Za hady savieckaj ułady tolki adzin biełarus uznačalvaŭ śpiecsłužby BSSR
Byŭ heta Pilip Miadźviedź u 1924—1925.
21.04.2012 / 09:22
Na sajcie Kamiteta dziaržaŭnaj biaśpieki źmieščanyja bijahrafii ŭsich kiraŭnikoŭ śpiecsłužbaŭ BSSR i Biełarusi ad 1919 da siońniašnich dzion.Pryčym nasuprać kožnaha paznačana jahonaja nacyjanalnaść.
Za ŭvieś saviecki pieryjad tolki adzin etničny biełarus uznačalvaŭ śpiecsłužby.
Byŭ heta ŭradženiec vioski Masiejeŭka Pružanskaha pavieta Pilip Miadźviedź.Jon navučaŭsia ŭ Varšaŭskim techničnym vučyliščy Vavielbierha i Rotvanda, paśla treciaha kursa (1906) byŭ vyklučany za ŭdzieł u zabastoŭcy. Pracavaŭ rabočym u Varšavie i Maskvie.
U orhanach dziaržbiaśpieki byŭ ad 1918, siabar VČK, pracavaŭ niepasredna pad kiraŭnictvam Fieliksa Dziaržynskaha.
Miadźviedź navat barodku nasiŭ padobnuju, jak u Dziaržynskaha.Što da pasady, to jon byŭ dasłany z Maskvy, a nie pryznačany jak miascovy kadr.U 1924—1925 byŭ kiraŭnikom HPU BSSR. Faktyčna, jahonaje žyćcio ź Biełaruśsiu źviazanaje nie było.
Miadźviedź udzielničaŭ u aryšcie Barysa Savinkava, viadomaha terarysta, adnaho ź lidaraŭ bajavoj arhanizacyi eseraŭ. Pry im adbyŭsia pahrom Biełaruskaj aŭtakiefalnaj pravasłaŭnaj carkvy.
Potym pracavaŭ na Dalokim Uschodzie i Leninhradskaj vobłaści.
U 1934 byŭ aryštavany i asudžany da troch hadoŭ łahieraŭ, adbyvaŭ pakarańnie ŭ Mahadanskaj vobłaści. U 1937 asudžany paŭtorna jak siabra prydumanaj «Polskaj arhanizacyi vajskovaj».Rasstralany. Reabilitavany ŭ 1957-m.
Typovy los dla savieckich čekistaŭ pieršaj chvali: sistema, jakuju jany stvaryli, pieršymi źjeła svaich dziaciej.
Bolej biełarusam pasadu «pastucha nad biełarusami» nie daviarali.
Tolki ŭ 1990-m, kali kiraŭnictva SSSR sprabavała vyratavać tonučy karabiel zaihryvańniem z nacyjanalnymi elitami, pasadu staršyni KDB zaniaŭ uradženiec vioski Novy Śvieržań Eduard Šyrkoŭski.
Kali ŭ pieryjad da Druhoj suśvietnaj vajny nazirajecca nacyjanalnaja raznastajnaść, to paśla 1951-ha kiraŭnikami biełaruskich śpiecsłužbaŭ źjaŭlalisia tolki rasiejcy.
Užo ŭ niezaležnaj Biełarusi KDB uznačalvali inšyja biełarusy — Eduard Šyrkoŭski, Hienadź Łavicki (abodva — jašče da Łukašenki), Uładzimir Jahoraŭ, Uładzimir Mackievič, Ściapan Sucharenka. A taksama rasiejec Leanid Jeryn.
Nacyjanalnaść dvuch apošnich kiraŭnikoŭ KDB — Juryja Žadobina i Vadzima Zajcava — nie paznačajecca, ale abodva jany rodam z Ukrainy, a adukacyju atrymlivali ŭ Rasii.
* * *
ČK, HPU, KDB BSSR kiravali
rasiejcy Viktar Jarkin (1918—1919), Hieorhij Małčanaŭ (1936—1937), Alaksiej Nasiedkin (1938), Michaił Baskakaŭ (1952—1954), Alaksandr Pierapialicyn (1954—1959), Vasilij Piatroŭ (1959—1970), Jakaŭ Nikułkin (1970—1980), Vienijamin Bałujeŭ (1980—1990), habrei Alaksandr Rotenbierh (1920—1921), Ryhor Rapaport (1929—1931), Izrail Lapleŭski (1934—1936), Barys Bierman (1937—1938), palaki Jan Olski (1921—1923), Stanisłaŭ Pintal (1923—1924), Stanisłaŭ Redens (1931), łatyšy Hierman Matsan (1931—1932), Leanid Zakoŭski (1932—1934), hruzin Łaŭrencij Canava (1943—1951).