Pamior litaraturaznaŭca Ivan Čarota
Pierakładčyku, słavistu i pravasłaŭnamu aktyvistu było 72 hady. Jon aburaŭsia rusafobijaj biełaruskaj moładzi i ličyŭ ruskaść «narožnym kamieniem nacyjanalnaj sutnaści biełarusa».
08.11.2024 / 09:11
Ivan Čarota. Fota: Sajuz piśmieńnikaŭ
Ivan Alaksiejevič Čarota naradziŭsia ŭ 1952 hodzie ŭ vioscy Łyščyki Kobrynskaha rajona (Bresckaja vobłaść).
Jon skončyŭ BDU (adździaleńnie ruskaj movy i litaratury fiłałahičnaha fakulteta), abaraniŭ doktarskuju na temu «Biełaruskaja litaratura XX stahodździa i pracesy nacyjanalnaha samavyznačeńnia» (1998). Byŭ navukovym kansultantam Biełaruskaj encykłapiedyi.
Pierakładaŭ ź sierbskaj, słavienskaj, makiedonskaj, polskaj i inšych moŭ na biełaruskuju i ruskuju, a taksama ź biełaruskaj i ruskaj na sierbskuju. Vynik jaho prac — bolš za 1200 drukavanych pierakładaŭ, u tym liku zvyš 70 knižnych vydańniaŭ. Siarod ich, naprykład, sieryja knih «Sierbskaje bahasłoŭje XX stahodździa», zbornik «Movy ŭsiaho žyćcia: sierbskija narodnyja kazki» (jaho pryznali najlepšaj knihaj Biełarusi ŭ halinie pierakładu za 2008 hod i ŭznaharodzili Nacyjanalnaj premijaj).
Čarota byŭ taksama akademikam Sierbskaj Akademii navuk i mastactvaŭ, členam Prezidyuma Sajuza piśmieńnikaŭ Biełarusi. Jon łaŭreat premii Respubliki Biełaruś «Za duchoŭnaje adradžeńnie».
U 2015-m Čarota vystupiŭ z artykułam «Realnaje suprać idealnaha» na staronkach rasijskaha šavinistyčnaha časopisa «Naš sovriemieńnik». Prafiesar aburaŭsia tym, što «siłami publicystaŭ, ideołahaŭ-prapahandystaŭ, niadobrasumlennych historykaŭ u nas pudziłam zroblena «rusifikacyja» 1860-ch hadoŭ i nacyjanalnaja palityka savieckaha pieryjadu». Ale mała havorycca pra pałanizacyju.
«Ciapier užo rusafobija tryvała ŭkaraniłasia ŭ śviadomaści praktyčna ŭsich biełarusaŭ, maładziejšych za 30 hadoŭ, — reziumuje aŭtar. — Ich, možna skazać, pierakanali, što być biełarusam aznačaje paśladoŭna i kateharyčna demanstravać svaju asablivaść i adasoblenaść ad ruskaha naroda, ruskaj historyi i kultury, niedatyčnaść da jaje tradycyj i duchoŭnych kaštoŭnaściaŭ, vyłučać i absalutyzavać adroźnieńni ŭ asnoŭnych etnakulturnych prykmietach, asablivaściach nacyjanalnaha charaktaru i h.d.».
A «narožny kamień nacyjanalnaj sutnaści biełarusa — ruskaść», byŭ pierakanany vykładčyk BDU.
Raźvitańnie ź Ivanam Čarotam projdzie ŭ Pietrapaŭłaŭskaj carkvie na Niamizie ab 11-j ranicy ŭ subotu 8 listapada.