Bajstruk, synoviec, adrodździe. Jak biełarusy nazyvajuć členaŭ siamji ŭ roznych kutach krainy
Palatno pahartała «Leksičny atłas biełaruskich narodnych havorak», jaki ŭtrymlivaje mnostva biełaruskich słoŭ, i vyjaviła, što ŭ mnohich rehijonach Biełarusi adnolkavyja pa sensie słovy mocna adroźnivajucca. Raskazvajem pra vosiem słoŭ z roznych biełaruskich rehijonaŭ, jakija nazyvajuć svajakoŭ.
06.02.2024 / 09:47
Pazašlubnaje dzicia
Pazašlubnych dziaciej na zachadzie i poŭdni biełaruskich ziamiel našy prodki nazyvali bajstrukami.
Na terytoryi sučasnych Mahiloŭskaj, Viciebskaj abłaściej i paŭdniovaj častki Minščyny pazašlubnych dziaciej nazyvali krapiŭnikami. A jašče na Viciebščynie i Minščynie raspaŭsiudžanymi nazvami byli bansiuk, bahdan, benś i bankart.
Na terytoryi Viciebskaj vobłaści, amal na miežach z Rasijaj, było raspaŭsiudžanaje słova vybledak.
Na Homielščynie jašče byli nazvy bienok i barkan.
A pobač z Mahilovam pazašlubnych dziaciej zvali i biazbaćkavičami.
Radnia
Amal pa ŭsioj terytoryi radniu tak i nazyvali radnia. Adnak jość i adroźnieńni.
Kala Hrodna, Bresta, Homiela sustrakajecca nazva svaje. Hetaja nazva daminavała na terytoryi Miorščyny, Šarkaŭščyny i častkova Hłyboččyny i Połaččyny.
A jašče była nazva kreŭnyja. Tak nazyvali radniu časam na paŭnočna-zachodniaj častcy Minščyny. Tam ža sustrakalisia i adzinkavyja nazvy svaje.
Ajčym
Asnoŭnyja adroźnieńni ŭ naźvie — na zachad ci na ŭschod ad Minska. U zachodniaj častcy krainy ajčymaŭ tak i nazyvali — ajčymami. A va ŭschodniaj — otčymami.
Na Paleśsi byŭ svoj varyjant — atčym.
Na Rasonščynie ajčymaŭ nazyvali vojčymami.
Pasynak
Pasynkaŭ tak i nazyvali — pasynkami. Na ŭschodzie Mahiloŭskaj i Homielskaj abłaściej — amal na miažy z Rasijaj — vykarystoŭvali nazvu niesyn.
Na samym zachadzie Biełarusi — pasierb.
Na terytoryi Drahičynskaha i Kobrynskaha rajonaŭ sustrakałasia i nazva synoviec.
Padčarka
Nazva padčarka sustrakajecca va Uschodniaj Biełarusi.
Na terytoryi Zachodniaj Biełarusi byŭ šerah nazvaŭ, jakija aznačali padčarku. U asnoŭnym daminavała słova padčaryca.
Na Paleśsi — pančeryca, paserba, padčarka, pasiarbica, dočanka.
Stryječnyja braty i siostry
Dvajuradnymi i dvajurodnymi nazyvali kuzenaŭ va Uschodniaj Biełarusi. Pieršy varyjant daminavaŭ na Viciebščynie i Mahiloŭščynie. Druhi — na Paleśsi.
U adzinkavych vypadkach nazva dvajuradnyja sustrakałasia na terytoryi Hrodzienščyny, ale tam, jak i na Brestčynie, u asnoŭnym vykarystoŭvali — stryječnyja braty ci siostry.
U Zachodniaj Biełarusi była i nazva zbradzieci. Jana była šyroka raspaŭsiudžanaj na Šarkaŭščynie i Hłyboččynie.
Prodki
A jak ža nazyvali prodkaŭ našy prodki? Amal pa ŭsioj terytoryi — dziady.
U Zachodniaj Biełarusi była jašče nazva pradziady.
Predkami nazyvali na Paleśsi i Mahiloŭščynie. Nazva prodki była raspaŭsiudžana na Minščynie.
A jašče sustrakalisia radzicieli — tak nazyvali prodkaŭ na miažy Viciebščyny i Mahiloŭščyny z Rasijaj.
Naščadki
Viadomaje nam słova naščadki raniej šyroka ŭžyvali na Hrodzienščynie.
U asnoŭnym u Biełarusi daminavała słova patomstva i patomki.
Słova pakaleńnie bytavała la Bresta, Homiela i Hrodna.
Na Minščynie vykarystoŭvali słovy naśledniki i naśledstva.
U siońniašnim Małaryckim rajonie naščadkaŭ nazyvali praŭnuki.
A na Połaččynie i Ušaččynie — adrodździa.
Čytajcie taksama:
«Chaj chto-niebudź užo narešcie skaža: treba vyvučać biełaruskuju jak zamiežnuju movu»
Lubicie hulni i biełaruskuju movu? Hladzicie, jaki «Prahramiscki kut» stvaryŭ ajcišnik
Kaho ź biełaruskich piśmieńnikaŭ najbolš vydavali za savieckim časam? Nie ŭsich vy viedajecie