Былы кіраўнік МЗС Літвы пра Макея: Я казаў яму, зрабіце нармальныя выбары. Што вы ўвесь час нейкія рэпрэсіі?
«Люстэрка» зрабіла інтэрв'ю з былым міністрам замежных спраў Літвы Лінасам Лінкявічусам, у якім пагаварылі пра Беларусь, Лукашэнку, падзеі 2020-га, а таксама пра ягонага калегу Уладзіміра Макея.
17.12.2024 / 07:51
Уладзімір Макей і Лінас Лінкявічус у Мінску ў лютым 2020 года
— Я не лічыў яго блізкім сябрам, але ён быў партнёрам, з якім можна размаўляць і пра нешта дамаўляцца. І гэта было не раз.
Дарэчы, падчас майго апошняга візіту ў Беларусь, перад гэтымі славутымі выбарамі 2020 года,
я бачыў нейкае святло ў канцы тунэля. Быў прыём у гонар гадавіны Тадэвуша Касцюшкі [у лютым 2020 года], гаспадарамі былі ЗША, Польшча, Літва і Беларусь. Макей выступаў на беларускай мове. Я бачыў разгубленасць сярод гасцей, яны не разумелі, што тут адбываецца: гадавіна Касцюшкі, нічога агульнага з савецкім мінулым, плюс выступ на беларускай мове.
Калі мы развітваліся, я сказаў Уладзіміру: «Зрабіце нармальныя выбары. Што вы ўвесь час нейкія рэпрэсіі…» Ён адказаў, што ўсё будзе нармальна. Я з’ехаў. Нармальна не здарылася.
І калі пачаліся рэпрэсіі, мы з ім перапісваліся. Я напісаў: «Можа, я прыеду? І мы зможам неяк дамовіцца з апазіцыяй, каб пачаўся нейкі дыялог?» Ён, дарэчы, не адказаў адразу. На наступны дзень напісаў, што гэта кепская ідэя: «Не прыязджай».
Потым я яму эмацыйна напісаў: «Збіваюць людзей на вуліцы. Нейкія зверствы адбываюцца». Ён адказаў: «Калі мне пачалі тэлефанаваць дадому і пагражаць маёй сям'і, я зразумеў, што так таксама нельга». Ты параўноўваеш: табе патэлефанавалі і хтосьці там нешта сказаў, а тут людзям косткі ламаюць, бачыш розніцу? Хоць я ўжо разумеў, што ён, відаць, зрабіў такі выбар.
— Ён нешта адказаў яшчэ?
— Не. Пасля гэтага завяршылася перапіска, пра што тут размаўляць?! Памятаю яшчэ такое [з іншага перыяду працы]. Тады было шэсць палітвязняў. Я кажу: «Шэсць чалавек, вы што, не можаце іх вызваліць? Гэта адкрые дыялог з ЕС. Гэта ж нескладана». Ён кажа: «Я гэта разумею, але грамадская думка не разумее». І паказвае пальцам уверх (мабыць, кажучы пра Аляксандра Лукашэнку. — Заўв. рэд.). Я, можа, наіўны, але я спадзяваўся, што Макей можа паслужыць рычагом пераменаў. Але, відаць, з нейкіх прычын, а можа, праз шантаж, я не ведаю, ён зрабіў выбар і застаўся з Лукашэнкам.
— Усё ж такі: кім для вас быў Уладзімір Макей?
— Партнёрам і, вядома, служкам той улады. Ён быў адным з нямногіх, хто меў падыход да Лукашэнкі. Ён мог нешта яму казаць, у нечым пераконваць. Мне так здавалася. Я думаю, што ён мог уплываць на Лукашэнку, наколькі моцна — іншая рэч.
Макей на прыёме ў гонар Касцюшкі цытаваў Бжэзінскага. А Марзалюк зладзіў яму авацыю
«Выхадам з тупіка могуць стаць толькі новыя выбары». Кіраўнік МЗС Літвы адказаў Макею