З улады — у апазіцыю, а потым назад. Якія палітыкі і актывісты кардынальна змянялі свае погляды
Прыўладныя тэлеграм-каналы перыядычна публікуюць спісы людзей, якія пасля выбараў прадэманстравалі сваю грамадзянскую пазіцыю. А хто сапраўды змяняў свае погляды ледзь не на 180 градусаў? Сабралі самыя цікавыя гісторыі. Спойлер — некаторыя з герояў пераходзілі з улады ў апазіцыю нават некалькі разоў.
Пётр Краўчанка
У савецкія часы быў папулярны афарызм «От Ильича до Ильича без инфаркта и паралича». Гаворка ішла пра Анастаса Мікаяна, які займаў пасады ў кіраўніцтве СССР ад Леніна да Брэжнева (абодва з’яўляліся Ільічамі). У беларускай палітыцы з Мікаянам можна параўнаць Пятра Краўчанку, які быў сваім пры самых розных палітычных рэжымах.
Падчас перабудовы ён з’яўляўся сакратаром мінскага гаркама па ідэалогіі і ўспрымаўся як камуніст з нацыянальнай пазіцыяй. Потым стаў першым міністрам замежных спраў незалежнай Беларусі і ахвотна кантактаваў з эміграцыяй.
Пасля паразы свайго патрона Вячаслава Кебіча на першых прэзідэнцкіх выбарах Краўчанка сышоў у нікуды, але неўзабаве стаў дэпутатам новага парламента,
Вярхоўнага Савета 13 склікання. Заняў там пасаду старшыні камісіі па міжнародных справах. І ў гэтым статусе выступіў супраць рэферэндуму 1996-га, падтрымаў спробу імпічменту супраць Лукашэнкі.
Натуральна, у Палату прадстаўнікоў ён не трапіў, туды ўзялі лаяльных дэпутатаў Вярхоўнага Савета. Краўчанка сышоў у апазіцыю, прадстаўляў законна абраны парламент на перамовах з Лукашэнкам, але ў 1998-м нечакана пайшоў на дзяржаўную службу і паехаў паслом у Японію.
Пазней дыпламат тлумачыў, што расчараваўся у апазіцыйным асяродку, дзе панавалі інтрыгі. Ды і свой подпіс за імпічмент ён так не адклікаў.
У Японіі Краўчанка папрацаваў некалькі гадоў. А потым выбухнуў скандал. Лукашэнка звольніў экс-міністра і абвінаваціў яго ў тым, што той не здаў пячатку пасольства і схаваўся. Дзяржаўныя СМІ паведамлялі, што Краўчанка збег да амерыканцаў.
Палітык зноў сышоў у апазіцыю і нават заяўляў пра прэзідэнцкія амбіцыі. Хадзілі чуткі, што ён прымерваўся да адной з сацыял-дэмакратычных партый.
Але ўрэшце Краўчанка так і не наважыўся рызыкаваць. Апошнім часам 70-гадовы экс-міністр адышоў ад палітыкі. Хоць у 2017-м публічна прапанаваў адзначыць на дзяржаўным узроўні 100-годдзе абвяшчэння Беларускай Народнай Рэспублікі.
Людміла Маслюкова
Людміла Маслюкова нарадзілася ў гарадку на Кубані, скончыла факультэт журналістыкі МДУ і толькі пасля трапіла ў Беларусь. Развал Савецкага Саюза стаў для яе асабістай трагедыяй.
1994 год яна сустрэла журналісткай «Советской Белоруссии».
Менавіта Маслюкова працавала разам з Аляксандрам Лукашэнкам над тэкстам даклада пра карупцыю. Гэты дакумент стаў трамплінам, які прывёў яго ва ўладу.
Неўзабаве Маслюкова сышла з журналістыкі ў дарадцы віцэ-спікера парламента Васіля Новікава. Той быў камуністам, але падтрымаў імпічмент супраць Лукашэнкі. Таму пасля рэферэндуму 1996 года Маслюкова засталася без працы. Яна хацела зноў уладкавацца ў «СБ». Але газету тады ўзначальваў Павел Якубовіч. «Мяне ён бы і на ганак не пусціў, бо мы з Новікавым пісалі артыкулы супраць прэзідэнта», — тлумачыла ў інтэрв’ю НН Маслюкова.
Тады яна ўладкавалася ў газету «Народная воля».
«Я сабе сказала так: галоўнае заробак, праца, а пасля разбяромся. Я пайшла да лібералаў і пачала іх абслугоўваць. Мая задача была праслаўляць лібералізм і абстрэльваць уладу».
На адной сустрэч Лукашэнкі з прэсай той публічна прапанаваў Маслюковай перайсці ў «Савецкую Беларусію», што яна і зрабіла.
«Як сказаў мне адзін з намеснікаў у «СБ», «цябе сюды кілерам узялі, працуй, адстрэльвай апазіцыю!»,
— прызнавалася журналістка.
У выніку Маслюкова спачатку пляжыла ў «СБ» апазіцыю. Пасля разам з камуністамі пляжыла ўладу. Потым прасоўвала «лібералаў» і «нацыяналізм», пры гэтым пляжыўшы ўладу і камуністаў. А пасля вярнулася ў «СБ» і крытыкавала ўсіх канкурэнтаў улады.
У 2003-м яна сышла на пенсію і жыве прыватным жыццём.
Яўген Новікаў
Кардыёхірург чацвёртай мінскай бальніцы Яўген Новікаў прыйшоў у палітыку як «незалежны кандыдат».
На выбарах у парламент ён перамог вядомага гісторыка Міхася Ткачова — намесніка старшыні Сойму БНФ, але потым нечакана далучыўся да апазіцыі.
Новікаў падпісваў усе іх заявы, у 1991-м падчас ГКЧП выступаў на мітынгу, калі большасць палітыкаў вырашылі адсядзецца і пачакаць, хто пераможа. Але ў наступным годзе ён стварыў Лігу правоў чалавека і адышоў ад БНФ.
Яшчэ ў пачатку 1995-га Новікаў публічна абвінавачваў Лукашэнку ў наступе на свабоду слова, але потым канчаткова адышоў ад апазіцыі.
У пачатку нулявыя ён стаў супрацоўнічаць з БТ як пазаштатны аўтар. На тэлебачанні вёў праграму «Правы чалавека. Погляд у свет», па радыё — «Беларусь і свет. Погляд з Мінска».
Новікаў пляжыў заходні свет і заходнія каштоўнасці, неаднаразова ствараў фэйкі. Асабліва запомнілася яго выказванне, што «амерыканскія дзеці з голаду ядуць пацукоў». Таксама ён называў Польшчу дзяржавай-«марыянеткай».
У 2014-м яго перадачу знялі з эфіру. Новікаў пэўны час папрацаваў на адным з расійскіх нацыяналістычных сайтаў, а пасля канчаткова знік з публічнай прасторы.
Аляксей Дзерман
Сын вайскоўцаў, Аляксей Дзерман нарадзіўся ў Казахстане. У нулявыя гады ён з’яўляўся прыхільнікам ідэй балцтва і неапаганства, выдаваў часопіс «Крывія». Таксама непрацяглы час выкладаў у ЕГУ і прытрымліваўся вельмі правых поглядаў.
«Сённяшні Еўразійскі саюз не мае ідэалагічнага, палітычнага зместу. Гэта хутчэй эканамічная перадвыбарная дэкларацыя, а рэальнага напаўнення для яе не прадбачыцца — гэта шырма для інтарэсаў пэўных груповак у Расійскай Федэрацыі»,
— заяўляў Дзерман. У час захаплення паганствам ён карыстаўся псеўданімам Дзермант, пад якім і стаў вядомы.
Але вялікага прызнання Аляксей не знайшоў, а праз нейкі час перафарматаваўся ў інтэгратара і вялікага прыхільніка Расіі. У 2016-м ён напісаў артыкул, у якім патлумачыў, чаму змяніў сваю пазіцыю. Сярод аргументаў называліся падзеі ва Украіне і стварэнне сям’і.
«Калі ў цябе з'яўляецца свая сям'я, ты пачынаеш думаць ужо пра іх, пра дзяцей, думаць на перспектыву. У якой краіне ты хацеў бы іх вырасціць, у якой краіне яны будуць жыць»,
— казаў ён. З таго часу Дзерман падтрымлівае дзеянні ўлады, сцвярджае, што саюз з Расіяй забяспечвае суверэнітэт Беларусі. Нават напрыканцы адносна ліберальных дзясятых гадоў ён заклікаў правесці чыстку ў Акадэміі навук.
Падобную на Дзермана эвалюцыю прайшоў і Аляксандр Шпакоўскі. У маладосці — актывіст «Правага альянса» і адзін з ахоўнікаў апазіцыйнага кандыдата ў прэзідэнты Аляксандра Мілінкевіча. Цяпер — паплечнік Дзермана па ўдзеле ў ток-шоу і сябра канстытуцыйнай камісіі.
Юрый Васкрасенскі
Бізнэсовец і палітолаг Юрый Васкрасенскі стаў шырока вядомы восенню мінулага года, калі аказаўся на сустрэчы Лукашэнкі з апазіцыяй, што прайшла ў СІЗА. Аднак ён ужо даўно ў палітыцы.
У 90-я, ужо пасля развалу Савецкага Саюза, Васкрасенскі пайшоў да камуністаў і нават узначаліў камсамол па ўсёй Беларусі. Але ў 1996-м адбыўся канстытуцыйны рэферэндум.
Кіраўніцтва партыі на чале з Сяргеем Калякіным сышлі ў апазіцыю. А вось Васкрасенскі перайшоў на бок Лукашэнкі і агітаваў паступіць гэтак жа іншых аднапартыйцаў.
У нулявыя ён будаваў кар’еру ў праўладнай кампартыі, паралельна займаючыся бізнэсам. У 2010-м стаў дэпутатам Мінскага гарадскога савета. Пазней нават з’яўляўся дэлегатам Усебеларускага народнага сходу.
Пасля Васкрасенскі сышоў з палітыкі і нечакана вярнуўся летась: прапанаваў свае паслугі Віктару Бабарыку, кіраваў зборам подпісаў у Першамайскім раёне Мінска.
Пасля выбараў Юрыя арыштавалі, ён абвінавачаны па справе аб масавых беспарадках. Знаходзячыся ў СІЗА КДБ, Васкрасенскі рэзка змяніў свае погляды, стаў выступаць на тэлебачанні з пакаяннем і хвалебнымі заявамі ў адрас Лукашэнкі.
Неўзабаве ў ізалятары адбылася сустрэча Лукашэнкі з палітвязнямі, дзе прысутнічалі Ціханоўскі і Бабарыка. Хутка Васкрасенскі выйшаў на свабоду.
Ён спрабуе прадставіць сябе як медыятара паміж канструктыўнай апазіцыяй і ўладай, стварыў Круглы стол дэмакратычных. Але пакуль яго намаганні выглядаюць, хутчэй, як правал.
Апазіцыя адмовілася ад супрацоўніцтва з ім, шматлікія заявы аб палітычнай амністыі не спраўджваюцца — пакуль ніхто па ягоным «спісе» на свабоду так і не выйшаў.
Каментары