FAB-3000: nakolki niebiaśpiečnaja rasijskaja «car-bomba» i ci źmienić jana situacyju na froncie?
Rasija vyrašyła raskansiervavać staryja savieckija zapasy zbroi i vykarystać ich va Ukrainie. Ci pryniasie heta joj istotnyja pośpiechi, raźbirałasia Ukrainskaja słužba Bi-bi-si.
01.04.2024 / 22:59
Fota: Minabarony Rasii
Adnoj z pryčyn padzieńnia Aŭdziejeŭki byli masavyja vylety avijacyi Rasii z bombami. Tady ŭpieršyniu z pačatku vialikaj vajny štaby rasijskich sił zmahli arhanizavać adnačasovyja praloty dziasiatkaŭ bartoŭ. U niekatoryja dni na ŭkrainskija pazicyi prylatała pa 150-200 bombaŭ. Naprykład, na zavod u nasielenym punkcie Krasnahoraŭka ŭpała bomba FAB-1500.
Bomby FAB-500 (vahoj paŭtony) vykarystoŭvalisia masava. Choć rasijski modul płanavańnia i karekcyi pakul nie dasiahnuŭ dakładnaści zachodniaha anałaha JDAM z traplańniem «u prykładna piać mietraŭ», dla ŭdaraŭ pa zabudovie rasijskija avijabomby akazalisia efiektyŭnymi.
Jany rujnujuć budynki, raźbivajuć darohi, padjezdy i puciepravody: ad rasijskaj avijacyi ciarpieła łahistyka USU i zabieśpiačeńnie na «apošnim kiłamietry» pierad linijaj frontu.
Pry hetym rasiejcy byli vymušanyja i sami «adkryvacca» dla ŭdaru: pavietranyja siły USU za apošnija miesiacy zajaŭlali pra 13 źbitych rasijskich bajavych samalotaŭ — bambavikoŭ Su-34, a taksama źniščalnikaŭ Su-35, jakija ich supravadžali.
Bomby časoŭ vajny SSSR u Afhanistanie
Paśla adstupleńnia ŭkrainskaj armii z Aŭdziejeŭki kałapsu frontu nie adbyłosia, Rasija ŭvajšła ŭ pazicyjnyja bai.
Niadaŭna rasijski prapahandyscki kanał Minabarony RF «Źviezda» adrapartavaŭ pra toje, što ministr abarony Siarhiej Šajhu naviedaŭ adno z pradpryjemstvaŭ VPK.
Heta byŭ 53-ci arsienał u Nižaharodskaj vobłaści, dzie rasiejcy pierarablajuć staryja bojeprypasy i vyrablajuć novyja bomby, snarady i VOHi (askiepkavyja hranatamiotnyja vystrały).
U siužecie išła havorka pra naroščvańnie vytvorčaści FAB-1500 udvaja, ale bolš za ŭsio pra jaho havaryli ŭ kantekście naviny ab adnaŭleńni prajekta FAB-3000.
Hetyja avijacyjnyja bomby majuć 1400 kh vybuchoŭki — surjozny hruz i srodak paražeńnia.
Takija bomby savieckaja armija vykarystoŭvała padčas uvarvańnia ŭ Afhanistan u 1980-ch. Ź ich dapamohaj jana nanosiła ŭdary pa łazurytavych šachtach Kuran-o-Mundžan, pa vojskach madžachiedaŭ, jakija brali ŭ abłohu Kabuł, i pa tahačasnych umacavanych rajonach isłamistaŭ.
U sučasnaj Rasii hetyja FABy byli pieraroblenyja va UABy (kiravanyja avijabomby), i ciapier ich nazyvajuć «car-bombami», choć, pa sutnaści, heta čyhunnaja daŭbieška, da jakoj sprabujuć prymajstravać kamplekt kryłaŭ dla płanavańnia i GPS-navihacyju.
Pakul praciahvajucca ekśpierymienty ź pieradsieryjnymi partyjami. Havorka idzie nie prosta pra toje, kab dałučyć da bomby vialikija kryły, paśla čaho ciažki bojeprypas palacić u patrebnym kirunku. Tut nieabchodna ŭličyć mnostva inžyniernych tonkaściaŭ.
Zona poŭnaha paražeńnia ŭ bomby FAB-3000 — 35 mietraŭ. Zona ciažkich kantuzij i razbureńniaŭ — 150 mietraŭ. Kali cellu robiacca pazicyi ź pierakryćciami, inžyniernymi ŭmacavańniami i brustvieram, to zona paražeńnia budzie mienšaj.
Tamu ŭ svoj čas vialikija FABy źniali z uzbrajeńnia paśla vyprabavańniaŭ «za rečkaj», to-bok u Afhanistanie.
Lohkaja piachota afhancaŭ, jakaja mianiała pazicyi i chavałasia ŭ harach, akazałasia dla rasijskich avijabombaŭ nie samaj prostaj cellu.
Prablema z nośbitami
Adzinym nośbitam hetaha srodku ŭ Rasii źjaŭlajecca bambavik Tu-22M3 — z-za pamieru bombalukaŭ i niuansaŭ macavańnia. Inšych nośbitaŭ «trochtonnych» bombaŭ u Maskvy niama.
Rasijski «vajskovy błohier» Fighterbomber adznačaje, što, akramia Tu-22M3, tearetyčna FAB-3000 moža nieści jašče i Su-34 — pa dźvie bomby z macavańniem pad kryłami.
Adnak i Su-34, i Tu-22 ź ciažkimi avijabombami hublajuć u manieŭranaści, što robić ich lohkaj mišeńniu dla SPA.
Jość jašče stratehičnyja bambaviki Tu-16, adnak hetyja samaloty daŭno śpisanyja. Jany byli raspracavanyja ŭ 1950-ch i vyviedzienyja z ekspłuatacyi ŭ 1990-ch.
Sproba pierapracavać inšyja samaloty pryviadzie da pavyšeńnia koštu prymianieńnia FAB-3000 i pastupova vyviedzie častku takich mašyn z ładu.
Heta značyć, sa stratehičnaha punktu hledžańnia rasiejcam bolš vyhadna skidać paŭtonnyja FAB-500, čym jany ciapier i zajmajucca.
Padobnuju acenku daje i Fighterbomber: «Pa FAB-3000 u mianie jość lohkaje ździŭleńnie adnosna jaje patreby. Celaŭ pad jaje niama. Pad jaje treba pilić UMPK z nula i heta ŭžo budzie, pa sutnaści, ceły samalot na bombie. I voś jaho ŭžo budzie vydatna vidać lubomu ZRK».
Pavodle słoŭ aŭtara hetaha telehram-kanała, aptymalny bojeprypas dla UMPK — heta kalibr 500 kh u roznych varyjantach: kasietnym, zapalnym, jadziernym abo fuhasnym. Pavieličeńnie mahutnaści ŭ razy nie daje takoha ž pavieličeńnia zony paražeńnia. Ale dakładnaść traplańnia ŭsio adno nieabchodnaja.
Naprykład, adna FAB-3000, jakaja ŭpała za 20 mietraŭ ad mosta, naniasie jamu takija ž paškodžańni, jak i FAB-500.
Staraja bomba
FAB-3000 vyrablalisia jašče ŭ 1940-ch hadach. Ich raspracoŭvali pad samalot Tu-4.
Tady srodki SPA nie mieli zienitnych rakiet (naprykład, pieršy saviecki ZRK źjaviŭsia tolki ŭ 1955 hodzie), i FAB płanavali vykarystoŭvać dla dyvanovych bambavańniaŭ. Mienš ciažkija — pa karablach, bolš ciažkija — pa važnych pradpryjemstvach, płacinach, bietonnych schovankach.
Pakul pra vytvorčaść u Rasii całkam novych FAB-3000 havorka nie idzie. Staryja savieckija avijabomby raskansiervujuć, praviarajuć vybuchovaje rečyva, kali treba, mianiajuć jaho, vypraboŭvajuć roznyja moduli karekcyi z roznych partyj.
Adlivanaja častka hetaj bomby vyrablenaja z čyhunu z toŭstymi ścienami. U joj mała što treba rabić z nula, tolki detanatary.
Skidać takija bomby mohuć adrazu pa dźvie z adnaho borta — jak rabiłasia naprykancy vajny ŭ Afhanistanie. Tady, užo paśla vyvadu savieckich vojskaŭ, takija avijabomby vykarystoŭvaŭ 185-ty hvardziejski połk z Pałtavy — na tych ža samych Tu22M3.
Paśla skidańnia bomba pieratvarajecca ŭ rakietu biez ruchavika, heta značyć jaje možna pierachapić srodkami SPA.
Apošni raz FAB-3000 rasiejcy vykarystoŭvali padčas abłohi Maryupala. Tady nie išła havorka pra moduli karekcyi: jany skidali bomby pa rajonie zavoda «Azoŭstal», karystajučysia svaim panavańniem u niebie nad horadam.
Ale ciapier situacyja źmianiłasia. Navat kali ŭ rasijskaj armii atrymajecca ŭstavić u bombaluki Tu-22M3 pavialičany habaryt FAB-3000 z kompleksam karektavańnia palotu UMPK, hetyja samaloty da linii frontu nie nabližajucca.
Taki stratehičny bambavik zanadta zaŭvažny ŭ radyjołakacyjnym dyjapazonie. A paśla straty dvuch samalotaŭ A-50 rasijcy naŭrad ci zachočuć ryzykavać jašče i Tu-22M3.
Navošta patrebnyja FAB-3000 i čamu ich raskansiervujuć
Čamu rasijskija vajskoŭcy vyrašyli raskansiervavać FAB-3000? Heta nieabchodna dla ŭdaraŭ pa ščylnaj zabudovie.
Rasijcy nie nadta chavajuć svaje celi: imi mohuć być Kramatorska-Słavianskaja ahłamieracyja ŭ Danieckaj vobłaści abo Charkaŭ. Kali źjavicca mahčymaść izalavać haradskuju zabudovu, vybić tam SPA i pačać raŭniać ź ziamloj kvartał za kvartałam — jany pačnuć heta rabić.
Ciapier armija RF čaściej za ŭsio vykarystoŭvaje UABy na samych haračych učastkach frontu — u rajonie Aŭdziejeŭki, Bachmuta, Krynak (na levym bierazie Dniapra ŭ Chiersonskaj vobłaści), Kupianskaha kirunku.
Heta značyć, usiudy, dzie rasijskija vajskoŭcy sprabujuć cisnuć i majuć mahčymaść vykarystoŭvać pryfrantavuju bambavalnuju avijacyju.
RF taksama rehularna prymianiaje kiravanyja avijabomby na paŭnočnym uschodzie Ukrainy — u pamiežnaj pałasie ad Čarnihaŭskaj da Charkaŭskaj abłaściej. Asabliva šmat apošnim časam — na Sumščynie.
Dla Charkava i inšych rehijonaŭ niebiaśpieka UABaŭ źjavicca ŭ vypadku padaŭleńnia abo adsutnaści SPA blizkaha abo siaredniaha radyusu dziejańnia. Heta dazvolić rasijskaj avijacyi nablizicca na dastatkovuju adlehłaść dla skidańnia avijabombaŭ.
Ci možna z hetym zmahacca?
Prykład ukrainskaha płacdarma ŭ siale Krynki Chiersonskaj vobłaści pakazvaje, što možna. Choć pasiołak pieratvorany ŭ ruiny, kałapsu abarony USU tam nie adbyłosia.
U Krynkach sapraŭdy ciažka pravodzić evakuacyju — zabirać ludziej na łodkach va ŭmovach pastajannaj pracy FPV-dronaŭ i artyleryi. Ale USU dapamahajuć manieŭry, sietka naziralnych punktaŭ, razhrupavańnie nievialikich składoŭ «apošniaha kiłamietra» i akcent na zabieśpiačeńnie «z kołaŭ».
Vierniemsia da ahulnaj statystyki. Z pačatku 2024 hoda rasijskija samaloty skinuli na pazicyi USU bolš za 3500 avijabombaŭ. Heta ŭ 16 razoŭ bolš u paraŭnańni z 2023 hodam.
Za try apošnija miesiacy — u siarednim pa 40 bombaŭ na sutki. Byli bolš cichija dni, a byli i takija, kali skidali 150 bombaŭ u vuzkaj pałasie, naprykład, na piku nastupu na Aŭdziejeŭku.
Bomby skidajuć na fiermy Chiersonskaj vobłaści i na miescy, dzie pryčalvajuć łodki, jakija zabiaśpiečvajuć levy bierah Dniapra kala Krynak. A taksama na Aŭdziejeŭku, Krasnahoraŭku, ciepłavyja elektrastancyi, sioły Sumskaj vobłaści. I navat, pavodle niekatorych danych, u Biełharodskaj vobłaści, dzie rasiejcam daviałosia vybivać praŭkrainskija farmiravańni ź siała Kozinka.
Ci možna ŭmoŭnym dziasiatkam prylotaŭ prarvać zonu adkaznaści bataljona ŭ dźvie pałasy, na jakoj znachodziacca dva dziasiatki apornych punktaŭ? Nie.
Navat u vypadku, kali jakoje-niebudź traplańnie budzie dakładnym, nie fakt, što rasijskija vajskoŭcy paśpiejuć jaho vykarystać: da hetaha siektara ŭkrainskaj abarony moža padyści manieŭranaja hrupa, dapamohuć susiedzi. Asabliva kali pazicyja była vykapanaja pravilna.
U Afhanistanie madžachiedy stvarali sietku pastoŭ, jakija zasiakali samaloty, što nakiroŭvalisia na skid FABaŭ, i padavali dymavyja sihnały. Dzie b ty ni byŭ, treba nieadkładna źmianić pazicyju.
U rasijskich UMPK jość niedachop: u ich «zabivajuć» kaardynaty — i na hetym karekciroŭka zakančvajecca. I va Ukrainie pracujuć papiaredžańni ab rakietnaj niebiaśpiecy i UABach.
Zrazumieła, bomby FAB-3000 buduć nanosić straty USU. Rasija choča kampiensavać nizkuju dakładnaść svajoj zbroi mahutnaściu.
Ale heta nie «hiejmčendžar». Patencyjał bombaŭ FAB-3000 abmiežavany mahčymaściami nośbita i tym, što RF nie moža zadušyć ukrainskuju SPA i nie vałodaje admysłovymi samalotami REB.
A z pastaŭkaj Ukrainie źniščalnikaŭ F-16 i dastatkovaj kolkaści bombaŭ JDAM situacyja dla Kijeva vyraŭniajecca. Bomby vialikaj mahutnaści Maskva masava vykarystoŭvać nie zmoža.
Čytajcie taksama:
Rasija ŭpieršyniu vykarystała va Ukrainie ciažkuju avijabombu ADAB-1500
Rasija ŭpieršyniu atakavała Charkaŭ kiravanymi avijabombami
Jašče dźvie avijabomby skinuli rasijskija samaloty na Biełharadskuju vobłaść