Što ciapier čuvać pra vospu małpaŭ, jakuju miesiac tamu abviaścili pahrozaj śvietu?
Sabrali ŭsiu aktualnuju infarmacyju.
10.09.2024 / 10:49
Vospa małpaŭ, ilustracyjny kałaž «Našaj Nivy»
Prajšoŭ amal miesiac, jak Suśvietnaja arhanizacyja achovy zdaroŭja (SAAZ) abviaściła režym nadzvyčajnaj hłabalnaj niebiaśpieki praz novy śmiarotny štam vospy małpaŭ (Mpox), jaki sioleta źjaviŭsia ŭ Afrycy.
Na hety momant viadoma, što chvaroba z pačatku hoda raspaŭsiudziłasia na jak minimum 10 afrykanskich krain, šeść ź ich virus achapiŭ usiaho za 10 dzion. Pavodle novaj aficyjnaj spravazdačy abjadnanych centraŭ pa kantroli za zachvorvańniami Afrykanskaha sajuzu (Africa CDC), bolš za ŭsio vypadkaŭ i śmierciaŭ byli zafiksavanyja ŭ Demakratyčnaj respublicy Konha, jakuju nazyvajuć hałoŭnaj krynicaj źjaŭleńnia novaha štamu Mpox. Tam dyjahnastavali bolš za 5 tysiač vypadkaŭ zaražeńnia (dadatkova padazrajucca jašče 22 tysiač vypadkaŭ) i zafiksavali bolš za 640 śmierciaŭ na momant 8 vieraśnia.
Pry hetym aficyjnyja ličby pa Afrycy mohuć być značna nižejšymi za realnuju kolkaść vypadkaŭ zaražeńnia i śmierciaŭ, paviedamlajuć miascovyja i zachodnija miedyja.
Akramia Afryki, na hety momant viadoma pra źjaŭleńnie novaha virusu ŭ Šviecyi, Indyi, Pakistanie, Tajłandzie, Indanezii i Filipinach. Pavodle ŭładaŭ Tajłandu, ciapier isnuje 42 «krainy ryzyki», dzie možna zarazicca novym štamam vospy małpaŭ, ale hetyja krainy nie nazyvajucca.
Dakładnaja aktualnaja kolkaść zaražeńniaŭ i śmierciaŭ pa ŭsim śviecie taksama pakul nieviadomaja, adnak SAAZ śćviardžaje, što śmiarotnaść novaha virusa składaje 3,6%, što vyšej za pakazčyki śmiarotnaści pieršych štamaŭ karanavirusa ŭ 2020-2021 hadach (1,2%).
Ułady paciarpiełych ad virusu krain akcentujuć uvahu na tym, što hałoŭnaj asablivaściu novaha štamu Mpox źjaŭlajucca praciahły i amal bieśsimptomny inkubacyjny pieryjad (da 21 dnia), pavialičanaja chutkaść raspaŭsiudžvańnia (u paraŭnańni ź minułymi štamami vospy małpaŭ) i nadzvyčaj vysokaja ryzyka zaražeńnia dla dziaciej i žančyn.
Vakcyny ad novaha štamu vospy małpaŭ pakul nie isnuje, adnak u Afryku stali prychodzić pieršyja partyi vakcyn ad papiarednich štamaŭ Mpox, jakija pakazali vysokuju efiektyŭnaść padčas adpaviednych epidemij minułych hadoŭ. Tak, 5 vieraśnia ŭ Demakratyčnuju respubliku Konha ź Jeŭrasajuza pryjšło 100 tysiač doz vakcyny MVA-BN (ad kampanii Bavarian Nordic z Danii), stolki ž pavinna pryjści dadatkova ŭ bližejšyja dni, piša partał EU Reporter. Pierad hetym partyju vakcyny z 10 tysiač doz atrymała i Nihieryja.
Adnak tut jość niekalki niuansaŭ. Pa-pieršaje, paciarpiełyja krainy Afryki jašče ŭ pačatku žniŭnia abviaścili ŭspyšku novaha štamu Mpox kantynientalnaj nadzvyčajnaj situacyjaj i ŭžo tady zaklikali śviet terminova dasłać im jak minimum miljon doz isnujučych vakcyn, kab strymać epidemiju. Adnak pieršaja partyja vakcyny pryjšła tolki praź miesiac, a ahulnaja kolkaść doz, vydzielenych dla Afryki, budzie składać tolki pałovu ad zapytanaj kolkaści.
Pa-druhoje, košt adnoj pryščepki vakcyny MVA-BN, jakaja pastaŭlajecca ŭ Afryku, składaje 200 dalaraŭ, što nie mohuć sabie dazvolić bolšaść afrykanskich krain. Tamu vakcynu spačatku zakuplajuć bahatyja krainy Jeŭropy i śvietu, a potym achviarujuć jaje dla patreb Afryki, što źnižaje kolkaść doz i padaŭžaje termin ich dastaŭki na kantynient.
Nahadajem, što novy štam Mpox pieradajecca praz dotyki i inšyja vidy fizičnaha kantaktu pamiž ludźmi, uklučajučy pałavyja akty, asabliva kali jany mužčynskija adnapołyja. Virus taksama pieradajecca praz dychalnyja šlachi (kali ludzi stajać vielmi blizka adno da adnaho) i roznyja štučnyja pavierchni (kuchonnaje načyńnie, ručniki, paściela i inšyja).
Pieršyja prykmiety ŭklučajuć lichamanku, hałaŭny bol, acioki, boli ŭ śpinie, boli ŭ myšcach i ahulnuju mlavaść. Jak tolki lichamanka prachodzić, moža źjavicca syp u vyhladzie puchiroŭ, časta pačynajecca z tvaru. Zatym jon raspaŭsiudžvajecca na inšyja častki cieła, čaściej za ŭsio na dałoni i stupni. Syp, jaki moža vyklikać vielmi mocny śvierb, prachodzić praz roznyja stadyi, pierš čym, narešcie, utvarajucca strupy, jakija paźniej adpadajuć, ale mohuć pakidać rubcy.
Syp ad vospy małpaŭ. Fota: AR
Nahadajem, što ŭ 2022 hodzie ŭžo ŭźnikała ryzyka hłabalnaj pandemii vospy małpaŭ (chvaroba tady taksama pryjšła z Afryki i raspaŭsiudziłasia pa Jeŭropie, Rasii, ZŠA, Kanadzie i Aŭstralii). Niepaćvierdžanyja vypadki byli ŭ Biełarusi.
Ale tahačasny zachodnieafrykanski štam Mpox, u adroźnieńnie ad ciapierašniaha, nie pieradavaŭsia tak chutka pamiž ludźmi, mieŭ mienšyja pakazčyki śmiarotnaści, časta praciakaŭ u lohkaj formie i bolš paddavaŭsia lačeńniu vakcynami ad zvyčajnaj vospy (ŭ 85% vypadkaŭ vakcyny pieramahali Mpox). U vyniku dva hady tamu nijakaj novaj hłabalnaj pandemii nie adbyłosia.
U minułym vospa małpaŭ uvohule nie ličyłasia infiekcyjaj, a pieradača virusa pamiž ludźmi była redkaściu. Ciapier ža, jak i zaścierahali navukoŭcy, virus mutavaŭ praź źmieny klimatu, i jaho stała značna składaniej adsočvać.
Minzdaroŭja: U Biełarusi vypadkaŭ zachvorvańnia vospaj małpaŭ nie zarehistravana
«Vospa małpaŭ — heta nie novy kavid». Ci budzie ŭviedzieny ŭ Jeŭropie karancin?
Chočacie mienš chvareć? Ekśpierty nazvali kavidnyja zvyčki, jakich varta prytrymlivacca ŭvieś čas