНЖ, без якіх, уласна, і не атрымаць пашпарт замежніка), не даюць новае грамадзянства.
Затое з імі можна перасоўвацца па шэнгенскай зоне або і за яе межы (атрымаўшы адпаведную візу, калі гэта неабходна).
У той жа час важна ведаць, што наяўнасць пашпарта іншаземца, калі беларускі пашпарт несапраўдны або згублены, абавязковая — і Польшча, і Літва абавязваюць усіх іншаземцаў, якія знаходзяцца на іх тэрыторыі, мець дзейны праязны дакумент.
То-бок, калі тэрмін дзеяння вашага беларускага пашпарта мінае (і ён у вас адзіны), вам абавязкова трэба атрымаць яму мясцовую замену — незалежна ад таго, збіраецеся вы выязджаць з краіны знаходжання ці не.
Чытайце таксама:
«Мы працуем, каб беларусы не засталіся без пашпартоў» — Ціханоўская