Jak rakaviny pieratvarajucca ŭ zołata. Vustryc ciapier nie prosta hadujuć
Vustryc razvodziać na Tajvani ŭžo bolš za 300 hadoŭ — i heta zabiaśpiečvaje srodki na isnavańnie šmatlikim tutejšym siemjam. Taiwan Panorama raskazvaje, jak hety biznes raźvivajecca ŭ pasiołku Dańšy, jaki maje samy vysoki abjom vytvorčaści vustryc na vostravie. Dańšy admietny i inšym: dziakujučy sumiesnym namahańniam miascovaj pramysłovaści, urada i navukoŭcaŭ, u hetym miastečku navučylisia pierapracoŭvać vustryčnyja rakaviny, jakija raniej prosta ŭtvarali kučy śmiećcia, zabrudžvali navakolle i byli sapraŭdnym hałaŭnym bolem dla miascovych žycharoŭ.
19.10.2023 / 20:05
Na vustryčnych fiermach niama miesca, dzie možna schavacca ad letniaha sonca ci chałodnych zimovych viatroŭ. Hadavać vustryc — ciažkaja praca. Fota: Kient Čžuan
Pavodle danych ahienctva rybałoŭstva, z 2005 pa 2007 hod Tajvań vyrablaŭ kala 30 tysiač ton vustryc za hod, što zrabiła jaho šostym pa vieličyni vytvorcam u śviecie. Apošnim časam hadavy abjom vytvorčaści składaŭ kala 18 tysiač ton, pryčym na prybiarežnyja pasiołki Dańšy i Budaj prypadała 47%, što zrabiła akruhu Cziai, da jakoj hetyja pasiołki naležać, viadučym rehijonam pa vytvorčaści pradukcyi ŭ krainie.
Vyroščvajuć vustryc u vadzie na svojeasablivych «stełažach» abo na płytach — mietad zaležyć ad hłybini vady. Hadavańnie vustryc — praces, uraźlivy da vietru i chval, vyklikanych atmaśfiernymi frantami i tajfunami.
Adnak piasčanaja kasa Vajsańdzin u Dańšy dziejničaje jak naturalny barjer suprać adkrytaha mora, a va ŭsioj akruzie Cziai niama bujnych pramysłovych zon — tamu miascovyja vody asabliva bahatyja na płankton, jakim i charčujucca vustrycy. Hetyja faktary dazvalajuć žycharam Dańšy šyroka raźvivać vustryčnuju akvakulturu i hadavać vialikich vustryc, jakija pry hatavańni ŭ supie nabyvajuć bieły koler, za što ich prazvali «marskim małakom».
Vustrycy na Tajvani — nie dalikates, a paŭsiadzionnaja ježa, jakuju spažyvajuć usie ludzi. Takija stravy, jak vustryčnaja viermišel i vustryčny amlet, šyroka dastupnyja i, darečy, vielmi pažyŭnyja.
Vustrycy samyja miasistyja z krasavika pa kastryčnik, a spažyviecki popyt na ich asabliva vysoki padčas šmatlikich barbiekiu, jakija ładziacca ŭ pieryjad śviata siaredziny vosieni. U rajonach vyroščvańnia vustryc časta možna ŭbačyć miascovych žančyn, jakija źbirajucca razam u chacinach i čyściać vustryc, a hara adkidaŭ rakavin časta stanovicca častkaj miascovaha piejzažu.
Čystka vustryc — heta zaniatak, u jakim udzielničaje amal uvieś horad. Nie varta niedaaceńvać hetuju pracu, bo, jak adznačaje kiraŭnik pasiołka Dańšy Lin Cziuńsiun, były hienieralny sakratar Asacyjacyi rybakoŭ Cziai, «adnym nažom dla čystki vustryc možna prakarmić usiu siamju».
U pryvatnaści, na asnoŭnych vytvorčych učastkach ludzi mohuć zarablać na hetaj pracy 1000-2000 tajvanskich dalaraŭ za dzień.
Čystka vustryc. Fota: Secret Sea Visions / Getty Images
U Dańšy šeść-siem chatnich haspadarak ź dziesiaci zajmajucca čystkaj vustryc. Z-za vysokaha koštu vytvorčaści hetych morapraduktaŭ kala rybackaj prystani Dańšy źjaviłasia «vulica smažanych vustryc», jakaja pryvablivaje šmatlikich turystaŭ.
Apošnija hady kolkaść vustryc, što impartujucca z Dańšy na Tajvań, niaŭchilna raście, i ŭrad akruhi Cziai aktyŭna dapamahaje rybakam ukaraniać sistemu adsočvańnia svaich vustryc, u adpaviednaści ź jakoj jany prymacoŭvajuć da svajoj pradukcyi QR-kody. Heta pavyšaje ŭpeŭnienaść spažyŭcoŭ u tym, što jany nabyvajuć sapraŭdnych vustryc Dongshi.
Čeń Čanchua razam z mužam zasnavała brend pa vytvorčaści vustryc Baishuihu Kexuejia i pieratvaryła dom svajoj siamji ŭ svojeasablivuju turystyčnuju ŭstanovu. Arhanizatary ładziać ekskursii pa vustryčnych fiermach i praktyčnyja zaniatki, na jakich udzielniki stvarajuć dekor šlacham prakołvańnia rakavin vustryc i nanizvańnia ich na viaroŭki abo vučacca čyścić vustrycy i hatavać ich na hryli. Fota: Kient Čžuan
Kučy śmiećcia
U Dańšy znachodzicca najbujniejšaje na Tajvani miesca dla myćcia vustryc. Fiermiery, jakija vyroščvajuć vustryc u inšych rehijonach, adpraŭlajuć ich u Dańšy, kab tam morapradukty pramyli, ačyścili i pradali, u vyniku čaho na Dańšy nazapašvajecca bolš za ŭsio adkidaŭ vustryčnych rakavin na Tajvani — kala 90 tysiač ton za hod.
Raniej hetyja rakaviny prosta nazapašvalisia ŭ kučach, i z časam reštki miasa ŭ rakavinach pačynali niepryjemna pachnuć i pryciahvać much i kamaroŭ. Ziamla stanaviłasia prosta miescam adkrytaha hnijeńnia.
Niekalki hadoŭ tamu Upraŭleńnie achovy navakolnaha asiarodździa (ciapier — Ministerstva navakolnaha asiarodździa), urad akruhi Cziai, Tajvanskaja cukrovaja karparacyja (TSC) i zacikaŭlenyja baki pačali pracavać razam, kab vyrašyć prablemu adkidaŭ vustryčnych rakavin. Pieratvareńnie hetych adkidaŭ u zołata stała novaj staronkaj u historyi raźvićcia ekanomiki zamknionaha cykła na Tajvani.
Jak pieratvaryć śmiećcie ŭ zołata
Pieršapačatkova ŭrad akruhi Cziai zaručyŭsia padtrymkaj Daja Sientaja, kiraŭnika kaapieratyva Džydžyn — najbujniejšaha pryvatnaha pradpryjemstva pa myćci vustryc u Dańšy — z prośbaj vykarystać jaho pryvatnuju ziamlu dla budaŭnictva časovaha schovišča, jakoje b adpaviadała ŭsim patrabavańniam ekałohii.
Za košt padrychtoŭki hruntu, ustanoŭki vodaniepranikalnaha pakryćcia i budaŭnictva achoŭnaj aharodžy kanstrukcyja ŭčastka praduchilaje dalejšaje zabrudžvańnie navakolnaha asiarodździa adkidami vustryc.
Tym časam kampanija TSC pabudavała pieršy na Tajvani zavod pa pierapracoŭcy vustryčnych rakavin. Jon moža pierapracoŭvać kala 50 tysiač ton rakavinak za hod, pieratvarajučy ich u 40 tysiač ton karbanatu kalcyju, jaki pastaŭlajecca pramysłovym spažyŭcam.
Zdrobnienyja vustryčnyja rakaviny možna vykarystoŭvać u jakaści ŭhnajeńniaŭ, karmoŭ dla žyvioł i navat u jakaści syraviny dla vyrabu kieramiki. Fota: Kient Čžuan
Jak vykarystoŭvajuć parašok z vustryčnych rakavin
Kampanija Formosa Plastics raspracavała parašok vustryc z antybakteryjalnymi ŭłaścivaściami i abjadnała jaho z płastykavaj syravinaj dla raspracoŭki antybakteryjalnych złučeńniaŭ u płastykavych vyrabach.
Brend B&M Caiman vykarystaŭ antybakteryjalny parašok z rakavin vustryc ad Formosa Plastics dla raspracoŭki Y-padobnych sandalaŭ dla biehu. Viadučy tajvanski ultramarafoniec Ło Vej-Min nasiŭ hetyja sandali, «zroblenyja na Tajvani», na spabornictvach, što zrabiła ich sapraŭdnaj siensacyjaj.
Kampanija Everplast Machinery pracavała z Nacyjanalnym univiersitetam Čen Hun nad dabaŭleńniem parašku vustryčnych rakavin u cemient dla vytvorčaści ekałahična čystaha kanstrukcyjnaha budaŭničaha materyjału.
Inšyja kampanii vykarystoŭvajuć parašok u tekstyli i tym samym adkryvajuć jašče adnu śfieru prymianieńnia vustryčnych rakavin.
Čžan Chuejčuań, dyrektar Biuro achovy navakolnaha asiarodździa akruhi Cziai, kaža, što kali rakaviny vustryc vykarystoŭvajucca ŭ jakaści dadatku da kormu dla žyvioł abo dla ŭhnajeńnia hleby, ich ekanamičnaja kaštoŭnaść moža skłaści 20 tysiač tajvanskich dalaraŭ za tonu. Kali vykarystoŭvać ich u jakaści antybakteryjalnaha funkcyjanalnaha materyjału dla abutku, košt tony moža dasiahać 980 tysiač tajvanskich dalaraŭ, što pavialičvaje ekanamičnuju vyhadu ad pierapracoŭki rakavin vustryc.
Historyja pasiołka Dańšy pakazvaje, jak tradycyjnaja rybackaja vioska, kali jana prykładzie da hetaha namahańni, moža akazacca ŭ avanhardzie pierachodu da ekanomiki zamknionaha cykła.
Čytajcie taksama:
Niama «najlepšaha», jość tolki «jašče lepšy». Na Tajvani vyrablajuć dyspłei novych typaŭ
Premjer Japonii źjeŭ rybu z Fukusimy, kab pakazać, što jana biaśpiečnaja paśla źlivu vady z AES
Jak pierapracoŭvać niedajedki z karyściu: dośvied Paŭdniovaj Karei