«Kali ja adkazny za toje, što Piatraška ciapier robić u efiry, to mianie treba pakarać». Ščyraje intervju z eks-dacentam žurfaka — pra kaleh i čornyja śpisy
Śpiavak i kandydat navuk Dźmitryj Nikanovič vykładaŭ na žurfaku BDU. U 2020-m vyjšaŭ na mirny pratest na prystupki fakulteta i da samaha zvalnieńnia ščyra abmiarkoŭvaŭ sa studentami situacyju ŭ krainie. Jon raskazaŭ «Našaj Nivie», čamu byŭ vymušany pakinuć žurfak i jak z «honaru ŭniviersiteta» pieratvaryŭsia ŭ «niepažadanuju piersonu».
Fota: sacsietki
«Jon da mianie padyšoŭ i skazaŭ, što mnoj cikaviacca»
U žniŭni 2022-ha Dźmitryj Nikanovič zvolniŭsia z BDU z pasady dacenta pa pahadnieńni bakoŭ. U hetaj historyi nie ŭsio tak prosta: na vykładčyka cisnuŭ adzin z supracoŭnikaŭ jaho kafiedry.
«Ad jaho mnie pastupali sihnały, jakija ja ŭspryniaŭ jak pahrozy, — kaža Dźmitryj. — Da padziej 2020-ha my mieli adzin pra adnaho lepšaje mierkavańnie, ale paśla adbyłosia «śvietapohladnaje razychodžańnie». Jon, vidać, nie razumieŭ, jak «honar dziaržaŭnaha ŭniviersiteta» moža być niełajalnym da ŭłady. Spačatku jašče pisaŭ mnie «nie chadzi na pratesty — buduć pravakacyi», «pa technałohijach kalarovych revalucyj tam buduć sakralnyja achviary». Nazvaŭ mianie «zdradnikam», kali ja paŭdzielničaŭ u videazvarocie vykładčykaŭ BDU suprać hvałtu. Paśla my amal nie razmaŭlali».
«Ale viasnoj 2022-ha hoda jon padyšoŭ da mianie i skazaŭ, što majoj ścipłaj piersonaj cikaviacca «źvierchu», bo ja dazvalaju sabie svavolnyja pasty ŭ sacsietkach, — raspaviadaje Dźmitryj. — Jon havaryŭ pra niejki mifičny «rejtynh zmaharoŭ fakulteta», u jakim ja nibyta znachodžusia na pazicyi, vyšejšaj za kaleh, jakich zatrymali na sutki i ŭžo zvolnili.
Što ŭ nas «ideałahičny fakultet», tamu na im nie mohuć pracavać takija, jak ja, — z «antydziaržaŭnymi pohladami». Kali ja aburyŭsia, što ničoha «antydziaržaŭnaha» nie rabiŭ, jon adkazaŭ, što svaje arhumienty ja budu pryvodzić u HUBAZiKu.
Ja ŭspryniaŭ heta jak pahrozu. Kali b mianie zatrymali na sutki, aŭtamatyčna zvolnili b z pracy pa artykule i vysielili razam ź siamjoj ź internata».
«Pa jaho pryjedzie AMAP»
Toj supracoŭnik prapanavaŭ Dźmitryju napisać zajavu na zvalnieńnie, kab małady vučony svajoj prysutnaściu na žurfaku nie padstaŭlaŭ svaju navukovuju kiraŭnicu, ciapier užo eks-dekanku Volhu Samusievič.
Sama Samusievič kazała Dźmitryju, što ideja pra zvalnieńnie nie jaje.
«Prosta paraiła mnie dumać pra siabie, kali majucca sihnały, — kaža Dźmitryj.
— Ja zapoŭniŭ zajavu na zvalnieńnie, ale nie pastaviŭ na joj daty. Praz paru dzion toj «kaleha» — znoŭ da mianie. Ja jamu kažu, što dekan fakulteta zapeŭniła: nijakaj terminovaści ŭ maim zvalnieńni niama. Ale jon staŭ cisnuć, skazaŭ stavić datu — 30 červienia 2022-ha. Ja prapanavaŭ 26 žniŭnia, kab moj zakonny adpačynak byŭ apłačany. I dapracavaŭ da kanca navučalnaha hoda».
Z 2020-ha z fakulteta žurnalistyki BDU zvolnilisia «pa damoŭlenaści bakoŭ» mnohija vykładčyki. Nie ŭsie rabili heta publična ŭ metach biaśpieki.
Dacenta Alaksandra Dubroŭskaha zvolnili, abvinavaciŭšy ŭ parušeńni karparatyŭnaj etyki. Jak parušeńnie kiraŭnictva interpretavała podpis vykładčyka pad kalektyŭnym zvarotam suprać falsifikacyj, hvałtu i biezzakońnia.
U źniavoleńni pabyvała dacentka kafiedry telebačeńnia i radyjoviaščańnia žurfaka Hanna Kurejčyk.
Taki samy los spatkaŭ jaje kalehu Ksieniju Martul.
Taksama z fakulteta zvolniłasia doktarka navuk Iryna Sidorskaja.
«Nichto jaje nie zaachvočvaŭ zastacca, chacia doktar navuk na žurfaku — na vahu zołata, — kaža Nikanovič.
— Kali ž zatrymali Hannu Kurejčyk, ja apublikavaŭ na fejsbuku spačuvalny post ź jaje fotazdymkam. Paśla ja daviedaŭsia ad kaleh, što były namieśnik dekana pa ideałohii nibyta raznosiŭ pa fakultecie plotki, jak jon mnie zvaniŭ, kab ja hety post vydaliŭ, a ja admoviŭsia z-za svajoj «pryncypovaj hramadzianskaj pazicyi». Ja b, kaniešnie, admoviŭsia, ale jon mnie nie zvaniŭ. Zatoje havaryŭ maim kaleham, što ja dačakajusia pryjezdu AMAPa.
Ujavicie, prosta za spačuvańnie da zatrymanych kaleh my robimsia złačyncami, na jakich mohuć vyklikać AMAP. Ja nie moh u heta pavieryć.
I razumieŭ, što nada mnoj źbirajucca chmary, tamu i vyrašyŭ u vyniku pisać zajavu».
«Narešcie maja maleńkaja mara spraŭdziłasia»
Vosieńniu 2022-ha Dźmitryj razam ź siamjoj — žonkaj i dačkoj — pierabraŭsia žyć u Polšču.
Pieršyja miesiacy ŭ emihracyi były dacent BDU zajmaŭsia kapirajtynham, ale ciapier pracuje ŭ śfiery suviaziej z hramadskaściu ŭ arhanizacyi adnadumcaŭ. Z ranku da nočy — na biełaruskaj movie. «Narešcie maja maleńkaja mara pra takoje asiarodździe spraŭdziłasia», — kaža jon.
— Kali my z žonkaj i dačkoj tolki pryjechali ŭ Polšču, pieršy čas było davoli składana, bo moj dachod byŭ nievialiki. U asnoŭnym žyli na źbieražeńni».
Pajści vykładać va ŭniviersitet u Dźmitryja žadańnie było: jon adpraviŭ reziume ŭ Jeŭrapiejski humanitarny ŭniviersitet, što znachodzicca ŭ Vilni, ale tam nie akazałasia vakansij.
«Vidać, u ich nie brakuje vykładčykaŭ, ja heta całkam razumieju, — miarkuje jon. — A dla vykładańnia va ŭniviersitecie Polščy ŭ mianie jašče niama patrebnaha ŭzroŭniu vałodańnia polskaj movaj. Kali pryjechaŭ, viedaŭ tolki niekalki fraz, heta jašče ź dziacinstva, bo z baćkami kaliści jeździli «na zakupy».
Ciapier vuču polskuju, całkam razumieju, mahu padtrymać prostuju razmovu, ale hetaha mała, kab vykładać.
Dačka chodzić tut u dziciačy sad, uvieś dzień razmaŭlaje pa-polsku i viedaje movu lepš za ŭsich nas. Vymaŭleńnie takoje, što pakul nie pačuješ jaje baćkoŭ, nie zrazumieješ, što jana ź Biełarusi».
U horadzie Bydhaščy Dźmitryj zdymaje prastornuju kvateru. U Minsku jon ź siamjoj žyŭ u internacie dla supracoŭnikaŭ BDU.
«Pakoj byŭ u vielmi drennym stanie: špalery adklejvalisia, vokny truchlavyja, ale my zrabili ramont, navat naciahvali stoli, mianiali padłohu, vokny, ubudavanuju šafu całkam «razbambili», pastavili novuju. Paru tysiač dalaraŭ ukłali. Pražyli tam šeść hadoŭ.
Kali ja pieramoh u konkursie na prezidenckuju stypiendyju aśpirantam u 2018-m, nam vydzielili druhi pakoj, bo ja padaŭsia na palapšeńnie žyllovych umoŭ. Uznaharoda davała mnie pieravahu ŭ čarzie», — raskazvaje jon.
Dźmitryj z dačkoj. Fota: sacsietki
«I raptam mnie prychodzić paviedamleńnie ad byłoj studentki»
Spačatku Dźmitryj płanavaŭ tolki pasprabavać žyćcio za miažoj i rehularna pryjazdžać u Biełaruś. Pieršy raz u Polšču jon pajechaŭ na niekalki dzion: u jaho dački nie było vizy, dla jaje atrymańnia treba było, kab adzin z baćkoŭ pierasiek miažu i padrychtavaŭ umovy.
«Pryjazdžaju ja ŭ Polšču, spyniajusia ŭ maci, jakaja ŭžo žyła tut hod, — pryhadvaje Dźmitryj.
— I raptam mnie prychodzić paviedamleńnie ad majoj byłoj studentki Hłafiry Žuk: «Dźmitryj Alehavič, spadziajusia, što vy nie ŭ Biełarusi». I jana raskazvaje mnie, što na BT u adnoj z prahram viadučaja Viktoryja Papova i zahadčyca kafiedry žurfaka BDU Alesia Kuźminava abmiarkoŭvajuć mianie ŭ efiry.
Maja byłaja kaleha ŭ efiry kaža: «Dzima Nikanovič — najpierš artyst. Jon čałaviek tvorčy, jaho emacyjanalna paviało. Jon pastajanna ŭ roli — i heta była jaho čarhovaja rola». Heta jana pra maju hramadzianskuju pazicyju.
Viadučaja ŭ toj ža čas kaža, što Nikanovič dazvoliŭ sabie hučna pajści z žurfaka.
Ale što ja zrabiŭ? Cicha napisaŭ zajavu, raźvitaŭsia sa studentami na apošnich zaniatkach, źmianiŭ infarmacyju ŭ profili na fejsbuku ab tym, što ja bolš nie supracoŭnik BDU, jana aŭtamatyčna abnaviłasia na majoj staroncy. A pad joj pačali pisać dobryja ludzi sa słovami padtrymki. Ab pryčynach ja nie raskazvaŭ. I heta nazvali «hučnym» adychodam.
Viadoma, paśla hetaha efiru viartacca ŭ Biełaruś ja nie staŭ. Na maju ścipłuju piersonu źviarnuli zališniuju ŭvahu».
Siamja Dźmitryja całkam padtrymała jaho padčas zvalnieńnia i pierajezdu.
«Maci havaryła mnie pra zvalnieńnie i pierajezd kožny dzień apošnija paŭhoda majoj pracy na fakultecie. Ja doŭha nie moh zrabić rašučy krok, bo nie mieŭ finansavaj paduški biaśpieki. A ŭ vyniku mianie mocna padšturchnuli», — tłumačyć jon.
Rašeńnie ab zvalnieńni i pierajeździe było niaprostym. Dźmitryj nie chacieŭ zmušać svaich blizkich źmianiać zvykły ład žyćcia.
«Pierajezd — heta adkazna. Dumaŭ pra dačku, jakoj treba budzie vučyć polskuju movu, iści tut u sad, škołu. Bajaŭsia, što nie zmahu joj patłumačyć, što takoje Biełaruś, čamu my jaje tak lubim.
Ale ciapier ja zrazumieŭ, što my tut bolš biełarusy, čym byli ŭ Biełarusi. Tut nas identyfikujuć jak biełarusaŭ, prymajuć — i pry hetym nichto nie nazyvaje «zdradnikami».
Spačatku ja bajaŭsia, što ŭ svaje amal 30 budu pačynać z nula, ale ciapier razumieju, što heta nie tak. Ja niabłaha žyvu, vykarystoŭvaju minuły dośvied i atrymanyja viedy, pracuju na rodnaj movie ŭ dobraj kamandzie, płanuju navučańnie ŭ Jeŭropie. Ja małady i kankurentazdolny. Prosta mnie patrebny čas na adaptacyju», — razvažaje Dźmitryj.
«Kali maje ž studenty ŭziali ŭ mianie intervju dla vučebnaj haziety «ŽurFAKTY», kiraŭnictva fakulteta źniało jaho z druku»
Dla Dźmitryja było niečakanaściu, što jaho palityčnaja pazicyja vyklikała ŭ kiraŭnictva fakulteta žurnalistyki takuju vostruju reakcyju.
«Mnie zvanili i havaryli: «Nikudy nie chadzi, ničoha nie pišy, vydali pasty, nie padpisvajsia pad pietycyjami», «Ciabie apracavali, pramytyja mazhi». Usia maja subjektnaść, samastojnaść była pastaŭlenaja pad sumnieŭ.
Liču, maja hramadzianskaja pazicyja jakraz nie škodzić reputacyi ŭniviersiteta, a voś pazicyja tych, chto kaža, što falsifikacyi na vybarach — heta norma, jak i hvałt nad ludźmi, — škodzić.
Da vybaraŭ univiersitet mnoj hanaryŭsia. Ale kali ja daŭ zrazumieć, što nie hałasavaŭ za Łukašenku i što heta złačynstva — stralać u maju adnakurśnicu Natašu Łubnieŭskuju padčas vykanańnia joju prafiesijnych abaviazkaŭ, to maja reputacyja stała raptam drennaj», — tłumačyć Nikanovič.
«Kali maje ž studenty ŭziali ŭ mianie intervju dla vučebnaj haziety «ŽurFAKTY», kiraŭnictva fakulteta prosta źniało jaho z druku, bo ja «zdradnik».
Adnojčy mnie prapanavali ŭdzieł u mižnarodnaj prahramie PRINTEL pa kreatyŭnych technałohijach navučańnia — mahčymaść pavysić kvalifikacyju na anłajn-treninhach, jakija arhanizoŭvalisia na bazie ŭniviersiteta Barsiełony. Achvotnych udzielničać asabliva nie było, zakryŭ saboj «dzirku». Ale praź niejki čas mnie patelefanavali adkaznyja ad BDU, jakija sami ž mianie i zaprasili, i skazali, što kiraŭnictva nie ŭchvaliła maju kandydaturu na ŭdzieł.
Paśla mianie zaprasili na kancert «Duch Rastva» ŭ Licei BDU, na jakim ja tradycyjna vystupaŭ hadoŭ dziesiać zapar. Ale paśla patelefanavali z upraŭleńnia pa spravach kultury BDU, u jakim ja zaŭsiody mieŭ dobruju reputacyju, i skazali, što nie mohuć uklučyć mianie ŭ prahramu vystupoŭcaŭ, bo ja ciapier «niepažadanaja piersona» dla źjaŭleńnia ŭ publičnaj prastory. Nibyta rektar asabista čytaŭ scenaryj kancerta i vykraśliŭ ź jaho majo proźvišča», — raskazvaje Dźmitryj.
Dekanka fakulteta žurnalistyki, navukovaja kiraŭnica Dźmitryja Volha Samusievič mieła dačynieńnie da represij u 2020-m i paźniej. Vosieńniu 2022-ha jana zvolniłasia z fakulteta.
«Ja pamiataju jaje jak čałavieka, jaki asabista mianie padtrymlivaŭ z majho 2-ha kursa. Jana zaŭsiody tłumačyła mnie, što kali my budziem usiaho bajacca, to narmalna pracavać nie zmožam», — raskazvaje były vykładčyk.
«Ja śviata vieryŭ, što situacyju možna vypravić»
Na žurfak Dźmitryj Nikanovič pastupiŭ u 2010-m. U časy jaho studenctva majstar-kłasy na fakultecie pravodzili žurnalisty jak dziaržaŭnych, tak i niezaležnych miedyja.
«Ad univiersiteta ja byŭ u adukacyjnych pajezdkach u Šviecyi, Łatvii, Ukrainie, Italii. Paśla ŭžo maje studenty ŭ 2020-m pytalisia, jakija ciapier jość mahčymaści dla takoha navučańnia. My razam śmiajalisia i płakali, što heta ŭsio ciapier, pa mierkavańni ŭłady, «niedružeśćviennyja» krainy, — kaža jon.
Na vučebnuju praktyku studenta Dźmitryja Nikanoviča, jak vydatnika, u 2014-m nakiravali ŭ «SB».
«Ja pajšoŭ u adździeł kultury, bo razumieŭ, što heta adzinaja mahčymaść nie pisać pra palityku. Redaktaram adździeła była Viktoryja Papova, jakaja, darečy, mianie ŭ tym samym efiry z Alesiaj Kuźminavaj i abmiarkoŭvała. U toj čas jana prapanavała mnie pisać kałonki ŭ žanry žyćciovych historyj.
Ja papisvaŭ ich i paśla praktyki. Heta byli biaskryŭdnyja teksty pra zdareńni z majho žyćcia: jak ja pierad ułasnym viasiellem zhubiŭ pašpart, jak pracavaŭ nastaŭnikam u himnazii, jak majoj maci duryli hałavu ŭ kaśmietałohii, kab jana rabiła darahija pracedury i kuplała preparaty… Darečy, za kałonki dobra płacili. Ja, student, moh nabyć sabie, naprykład, zimovy abutak na adzin hanarar.
Kaniešnie, ja razumieŭ, što ŭ «SB» pracujuć prapahandysty. Ale tady tam publikavalisia i Valancina Lemciuhova, Taćciana Sulimava, Inesa Pleskačeŭskaja, Ludmiła Rubleŭskaja, jakich ja lubiŭ čytać (a hazietu čytaŭ uvohule, bo pisaŭ pa joj kursavyja, dypłomnuju). Zdajecca, dziaržaŭnaja presa — pry ŭsioj jaje hrešnaści — tady nie dazvalała sabie takoha žachu, jak ciapier. Z «SB» paśla 2020 taksama zvolniłasia šmat supracoŭnikaŭ.
Ujavicie, ja prachodžu praktyku ŭ «SB» i adnačasova, jak artyst, daju intervju «Biełsatu». Heta nikim nie było zabaroniena. A kali zredku supracoŭničaŭ z hazietaj «Znamia junosti», to braŭ intervju ŭ Alaksandra Knyroviča i Naviband. I za heta tady nikoha nie aryštoŭvali», — tłumačyć Dźmitryj.
U 2018-m i 2019-m Dźmitryj Nikanovič razam ź inšymi vykładčykami žurfaka pracavaŭ nad navukovaj temaj pa zamovie Ministerstva infarmacyi: prychodziłasia jeździć pa «rajonkach», pravodzić navučalnyja sieminary dla žurnalistaŭ.
«Ciapier ja razumieju, što, vidać, Mininfarm rychtavaŭsia da vybaraŭ, — kaža Dźmitryj.
— Čynoŭniki nam u pryvatnych razmovach ahučvali, što ŭzrovień davieru da Tut.by vyšejšy za ŭzrovień davieru da dziaržaŭnych vydańniaŭ. Kłapacilisia pra svaju reputacyju. Ja pa naiŭnaści pryniaŭ heta za dobryja namiery, za žadańnie kankuravać, adpaviadać času i zapytam hramadstva.
My sutyknulisia tady ź vialikaj kolkaściu prablem. Žurnalisty tłumačyli, što rajvykankamy — zasnavalniki rajonnych haziet — sami robiać ź ich aficyjoznyja biuleteni. «Pracavać niemahčyma, niama čym dychać».
Ja śviata vieryŭ, što situacyju možna vypravić. Pravakavaŭ hałoŭnych redaktaraŭ, havaryŭ im, što moładzi ich haziety niecikavyja, što ŭ ich niama krytyčnych i navat prosta prablemnych materyjałaŭ. Jašče hadoŭ 15 tamu treba było raźvivać veb-viersii, padciahvać dziaržaŭnuju presu da narmalnych standartaŭ. Kab žurnalisty byli na baku aŭdytoryi, vyrašali jaje nadzionnyja prablemy, byli toj samaj «čaćviortaj uładaj», a nie absłuhoŭvali staršyń rajvykankamaŭ ci pieradrukoŭvali stenahramy vystupleńniaŭ Łukašenki. I mnohija byli zhodnyja z zaŭvahami».
«U majoj aŭdytoryi zaŭsiody było miesca dla ŭsich mierkavańniaŭ»
Vosieńniu 2020-ha, kali pačaŭsia navučalny hod, Dźmitryj Nikanovič staraŭsia być ščyrym sa svaimi studentami.
Pa jaho słovach, było šmat studentaŭ z takoj ža pazicyjaj, jak i ŭ jaho, jany padychodzili i sam-nasam dziakavali vykładčyku za padtrymku. Inšyja pavodzili siabie aściarožna, maŭčali.
«Nijakim čynam «nie naškodzili reputacyi», u adroźnieńnie ad mianie, — kaža Dźmitryj. —
Na zaniatkach my adkryta havaryli pra dziejańni z boku ŭłady, jakija parušajuć našy pravy. Heta paźniej źjaviŭsia znakamity tezis «nie da zakonaŭ». A tady my aburalisia błakavańniem sajtaŭ, adklučeńniem internetu na try dni paśla vybaraŭ, uniasieńniem niedziaržaŭnych vydańniaŭ u ekstremisckija śpisy, aryštami žurnalistaŭ.
Parušeńniem Kanstytucyi, Zakona ab ŚMI i prafiesijnaj etyki było, kali dziaržmiedyja, što isnujuć na našy padatki, nie davali placoŭku dla vykazvańniaŭ ludziam z pohladami, adroznymi ad praŭładnych. My heta abmiarkoŭvali sa studentami, mnie zadavali vostryja pytańni — i ja hałavu ŭ piasok nie chavaŭ.
U mianie była studentka Naścia. Jašče da 2020 hoda jana supracoŭničała z BT, viała tam zabaŭlalnuju rubryku. Paśla vybaraŭ jana viedała pra maju pazicyju, ale raskazała, jak pratestoŭcy pisali joj pahrozy prosta za suviaź z BT. Dapuskaju, što takija pahrozy byli. Naścia, vidać, zrabiła vysnovu, što z pratestoŭcami joj nie pa darozie. Praciahnuła budavać karjeru na telebačańni.
Ja nie adčuŭ, što jana spačuvaje ludziam z maimi pohladami ci, naprykład, majmu stryječnamu bratu, jakoha prosta tak schapili na vulicy ludzi ŭ bałakłavach i mocna pabili jašče ŭ pieršyja tydni paśla vybaraŭ. My praciahvali kamunikavać padčas zaniatkaŭ, jana zaŭsiody dziakavała mnie za asabliva cikavyja lekcyi. Kaniešnie, na zaliku ja aceńvaŭ jaje, jak i ŭsich maich inšych studentaŭ, padkreślena niepraduziata».
Bolšaść studentaŭ da apošniaha padtrymlivała vykładčyka. Niekatoryja raźvitvalisia ź im sa ślazami.
Dźmitryj Nikanovič pa-raniejšamu ličyć, što na žurfaku na toj momant zastavałasia mnoha dobrych studentaŭ. I zhadvaje, što šmat było adličana.
«Mnie navat raskazvali kalehi, jakija mieli dostup da ličbaŭ, što heta byŭ zvyšnaturalny pracent, takoha nikoli nie było. Adličvali, ale studenty i zabirali dakumienty sami», — raskazvaje jon.
U apošnija miesiacy pracy Dźmitryja vyklikali da kiraŭnictva i paviedamili: pastupiła infarmacyja, što jon dapuskaje ŭ aŭdytoryi vykazvańni z «niedziaržaŭnaj pazicyjaj u dačynieńni da situacyi va Ukrainie».
«Na zaniatkach u nas sa studentami zajšła razmova i my pačali raźbirać, jakija mienavita dziejańni adny miedyja nazyvajuć «śpiecyjalnaj vajennaj apieracyjaj», a inšyja — vajnoj. Kali što, temaj zaniatkaŭ było paniaćcie redakcyjnaj palityki.
Ja zadaŭ, na pieršy pohlad, lohkaje pytańnie: jak ža zaviecca źjava, kali adna dziaržava napadaje na inšuju i zachoplivaje jaje terytoryi, i čakaŭ adkazaŭ.
U majoj aŭdytoryi zaŭsiody było miesca dla ŭsich mierkavańniaŭ.
Adzin sa studentaŭ, zdajecca, jon pryjechaŭ vučycca z Rasii, skazaŭ, što takaja źjava zaviecca SVA. Ja jamu aściarožna adkazaŭ, što, vidać, jon budzie pracavać u vydańni, u jakim heta budzie punktam redpalityki. Inšyja studenty skazali, što «vajna i ŭ Afrycy vajna».
Toje, što ja nie spyniŭ dyskusii i nie daŭ «pravilnaha adkazu», napeŭna, paličyli z majho boku «vychadkaj», — raskazvaje vykładčyk.
«Kali kitajcaŭ adličym, u vykładčykaŭ nie budzie nahruzki»
Na žurfaku tradycyjna vučacca i kitajskija studenty. Bolšaść ź ich drenna razumiejuć ruskuju movu.
«U apošnija hady majoj pracy ich stała šmat, na niekatorych kursach ledź nie pałova. Rabiŭ im komiksy-malunki, davaŭ słajdy z tekstam, zahaniaŭ u pierakładčyk tekst, kab praz kampjutar ahučyć na kitajskaj movie. Možna skazać, čytaŭ lekcyi pa-kitajsku.
Na ekzamienie šmat kamu pastaviŭ adzinki, dvojki, adpraviŭ na pierazdačy. Kali kiraŭnictva ŭbačyła, kolki kitajcaŭ patencyjna adličycca, paprasiła mianie zbavić abaroty. «Kali kitajcaŭ adličym, u vykładčykaŭ nie budzie nahruzki, a jana dla mnohich — asnoŭnaja». Vyrašyŭ nie psavać pierad svaim adychodam kamuści žyćcio, pastaviŭ čaćviorki».
«Azaronak, Mukavozčyk i Ejsmanty nie vučylisia na žurfaku»
Dźmitryj ličyć, što vykładčyk adkazny za toje, kab studenty aryjentavalisia ŭ miedyjaprastory i viedali pra situacyju ŭ krainie ŭ cełym.
«Kali vykładčyk daskanała vałodaje sučasnaj teoryjaj žurnalistyki, mižnarodnym zakanadaŭstvam, prafiesijnaj etykaj i standartami, to jon nie moža havaryć: praŭładnyja miedyja «dobryja», a pryvatnyja, niezaležnyja — «drennyja». Nie moža być anałohii z «savieckimi» ŚMI i «antysavieččynaj». Ale takaja anhažavanaść, sproščanaść na žurfaku sustrakałasia. My, kali byli studentami, z takoha tolki śmiajalisia, stavilisia da hetaha lehkadumna».
Dźmitryj ličyć, što toje, jakim žurnalistam stanie student, ad vykładčyka na sto adsotkaŭ nie zaležyć. Jość cisk sistemy. Ale jość jašče i charaktar, asabistyja zdolnaści studenta, faktar siamji, atačeńnia, upłyŭ pieršaj redakcyi i nastaŭnikaŭ-praktykaŭ.
«Siarod maich studentaŭ była i Hłafira Žuk, jakaja jašče padčas vučoby pajšła pracavać u «Narodnuju Volu», i Maryja Piatraška, jakaja «zrabiła sabie imia» na BT. Kali ja adkazny za toje, što Piatraška ciapier robić u efiry, to mianie, vidać, treba pakarać. Jana kaliści atrymała ŭ mianie zalik pa historyi žurnalistyki».
Pa mierkavańni Dźmitryja, žurfak nie pavinien adkazvać za jakaść usich biełaruskich ŚMI.
«Prašu prabačeńnia, Azaronak, Mukavozčyk, Natalla i Ivan Ejsmanty nikoli nie vučylisia na žurfaku», — razvažaje jon. — Kaniešnie, siarod prapahandystaŭ jość vypuskniki žurfaka. Ale vypuskniki žurfaka jość i siarod žurnalistaŭ niezaležnych miedyja, što ciapier znachodziacca ŭ vyhnańni. Zvolnieny ŭ 2020 hodzie pres-sakratar Kupałaŭskaha Kola Zajac — moj student. Jašče saviecki žurfak BDU skončyła nobieleŭskaja łaŭreatka Śviatłana Aleksijevič — i heta nie pieraškodziła joj pakazać u svaich tvorach najhoršyja prajavy «čyrvonaha čałavieka».
«Ciapier fakultet jak nikoli dahetul u niezaležnaj Biełarusi padparadkavany voli sistemy, — ličyć Dźmitryj. —
Kali Łukašenka, uručajučy dypłomy daktaram navuk, u prysutnaści zahadčyka kafiedry žurfaka zajaŭlaje, što idzie infarmacyjnaja «vajna» i žurnalisty na joj — «sałdaty» (i, atrymlivajecca, pavinny abirać bok, šukać akop, uzbrojvacca, nanosić škodu, rany i «zabivać mirnych žycharoŭ», nie źviartajučy ŭvahi navat na «praviły viadzieńnia vajny», vykarystoŭvajučy ŭsie srodki), to tut žurnalistyki niama i być nie moža».
Čytajcie taksama:
Ścirańnie pamiaci. Sajt «Priessboła» zabłakavali za archiŭnaje fota «niełajalnaha» futbalista
Hrošy z rekłamy nie ŭ dziaržSMI budzie atrymlivać i žurfak BDU — novy ŭkaz Łukašenki
Što za «akciory» zdymalisia ŭ filmie ANT pra «terakt» na 9 Maja? Raskazvajem
Chto taja viadoŭca BT, što biare intervju ŭ palitviaźniaŭ i prosić ich vybačacca ŭ efiry
Papularny tyktokier z Rasii tusić u darahich restaranach Minska: «Byccam bamžu padali. Žarycie, na zdaroŭje»19
Kamientary