Na nosie — novaja chvala COVID-19. Jak padrychtavacca i ci rabić pryščepku?
Suśvietnaja arhanizacyja zdaroŭja prahnazuje novuju chvalu COVID-19 vosieńniu-zimoj biahučaha hoda. Toje samaje pradkazvaje i biełaruskaje Minzdaroŭja z nadziejaj, što karanavirus budzie mieć niepandemičnuju, siezonnuju fazu. Raspytali ŭ daktaroŭ, jak padrychtavać arhanizm da novych patencyjnych vyklikaŭ.
Ci varta (re)vakcyjanavacca pierad novaj chvalaj?
Situacyja pa zachvorvańniach na COVID-19, pa aficyjnaj infarmacyi, stabilizavałasia ŭ mai. Ličycca, što źnižeńniu kolkaści pacyjentaŭ paspryjała ŭ tym liku vakcynacyja i revakcynacyja darosłaha nasielnictva i dziaciej. Pa stanie na 15 lipienia ŭ Biełarusi prajšli poŭny kurs vakcynacyi 6 395 000 čałaviek (bustar pry hetym mieła 16% biełarusaŭ).
Jak i raniej, vybar u biełarusaŭ abmiežavany tryma prapanovami: «Sputnik V», «Sputnik Łajt» i kitajskaja vakcyna Vero Cell. Ale što tyčycca lubych vidaŭ pryščepak — navukoŭcy pryznajuć, što virus mutuje vielmi chutka i ŭ baraćbie ź im vakcyny ŭsio adno buduć tak ci inakš krychu adstavać.
Naprykład, varyjant «Beta», jaki źjaviŭsia ŭ kancy 2020 hoda, byŭ chutka vycieśnieny varyjantam «Delta», aktualnym na leta 2021 hoda i vyklikaŭ novy ŭsplosk zaražeńniaŭ pa ŭsim śviecie. I suśvietnaviadomyja Moderna, i Pfizer paśpiašalisia pratestavać abnoŭlenyja ŭkoły suprać «Delty». Jany akazalisia krychu lepšymi za aryhinalnuju vakcynu, ale nie našmat. Ale kali ŭ listapadzie źjaviŭsia «Amikron», u jaho piepłamiery byli dziasiatki mutacyj, jakija dazvolili jamu lahčej abyści vakcyny. Heta vyklikała vybuchovaje pavieličeńnie kolkaści vypadkaŭ zachvorvańnia kavidam u nastupnyja miesiacy.
Ź inšaha boku, mienavita vakcynacyja pieršapačatkova źniziła śmiarotnaść i špitalizacyju ŭ suviazi z kavid-19, źniała nahruzku z daktaroŭ, a heta — vielmi niamała, kamientujuć daktary.
«Jak pakazaŭ dośvied papiarednich hadoŭ, karanavirus vielmi źmienlivy, a značyć raspracavanyja vakcyny dla pieršapačatkovaha varyjantu virusa pastupova hublajuć svaju efiektyŭnaść i nie dazvalajuć atrymać dastatkovy śpiecyfičny imunitet.
Siońnia iduć aktyŭnyja razmovy pra toje, što treba ŭdaskanalvać najaŭnyja vakcyny. Ale pakul novych adaptavanych niama, ja liču, što praciahvać vakcynacyju navat tym, što my majem na rukach, treba. Navat nie stoadsotkavaja abarona ŭ dadzienym vypadku — heta ŭsio ž abarona», — upeŭnieny supracoŭnik centra hihijeny i epidemijałohii, jaki pahadziŭsia pahutaryć z nami ananimna.
Doktar Valeryj Łyščyk, jaki byŭ zahadčykam adździaleńnia aniestezijałohii i reanimacyi Hrodzienskaj univiersiteckaj kliniki, a ciapier pracuje lekaram u Polščy, dadaje, što ahułam ciažka davać niejkija prahnozy na vosień-zimu: pakul niajasna, ź jakim kankretna virusam COVID-19 my sutykniemsia, ź jakoj mutacyjaj:
«Pakul vyhladaje, što nas moža čakać znajomy amikron, jaki ŭ bolšaści nasielnictva nie vyklikaje surjoznych uskładnieńniaŭ i prablem sa zdaroŭjem. Zdarovy čałaviek pieraniasie jaho jak zvyčajnuju prastudu ci siezonnuju chvarobu — jak hryp, ratavirus i hetak dalej. U zvyčajnaj situacyi čałaviek pierachvareje na amikron i atrymaje takim čynam naturalny imunitet i biez vakcynacyi.
Uvohule, čym bolšaja častka papulacyi maje imunałahičnuju pamiać na COVID-19, tym lepš naš arhanizm hatovy da novych vyklikaŭ ź im. I ŭ sumie toje, što ludzi aktyŭna vakcyjanavalisia, a inšaja častka ŭžo pierachvareła na toj ža amikron — heta ŭsio hraje na ruku čałaviectvu».
Kaleha-epidemijołah dadaje:
«Ja spadziajusia, što ŭsio ž infiekcyja vosieńniu-zimoj budzie praciakać u lahčejšych formach i my bolš nie źviedajem pierapoŭnienaści balnic i šalonaj nahruzki ŭ daktaroŭ».
Maski ŭžo zaraz abaviazkovyja, asabliva dla hrup ryzyki
Asobna miedyki spyniajucca na hrupach ryzyki — ludziach z chraničnymi zachvorvańniami, paśla surjoznych apieracyj — naprykład, pierasadki orhanaŭ ci chimijaterapii. U ich arhanizm i tak znachodzicca ŭ stresavym režymie.
«Takija pacyjenty i biez taho znachodziacca ŭ stanie subkampiensacyi, i paru dzion licharadki ci tachikardyi mohuć spravakavać abvastreńnie chraničnaj chvaroby. Nu, i ŭvohule, kali ŭ čałavieka i tak niama imunitetu, virus moža pavodzić siabie niepradkazalna. Tamu ja rekamiendavaŭ by ludziam z hrup ryzyki abaraniać siabie lubymi dastupnymi sposabami — u tym liku viartać maski padčas naviedvańnia hramadskich miescaŭ, balnic i hetak dalej», — kaža Valer Łyščyk.
Takich ža mier biaśpieki miedyki zaklikajuć prytrymlivacca pracaŭnikoŭ transpartnaj śfiery, pobytavaha absłuhoŭvańnia, miedykaŭ, ludziej va ŭzroście 65+. Im ža, na dumku śpiecyjalistaŭ, u pieršuju čarhu niabłaha «abnavić» vakcynu, zrabiŭšy revakcynacyju.
«Vakcynacyja patrebnaja ludziam va ŭzroście 65+, z sardečna-sasudzistymi zachvorvańniami, astmaj, dyjabietam, ankałohijaj u anamniezie. Dzieci nie ŭvachodziać u hrupu ryzyki», — adznačaje na ananimnaj asnovie piedyjatr. «Prafiłaktyčnyja ž rekamiendacyi ahulnyja, jak dla lubych VRVI: špacyry na śviežym pavietry, hihijena ruk, vilhotnaje prybirańnie i pravietryvańnie pamiaškańniaŭ».
Jak umacoŭvać imunitet?
Epidemijołah nahadvaje pra vidavočnyja, ale časta ihnarujemyja rečy:
«Ja b paraiła maksimalna paźbiahać stresavych situacyj, nie pierahružać arhanizm praźmierna (jak fizičnymi nahruzkami, tak i tym, što tyčycca mazhavoj aktyŭnaści), arhanizoŭvać sabie dni dobraha nastroju — šukać pazityŭ navat tam, dzie, zdajecca, jaho niama. Rekamienduju taksama čaściej vybiracca na pryrodu, nu i, viadoma, pakul leta — užyvać bolš zielaniny».
Taksama miedyki nie rekamiendujuć złoŭžyvać antybijotykami.
«U Biełarusi ich časam biez patreby mohuć pryznačyć navat daktary, pierastrachoŭvajučysia. Jašče horš, kali ludzi sami iduć u apteku i paśla prymajuć antybijotyki samastojna, biez receptaŭ.
Treba razumieć, što naš imunitet napramuju zaležyć ad našaha kišečnika, heta samy hałoŭny orhan dla jaho. U kišečniku žyvie kala troch kiłahramaŭ bakteryj, jany farmirujuć mikrobny piejzaž i nie dajuć patrapić u arhanizm škodnym rečyvam. Antybijotyki ž zabivajuć mikrafłoru kišečnika, i imunitet, adpaviedna, taksama padaje», — źviartaje ŭvahu Valer Łyščyk.
Čytajcie taksama:
Novaja chvala karanavirusa nastupaje, i vakcynaŭ ad jaje niama. Navukoŭcy tłumačać čamu
Jak lačyć amikron u chatnich umovach? Zapisali parady doktara Martava
Što moža pryvieści da raku małočnaj załozy i jak upłyvaje na zdaroŭje hrudziej stres i rehularnaść seksu?
Bondarava abrynułasia na muziej Janki Kupały i mastaka Sušu31
Kamientary