U antyvajennaha ruchu ŭ Rasii źjaviŭsia novy simvał pratestu — bieła-sinie-bieły ściah
U pieršy ž dzień rasijskaha ŭvarvańnia va Ukrainu pa ŭsim śviecie pačalisia masavyja akcyi pratestu. Na vulicy i ciapier praciahvajuć vychodzić tysiačy ludziej z patrabavańniem spynić vajnu i vyvieści rasijskija vojski z terytoryi Ukrainy. Da kanca lutaha, akramia ŭžo tradycyjnych ukrainskich ściahoŭ, na płoščach źjaviŭsia novy simvał pratestu — bieła-sinie-bieły ściah. Jahonaja ideja adnačasova źjaviłasia ŭ mnohich ludziej, dla jakich tradycyjny rasijski trykałor ciapier źviazany z krovapralićciem. «Mieduza» raskazała, chto prydumaŭ hety ściah, dzie jaho vykarystoŭvajuć i čamu jon naŭrad ci pryžyviecca ŭ Rasii.
«Była ahulnaja zhoda, što taki simvał patrebien»
Rasijancy Kaj Kataninie — 31 hod, jana pracuje dyzajnierkaj u Bierlinie i ź pieršaha dnia vajny chodzić na akcyi suprać uvarvańnia. Spačatku Kaj pratestavała z płakatam «Nie vajnie», ale chutka vyrašyła, što dla niazhodnych patrebien niejki abjadnaŭčy simvał. Bieź jaho zdavałasia, što ŭsie rasijanie padtrymlivajuć vajnu, a na akcyi prychodziać tolki ŭkraincy.
«Ja zrazumieła heta pa znajomych, jakija pisali na płakatach, što jany ruskija i suprać vajny, — tłumačyć Kaj. — Da ich vielmi achvotna padychodzili žurnalisty i kazali «Oho, vy ruskija! Vy suprać vajny i pryjšli siudy!». Heta vyklikała ździŭleńnie, choć u natoŭpie było ŭsio ruskamoŭnaje nasielnictva Bierlina — heta i biełarusy, i mnostva rasijan. Stała zrazumieła, što nam treba siabie vidavočna paznačać jak rasijan suprać vajny, a nie prosta niejkich ludziej. Była ahulnaja zhoda, što taki simvał patrebien».
28 lutaha Kaj apublikavała ŭ Fejsbuku svaju viersiju rasijskaha ściaha — «biez kryvavaj čyrvonaj pałasy». Simvał chutka razyšoŭsia pa sacyjalnych sietkach.
Ideja akazałasia narodnaj — padobnaja kancepcyja bieła-siniaha ściaha praktyčna adnačasova pryjšła ŭ hałavu i inšym ludziam u Rasii i za jaje miežami. Za dzień da Kaj vykarystoŭvać dla novaha ściaha bieła-sinie-biełuju rasfarboŭku prapanavaŭ aŭtar Tvitara «Huki ryb» — art-mieniedžar i PR-śpiecyjalist, jaki žyvie ŭ Rasii (u metach biaśpieki hieroj pažadaŭ zachavać ananimnaść).
«Jašče ŭ 2019 hodzie ja, zacikaviŭšysia kałarystykaj i hieraldykaj, daviedaŭsia, što rasijski ściah parušaje vieksiłałahičnyja praviły i vyrašyŭ, što patrebien novy, — raskazvaje ŭ hutarcy z «Mieduzaj» «Huki ryb». — Ź dziasiatych hadoŭ ja ŭdzielničaŭ u vuličnych akcyjach i jašče tady zrazumieŭ, što rasijskamu pratestu nie chapaje ahulnaha simvała. Trykałor vykarystoŭvajecca i Kramlom, i apazicyjaj, a paśla vojnaŭ, spartyŭnych skandałaŭ i inšych niepryjemnych padziej jon siabie dyskredytavaŭ. A biełaja stužačka, naprykład, daŭno zabytaja. Tamu patreba ŭ novym simvale, jak mnie zdavałasia, była vielmi vysokaja».
«Huki ryb» prydumaŭ kancepcyju ściaha biez čyrvonaj pałasy, abmierkavaŭ jaje ź siabrami i apublikavaŭ na staroncy. A potym natknuŭsia na post Kaj i daviedaŭsia, što tuju ž ideju prapanujuć i inšyja aktyvisty, apazicyjaniery i ludzi, što vystupajuć suprać palityki krainy.
Sprečak ab aŭtarskim pravie nie było. I Kaj, i «Huki ryb» ŭpeŭnienyja, što ściah — heta sumiesnaja narodnaja tvorčaść.
«Heta realna kalektyŭny pratest. Šmat zroblena roznymi ludźmi, niezaležnymi adzin ad adnaho. Chtości ŭbačyŭ karcinku i zrabiŭ sajt, chtości art-prajekt. Ahulnaje natchnieńnie — i heta harantyja pośpiechu», — adznačaje Kaj.
Kaj tłumačyć, što dla ich zajavić aŭtarstva było pryncypova, kab nichto nie padumaŭ, što hetaja inicyjatyva — «sumnieŭny kramloŭski prajekt».
Ź joj zhadžajecca i «Huki ryb»: «Usio roŭna chto aŭtar, ściah, ja ŭpeŭnieny, usie prydumali paralelna. Hałoŭnaje, kab jon pryžyŭsia. A naohuł prosta nievierahodna, nakolki supała ideja i abhruntavańnie».
«Admaŭleńnie idej aŭtarytaryzmu i vajennaj ekspansii»
U admovy ad čyrvonaha koleru jość niekalki pryčyn, tłumačać aktyvisty.
Novy ściah:
- adsyłaje da respublikanskaha ściaha Francyi;
- nahadvaje nieba i śnieh;
- nie zaniaty inšymi krainami;
- ryfmujecca z pratesnym biełaruskim bieł-čyrvona-biełym ściaham;
- adsyłaje da koleraŭ ściaha Noŭharada;
Apošni punkt ideałahična važny mienavita ciapier, kali idzie vajna.
«U pieršapačatkovaj idei fihuruje adsyłka da Noŭharada, histaryčnaha centra «Paŭnočnaj Rusi», i ŭ hetaha jość niekalki pryčyn, — tłumačyć «Mieduzie» «Huki ryb». — Pa-pieršaje, heta simvaličnaje admaŭleńnie ad zamachaŭ na «Paŭdniovuju», Kijeŭskuju Ruś, i lubych terytaryjalnych pretenzij na niezaležnyja dziaržavy, jakija raniej uvachodzili ŭ skład Rasijskaj impieryi z trykałoram. Pa-druhoje, heta simvaličnaja danina pavahi Naŭharodskaj respublicy z zarodkami decentralizavanaha dziaržaŭnaha kiravańnia. Pa-treciaje, heta admova ad carskaha, samadziaržaŭnaha trykałora i idej aŭtarytaryzmu i vajennaj ekspansii».
Jašče adna važnaja ideałahičnaja asablivaść, na jakoj nastojvajuć datyčnyja da stvareńnia ściaha — mahčymaść vyrabić jaho ŭ lubych umovach. Kaj Katanina ŭ razmovie z «Mieduzaj» adznačaje, što ściah pavinien być prostym, kab jaho moh zrabić z papiery abo pašyć luby čałaviek. Tamu niama i zaćvierdžanaha adcieńnia siniaha koleru, jaki treba vykarystoŭvać dla ściaha.
«Jaho robiać pa ŭsim ziamnym šary ludzi niezaležna adzin ad adnaho. Sprabavać damahčysia adnaho vyhladu niemahčyma», — kaža Kaj.
Pa słovach «Huki ryb», simvał užo zažyŭ svaim žyćciom. U jaho źjaviŭsia sajt z daviedkavaj infarmacyjaj na roznych movach. Mnohija stali nazyvać jaho «ściaham vydatnaj Rasii budučyni».
Z pačatku sakavika ludzi stali drukavać hety ściah i vychodzić ź im na płoščy, jak z novym simvałam miru. Ź im vychodzili ludzi na mitynhi ŭ Tbilisi,Krakavie, Taronta, Vilni, na Kipry. Forum svabodnaj Rasii ŭ Vilni nazvaŭ bieła-sinie-bieły ściah «ściaham miru i svabody».
«Čamu važny novy simvał? Jon vyzvalaje rasijan ad źviazki z Kramlom. Demanstrujučy hety ściah, my, jak ruskija, havorym: nie vajnie, nie dyktatury i nie cenzury. Heta nie simvał dziaržaŭnaha ściaha, a simvał abjadnańnia ludziej», — skazana na staroncy forumu, jaki arhanizoŭvaŭ antyvajennuju akcyju ŭ Vilni ŭ skviery imia Barysa Niamcova.
Akramia hetaha, u rasfarboŭcy novaha ściaha ludzi pačali drukavać znački, rabić emadzi i prydumlać alternatyŭnuju historyju.
«Sens u simvały ŭkładajem my sami»
Kaj Katanina miarkuje, što ŭ Rasii ściah nie budzie karystacca papularnaściu: «U Rasiei dastatkova vyciahnuć pusty list papiery, kab ciabie zahrebli, tamu tam niama patreby». U Maskvie ściah užo staŭ nahodaj dla zatrymańniaŭ.
Adnak nie ŭsie, chto vystupaje suprać vajny va Ukrainie, zhodnyja pryniać novy simvał. Kamuści kolery novaha ściaha nahadvajuć aŭtazak, dla inšych čyrvony koler rasijskaha trykałora niasie važnaje simvaličnaje značeńnie.
«Kali dla kahości čyrvony koler — heta niejkaja tam hańba, to dla mianie heta simvał kryvi ŭsich revalucyj i ludziej, chto prynios siabie ŭ achviaru i zahinuŭ, budujučy hramadzianskuju supolnaść Rasii. I ŭ vas niama ani najmienšaha prava heta ścirać», — piša ŭ siabie ŭ sacsietkach aktyvistka Maryja Matuznaja.
Na sajcie ściaha tłumačać, jak być, kali vam padabajecca kłasičny rasijski trykałor: «I dobra, prosta nie vykarystoŭvajcie bieła-sinie-bieły ściah. Abo vykarystoŭvajcie jaho jak ściah ruchu suprać vajny. Heta nie prajekt dziaržaŭnaha ściaha. Heta simvał dla abjadnańnia ludziej».
Kamuści dyzajn novaha ściaha nahadvaje taksama šviejcarski kanton Cuh 1352 hoda i niaisnuju dziaržavu Viejšnoryja. Inšym rasfarboŭka nahadvaje łahatyp «Zienita», «Dynama», zhuščonku i Vołhu ŭ śniahach.
«Sens u simvały ŭkładajem my sami, — adznačajuć stvaralniki sajta. — U hety ściah užo dziasiatki tysiač ludziej va ŭsim śviecie ŭkłali svaje nadziei na mir i svabodu. Zdajecca, hetaha dastatkova».
Kamientary