U Jeŭropie padymuć ceny na novyja aŭto, kab stymulavać pierachodzić na elektramabili. Ci zakranie heta Biełaruś?
Z 2025 hoda ŭ Jeŭrasajuzie vyrastuć ceny na aŭtamabili z ruchavikami ŭnutranaha zharańnia. Heta nieabchodna dla taho, kab ludzi bolš kuplali elektramabilaŭ, popyt na jakija sioleta pačaŭ prasiadać. Voś što heta budzie značyć dla našaha rynku.
26.12.2024 / 07:00
Ilustracyjny zdymak. Fota: «Naša Niva»
Kožny piaty aŭtamabil musić być elektryčny
Jeŭrapiejskija aŭtavytvorcy buduć vymušany źnižać ceny na elektramabili (EV) i padvyšać na dyzielnyja i bienzinavyja z-za novych praviłaŭ pa vykidach.
Kab nie trapić na vielizarnyja štrafy, elektramabili pavinny składać nie mienš za 20% ad ahulnaha abjomu prodažaŭ marki ŭ ES.
Dasiahnuć takich ličbaŭ budzie niaprosta. Pikavy popyt na elektramabili ŭ Jeŭropie byŭ zafiksavany ŭ 2023 hodzie, kali na dolu EV pryjšłosia 14,6% prodažaŭ. U 2024-m cikavaść da elektrakaraŭ pajšła na spad.
Pavodle Jeŭrapiejskaj asacyjacyi aŭtavytvorcaŭ (ACEA), sioleta tolki 13% usich pradadzienych u ES transpartnych srodkaŭ byli elektryčnymi. I tut važna razumieć, što ŭ hetyja 13% taksama ŭvachodzili elektramabili takich vytvorcaŭ, jak Tesla, dzie ŭvieś madelny šerah składajecca z «elektryčak».
Jak možna stymulavać ludziej pierachodzić na całkam elektryčnyja aŭtamabili?
Na prykładzie Narviehii bačna, što najlepšy sposab prymusić usich «palubić» elektramabili — zrabić bienzinavyja i dyzielnyja mašyny bolš darahimi za elektryčnyja. U hetaj skandynaŭskaj krainie, dziakujučy pavyšanym padatkam na nie elektryčnyja aŭto, jašče ŭ 2018 hodzie elektryčny VW Golf kaštavaŭ na $3000 tańniej, čym toj ža Golf ź bienzinavym ruchavikom. Takim čynam užo pa vynikach 2020 hoda bolš za pałovu prodažaŭ novych mašyn u Narviehii składali elektramabili, a ŭ žniŭni hetaha hoda na ich dolu prychodziłasia 94% ad ahulnych prodažaŭ novych mašyn.
Tym nie mienš prykład paśpiachovaha pierachodu na elektramabili ŭ Narviehii nie aznačaje, što dasiahnuć hetaha možna prosta i biez pabočnych nastupstvaŭ.
Ilustracyjny zdymak. Fota: «Naša Niva»
Usie paŭtorać za skandynavami?
Pa-pieršaje, Narviehija adna z samych zamožnych krain u śviecie, pa-druhoje, jaje nasielnictva składaje ŭsiaho 5,5 miljona čałaviek, tamu narviežski rynak u hłabalnym maštabie — heta kropla ŭ mory.
Pierachod na elektramabili ŭ Jeŭropie adbyvajecca na fonie taho, što mnohija jeŭrapiejskija aŭtavytvorcy znachodziacca ŭ składanym ekanamičnym stanoviščy. Navat takija hihanty, jak Volkswagen i Audi, płanujuć zakryvać zavody i skaračać piersanał.
I adnym z važnym faktaram, čamu tak adbyvajecca, akurat i źjaŭlajecca žadańnie jeŭrapiejskich čynoŭnikaŭ pierasadzić usich na elektramabili.
Jak pakazvaje statystyka, elektramabili choć i karystajucca papularnaściu, ale šalonym taki popyt nazvać składana, bo 13% ad ahulnajeŭrapiejskich prodažaŭ — heta nie tak užo i šmat.
Čamu popyt na elektramabili nie raście sam pa sabie?
Kab stymulavać chutki tatalny pierachod na elektratranspart, paralelna z zabaronaj na prodaž aŭto z tradycyjnymi ruchavikami z 2035 hoda jeŭrapiejskija dziaržavy pačali stymulavać hramadstva nabyvać elektramabili, vyłučajučy na heta subsidyi ź dziaržaŭnaha biudžetu.
Tak, naprykład, u Hiermanii pamier dziaržaŭnaj subsidyi na kuplu elektrakara składaŭ 6750 jeŭra. Ale praz prablemy ź biudžetam urad z kanca 2023 hoda spyniŭ pryjom zajavak na subsidyi, choć pieršapačatkova płanavałasia, što jany buduć isnavać da kanca 2024 hoda.
Jak vynik — u Hiermanii rezka skaracilisia prodažy elektramabilaŭ, minus 26,6%. Skaračeńnie subsidyj na elektramabili strymlivaje spažyvańnie.
I kali raniej luboŭ da EV pryščeplivali pierš za ŭsie piernikami, to ciapier atrymlivajecca bolš schilajucca da puhi.
Ceny ŭžo pajšli ŭhoru
Jašče nie dačakaŭšysia 2025 hoda, Peugeot pavialičyła ŭ Francyi košt usich svaich madelaŭ, akramia całkam elektryčnych, na 500 jeŭra.
Ale takoje padvyšeńnie naŭrad ci zmoža mocna paŭpłyvać na situacyju, bo roźnica ŭ cenach na bienzinavyja i elektryčnyja aŭto našmat bolšaja.
Naprykład, ceny na novaje Peugeot 208 ź bienzinavym ruchavikom u Litvie pačynajucca z 20 500 jeŭra, a samaja tannaja «elektryčka» ŭ anałahičnaj kamplektacyi kaštuje ŭžo ad 34 100 jeŭra.
Tamu vyhladaje, što, kab sapraŭdy pierałamać situacyju, aŭtavytvorcam daviadziecca paralelna z padniaćciem cen na bienzinavyja aŭto panižać ich na elektryčnyja, abo jak u Narviehii rabić jašče bolš darahimi mašyny na tradycyjnym palivie.
Aŭtavytvorcaŭ nichto nie spytaŭ?
Krynica Reuters, blizkaja da bujnoha jeŭrapiejskaha aŭtavytvorcy, vykazała mierkavańnie, što abranaja stratehija moža pryvieści da advarotnych vynikaŭ.
«Pavyšeńnie cen na bienzinavyja aŭtamabili pavinna dapamahčy skaracić razryŭ z bolš darahimi elektramabilami, ale, uličvajučy słaby rost rynku, moža nie zabiaśpiečyć dastatkovaha abjomu prodažaŭ elektramabilaŭ.
U realnaści pavyšeńnie cen na aŭtamabili z tradycyjnymi ruchavikami aznačaje skaračeńnie vytvorčaści (…), i ad hetaha pacierpić uvieś łancužok stvareńnia koštu i pastaŭščyki», — dadała krynica.
Što heta aznačaje dla Biełarusi?
Kali ceny na novyja aŭto pojduć uhoru, a popyt na ich budzie padać, to heta adabjecca na košcie patrymanych mašyn. U chutkim časie heta moža zakranuć Biełaruś, bo niemałaja dola mašyn na našym rynku — jakraz patrymanyja aŭto ź Jeŭropy.
Ilustracyjny zdymak. Fota: «Naša Niva»
Ale aproč rostu cen, padobnyja źmieny ŭ ES majuć i inšyja nastupstvy. Prynamsi pakul buduć dziejničać sankcyi.
Kala 1/3 aŭto ź ES nielha impartavać u Biełaruś tolki praz najaŭnaść u ich hibrydnaj abo całkam elektryčnaj ustanoŭki.
Kali sankcyi praciahnuć dziejničać, to vybar siarod mašyn va ŭzroście ad 3 da 5 hadoŭ ź Jeŭropy stanie zusim ścipłym.