Tut vučylisia Patrušaŭ i Tozik. Što za napaŭsakretnaja ŭstanova, jakaja rychtuje kadry dla KDB
Nie samy zaŭvažny budynak u Miensku ŭ styli stalinskaha ampiru pa vulicy Źmitraka Biaduli, 2 — heta Akademija nacyjanalnaj biaśpieki Biełarusi. Ustanova, jakaja mocna adroźnivajecca ad inšych VNU dla siłavikoŭ. Takich, jak Akademija MUS ci Vajskovaja akademija. U hetuju ŭstanovu, jakaja naŭprost padparadkoŭvajecca KDB, pastupajuć inšym čynam. «Svaboda» raskazvaje pra jaje padrabiaźniej.
01.02.2024 / 10:11
Lvoŭskaja pieradhistoryja
27 śniežnia 1946 hodu ŭ Lvovie stvaryli śpiecyjalnuju škołu, kab rychtavać apieratyŭny skład dla orhanaŭ dziaržaŭnaj biaśpieki. Niekatory čas ustanova vypuskała kadry ź siaredniaj jurydyčnaj adukacyjaj.
U 1954-m škołu pieranieśli ŭ Mahiloŭ, a z 1956 hodu na jaje bazie pačali rychtavać kadry z vyšejšaj adukacyjaj. Jašče praz 5 hadoŭ škoła pierajechała ŭ Miensk, dzie paźniej, zhodna z pastanovaj Savietu ministraŭ SSSR, stała Vyšejšymi kursami KDB SSSR pry Saviecie ministraŭ. Na kursach tady navučali hod, pastupić možna było z vyšejšaj adukacyjaj i dvuchhadovym stažam praktyčnaj pracy.
Z 1988 hodu kursy pierajšli na novuju prahramu, ciapier tut vučylisia 18 miesiacaŭ i atrymlivali dypłom ab śpiecyjalnaj vyšejšaj adukacyi.
Užo ŭ 1992-m kursy pieradali ŭ jurysdykcyju KDB Biełarusi, jany atrymali nazvu Vyšejšych kursaŭ. U krasaviku 1994 hodu rašeńniem Viarchoŭnaha Savietu Biełarusi Vyšejšyja kursy KDB pierarabili na Instytut nacyjanalnaj biaśpieki Biełarusi. A 10 kastryčnika 2022 hodu pavodle ŭkazu Łukašenki zamiest Instytuta źjaviłasia Akademija nacyjanalnaj biaśpieki Biełarusi.
Asablivy adbor
Najpierš, heta nie ŭniviersitet kštałtu Akademii MUS, kudy pastupajuć adrazu paśla škoły. U Akademii nacyjanalnaj biaśpieki vučać na bazie vyšejšaj adukacyi, to-bok siudy traplajuć užo paśla vučoby ŭ VNU. Taksama treba mieć dośvied słužby ŭ vojsku.
Jak vyhladaje miechanizm pastupleńnia, «Svabodzie» raskazali ŭ arhanizacyi byłych siłavikoŭ BelPol.
Najpierš kadry budučych supracoŭnikaŭ šukaje sam KDB. Heta robiać praz vajenkamaty, praz VNU, praź dziaržaŭnyja pradpryjemstvy.
«Čałaviek nie pavinien być pryciahnuty da kryminalnaj adkaznaści, a jaho blizkija rodzičy nie pavinny być pryciahnutyja pa surjoznych artykułach. Siaredni bał navučańnia pavinien być nie mienšy za 7 pa 10-balnaj sistemie. Taksama stanoŭčyja charaktarystyki. Hetyja kandydaty zdajuć i fizičnyja ispyty: padciahvańnie, adciskańnie, zalik pa biehu. Tam ahulnavajskovyja kryteryi. Taksama ludzi zdajuć psichałahičnyja testy i prachodziać palihraf», — raskazvajuć u BelPol.
Paśla taho jak čałaviek prachodzić hety etap pravierki, jahonyja danyja nakiroŭvajuć va ŭpraŭleńnie kadraŭ KDB. Paśla hetaha budučyja supracoŭniki KDB, jak praviła, pastupajuć na słužbu ŭ Kamitet dziaržbiaśpieki ŭ jakaści kursantaŭ i iduć vučycca ŭ akademiju.
«Asnoŭnaje pryznačeńnie hetaj akademii — padrychtoŭka apieratyŭnych supracoŭnikaŭ KDB. Heta vyviedka, kontrvyviedka, baraćba z karupcyjaj, arhanizavanaj złačynnaściu dy inšaje. Ale ŭ KDB jość i inšyja napramki dziejnaści», — raskazali «Svabodzie» surazmoŭcy.
Budynak Akademii nacyjanalnaj biaśpieki
Prahrama navučańnia
Isnujuć dźvie asnoŭnyja prahramy, pa jakich navučaje Akademija nacbiaśpieki.
Pieršaja — bazavaja, dla ludziej paśla VNU i vajskovaj słužby. Druhaja — dla ludziej, jakija ŭžo pastupili na słužbu ŭ KDB i majuć aficerskaje zvańnie, ekanamičnuju ci jurydyčnuju adukacyju. A taksama dośvied pracy pa śpiecyjalnaści ci słužby ŭ inšych siłavych orhanach.
Śpiarša bazavyja kursy, dla ludziej, jakija tolki pryjšli, doŭžylisia 1 hod, a dla aficeraŭ — 5 miesiacaŭ. Ciapier bazavaja prahrama składaje 2 hady, a karotkuju prahramu padoŭžyli da 9 miesiacaŭ. Paśla hoda vučoby kursantu prysvojvajuć zvańnie lejtenanta.
«Pa bazavaj prahramie navučajecca prykładna 200 čałaviek. Na skaročanych kursach — prykładna 40. Jašče isnujuć kursy praparščykaŭ dla KDB. Heta kiroŭcy dy achova. Kursy ciahnucca kala 2 miesiacaŭ, i na ich vučycca kala 30 čałaviek. Isnujuć taksama kursy pavyšeńnia kvalifikacyi dla aficeraŭ KDB. Tam vučać kiraŭnikoŭ śpiecsłužby, a taksama niejkich śpiecyfičnych śpiecyjalistaŭ. Tam kala 15—20 čałaviek», — kaža surazmoŭca.
Kaliści ŭ Akademii rychtavali supracoŭnikaŭ dla Pamiežnaha kamiteta, ale paśla adkryli Instytut pamiežnaj słužby. Pa źviestkach surazmoŭcaŭ Svabody, tam mohuć navučacca na asobnych kursach mytniki, ideołahi ci supracoŭniki Dziaržkantrolu.
Taksama ŭ hetaj akademii jość adjunktura. To bok tam vučać i ludziej z navukovymi stupieniami.
Na pačatku 2000-ch u Akademii nacyjanalnaj biaśpieki była i piacihadovaja prahrama. Na jaje pastupali ŭ asnoŭnym dzieci dziejnych supracoŭnikaŭ KDB. Jany navučalisia ŭ inšych VNU i ŭ Akademii śpiecdyscyplinam. Na hetaj prahramie było niašmat ludziej. Pa źviestkach krynicy «Svabody», paśla 2008 hoda prahramu dakładna prybrali.
Jak vučacca
Vykładajuć u Akademii byłyja i dziejnyja supracoŭniki KDB. Budynak achoŭvajecca.
«Taksama heta mohuć być piensijaniery inšych siłavych struktur. Cyvilnych asobaŭ siarod vykładčykaŭ, chutčej za ŭsio, niama. Heta vajskovy abjekt, dzie jość KPP, dziažurnaja słužba i ŭzbrojenaja achova. Asobam, jakija tam vučacca, vydajuć propuski, a aficery skaročanych prahramaŭ zachodziać pa svaich paśviedčańniach», — kaža surazmoŭca z BelPol.
Usie kursanty žyvuć na terytoryi akademii. Heta pakoi na niekalki čałaviek, nie kazarma. U akademii jość spartovaja zała, trenažorka, zała dla siłavych adzinaborstvaŭ, strałkovy cir dla stralby z karatkastvolnaj zbroi. Taksama jość stałoŭka i bufiet.
Dypłom ab vyšejšaj adukacyi vydajuć ludziam, jakija skončyli 2 hady navučańnia. Tym, chto vučyŭsia na karotkich kursach, dajuć paśviedčańnie ab ich zaviaršeńni. Vyvučajuć zamiežnyja movy, kryminalnaje prava, mižnarodnaje prava, kryminalistyku. Siarod hramadaznaŭčych dyscyplinaŭ — palitałohija, kiravańnie. Taksama vykładajuć psichałohiju.
«Asnoŭny kirunak — śpiecdyscypliny. Faktyčna heta ahienturnaja dziejnaść.
U akademii zdajuć zaliki i ekzamieny, jość kursavyja raboty. Raskazvać inšym asobam, pra što tam vučać, nielha. Nielha pranosić prystasavańni, jakija majuć kamiery ci dyktafony. Za parušeńnie praviłaŭ mohuć pazbavić dopusku da sakretaŭ, što viadzie da zvalnieńnia z KDB», — raskazvaje surazmoŭca.
Na čas navučańnia ŭsie, chto vučycca, nosiać vajskovuju formu. Vykarystoŭvajucca vajskovyja statuty.
Z akademii mohuć vyhnać, takija vypadki jość, kaža surazmoŭca. Adnak heta zdarajecca vielmi redka. U asnoŭnym — za parušeńnie dyscypliny.
«Usie apieratyŭnyja supracoŭniki KDB musiać prajści abo doŭhija, abo karotkija kursy ŭ hetaj akademii», — kaža surazmoŭca.
Chto vučyŭsia ŭ Akademii nacbiaśpieki i chto joju kiruje ciapier
Niekatoryja vypuskniki vyšejšych kursaŭ KDB — taki status raniej mieła akademija — zajmali vysokija pasty ŭ ešałonach biełaruskaj ułady. Naprykład, jaje skončyŭ Urał Łatypaŭ, jaki ŭ roznyja časy pracavaŭ ministram zamiežnych spraŭ Biełarusi, pamočnikam Łukašenki pa nacyjanalnaj biaśpiecy, kiraŭnikom administracyi prezidenta.
Taksama tut vučyŭsia Anatol Tozik, kolišni namieśnik premjer-ministra Biełarusi va ŭradzie Michaiła Miaśnikoviča. Vyšejšyja kursy KDB u Miensku kančaŭ sakratar Savieta biaśpieki Rasii Mikałaj Patrušaŭ. Jon ža ŭznačalvaŭ rasijskuju FSB z 1999 pa 2008 hod.
Asnoŭny orhan, jakomu padparadkoŭvajecca Akademija nacyjanalnaj biaśpieki, — KDB Biełarusi. Z 2021 hoda Akademiju ŭznačalvaje Valancin Płatonaŭ, jaje kiraŭnika pryznačaje asabista Łukašenka. Pa źviestkach BelPol, Płatonaŭ naradziŭsia ŭ Dnieprapiatroŭskaj vobłaści Ukrainy, u Kryvym Rozie. Pracavaŭ u centralnym aparacie KDB, na 2016 hod zajmaŭ pasadu namieśnika načalnika hałoŭnaha ŭpraŭleńnia ekanamičnaj biaśpieki.
U krasaviku 2022 hodu Valancin Płatonaŭ mieŭ zvańnie pałkoŭnika, ale načalnik akademii — heta hienieralskaja pasada. Surazmoŭcy «Svabody» kažuć, što mahčyma, jamu dali hetaje zvańnie, ale zasakrecili.
Pavodle źviestak BelPol, rodnaja siastra Płatonava Nadzieja zamužam za hramadzianinam Bachrejna Nasieram Ibrahimam Nasieram Ali z 2006 hoda. Amal nie žyvie ŭ Biełarusi i zredku siudy prylataje. U Bachrejnie naradziłasia plamieńnica Płatonava, jana maje hramadzianstva hetaj krainy. Pa słovach byłych supracoŭnikaŭ siłavych struktur, kali ŭ čałavieka svajaki žyvuć za miažoj, jamu amal niemahčyma trapić na słužbu ŭ KDB. Adnak kali jon užo słužyć i jahony svajak vyjechaŭ, to jaho ŭžo nie zvolniać. Taksama ŭ praviłach dakładać pra ŭsie kantakty ź inšaziemcami, raskazali surazmoŭcy Svabody.
Maci Płatonava Tamaru ŭ 2000 hodzie sudzili. Sud Barysaŭskaha rajonu pryznačyŭ joj štraf pa kryminalnym artykule «Padman pakupnikoŭ i zakazčykaŭ».
Namieśnik načalnika akademii — Hienadź Krasko, jon doktar navuk. Pachodzić ź Biešankovickaha rajona. Škołu Krasko skončyŭ na vydatna, jamu navat prapanoŭvali pastupać bieź ispytaŭ u Połacki ŭniviersitet. Adnak jon abraŭ Viciebski ŭniviersitet imia Mašerava i pastupiŭ na fakultet biełaruskaj fiłałohii i historyi.
Paśla dypłomu ŭładkavaŭsia na pracu ŭ toj ža ŭniviersitet na kafiedru. Viadoma, što da 2005 hodu Krasko jašče nie słužyŭ u KDB. U 2010 hodzie staŭ kandydatam navuk. U 2020-m Krasko atrymaŭ stupień doktara histaryčnych navuk. U akademii jon adkazvaje za navukovuju častku. Maje navukovyja pracy na temu historyi biełaruskaha KDB. U 2017 hodzie Krasko, budučy ŭžo kandydatam histaryčnych navuk, pisaŭ navukovuju pracu pa temie «Pryčyny i asablivaści arhanizacyjnaha raźvićcia savieckich orhanaŭ dziaržbiaśpieki (na prykładzie Biełaruskaj SSR)».
Hienadź Krasko mieŭ žonku, ale raźvioŭsia.
Što ciapier z Akademijaj
Pavodle infarmacyi BelPol, ad žniŭnia minułaha hodu Akademii vydzielili dadatkovyja 20 miljonaŭ rubloŭ na budoŭlu novaha korpusa. Tam majuć być vučebnyja i administratyŭnyja budynki, a taksama novy internat na 150 miescaŭ.
Minharvykankam vydzieliŭ učastak pad filijał akademii pobač z kaściołam Śviatoha Rocha, u rajonie vulic Załataja Horka — Čyrvanazornaja. Heta novy, dadatkovy fakultet pavyšeńnia kvalifikacyi i pierapadrychtoŭki.
Čytajcie taksama:
Hałasuj nie hałasuj. Spoviedź byłych deputataŭ pra toje, jak Łukašenka pryznačaŭ ich u parłamient