«Зменаў у палітыцы па Беларусі не будзе, але ёсць нюансы». Валер Кавалеўскі — пра тое, чаго чакаць ад Трампа
Былы беларускі дыпламат распавёў «Радыё Свабода», як прэзідэнцтва Трампа ў ЗША можа паўплываць на Беларусь і стратэгічны дыялог з беларускай апазіцыяй.
— Спадар Валер, як вы ацэньваеце папярэднія вынікі выбараў у ЗША?
— Тут ёсць некалькі кірункаў, на якіх сапраўды гэта можа закрануць Беларусь, не наўпрост, а ўскосна.
Наўпрост, я лічу, ніякіх асаблівых зменаў у палітыцы ў дачыненні Беларусі не будзе, бо ёсць двухпартыйны кансэнсус: і рэспубліканцы, і дэмакраты глядзяць на сітуацыю ў Беларусі аднолькава. І Беларусь не з'яўляецца ўсё ж такі прыярытэтам замежнай палітыкі ЗША. У гэтым сэнсе гэта наша страхоўка ад таго, што будзе нейкі сур‘ёзны перагляд.
Аднак інтарэсы Беларусі могуць быць закранутыя ўскосна праз тое, якім чынам Трамп будзе прапаноўваць заканчэнне вайны Расіі з Украінай. Гэта тое, што пэўным чынам можа адбіцца і на нашых інтарэсах. Бо, найхутчэй, гэта будзе варыянт, які будзе прымусам Украіны да міру — і праз абмежаванне дапамогі: вайсковай, палітычнай, фінансавай. І ў гэтым сэнсе мы з'яўляемся часткай гэтай вельмі сумнай гісторыі, і тут інтарэсы Беларусі таксама могуць пацярпець. Менавіта таму, што Расія можа ўзмоцніцца ў выніку такога заканчэння канфлікту.
Другое — гэта такія ізаляцыянісцкія настроі ў Трампа, які гатовы быў бы змяншаць, скарачаць удзел ЗША ў міжнародных праблемах: у першую чаргу ў канфліктах, больш удзяляць увагу гандлю, нейкім гандлёва-эканамічным пытанням, якія даюць хуткі прыбытак эканоміцы. То-бок такая больш транзакцыйная палітыка і псіхалогія ў Трампа.
І трэцяе — гэта тое, як Трамп будзе выбудоўваць унутрыпалітычны парадак дня, якія рашэнні ён будзе прымаць датычна дэмакратычных інстытутаў. У яго былі даволі выразныя пагрозы ягоным палітычным апанентам у краіне. Гэта тое, што не з'яўляецца часткай дэмакратычнай мадэлі кіравання дзяржавай і не з'яўляецца часткай палітычнай культуры дэмакратычных краін. У гэтым сэнсе гэта таксама можа быць прыкладам для аўтарытарных лідараў па ўсім свеце, у тым ліку і ў нашай частцы свету — гэта будзе такім сігналам, што падобныя практыкі з'яўляюцца нормай.
Не толькі Трамп рыхтаваўся да свайго прэзідэнцтва, да яго рыхтаваліся і людзі, якія яго атачаюць, людзі, якія б хацелі вярнуцца ва ўладу, але хацелі б прытрымлівацца больш традыцыйных падыходаў у замежнай палітыцы.
— З папярэдняй адміністрацыяй прэзідэнта Джо Байдэна беларускія дэмакратычныя сілы заснавалі Стратэгічны дыялог. Як вы думаеце, якім будзе ягоны лёс у далейшым?
— Ад пачатку, калі мы працавалі над стварэннем гэтага стратэгічнага дыялогу, менавіта я займаўся распрацоўваннем яго механізму, канцэпцыяй, то заўсёды была такая ўстаноўка, што гэты механізм дазволіць нам захоўваць адносіны на трывалым узроўні паміж Дзярждэпартаментам і дэмакратычнымі сіламі Беларусі. Трэба будзе паглядзець, як гэта ўсё будзе эвалюцыянаваць. Бо ў пэўным сэнсе гэта таксама звязана з людзьмі, якія працуюць у Дзярждэпартаменце і падтрымліваюць такія ідэі. І паколькі гэтае пытанне прымалася на палітычным узроўні ў Дзярждэпартаменце, трэба будзе дачакацца, каб гэтая ініцыятыва была пацверджаная і рэспубліканцамі. Бо далей ужо яны прыйдуць і будуць прымаць палітычныя рашэнні аб працягу такой працы.
Мой прагноз такі, што сам гэты механізм можа захавацца, калі толькі гэтыя змены ў рэгіёне не прывядуць да нейкіх новых зрухаў у раскладзе сілаў. Калі ЗША, умоўна кажучы, будуць задумвацца пра тое, якім чынам калібраваць, мяняць палітыку адносна Беларусі або рэжыму Лукашэнкі, то ў пэўным сэнсе ім трэба будзе думаць і пра Стратэгічны дыялог.
— Ці мелі апазіцыйныя сілы цягам гэтых гадоў, калі Трамп пакінуў пасаду прэзідэнта, нейкія кантакты зь ягонай камандай, з Рэспубліканскай партыяй? І ці можна спадзявацца, што Ціханоўская, якая сустракалася з Байдэнам, правядзе сустрэчу і з Трампам?
— Я не буду тут казаць пра магчымае спатканне Ціханоўскай з Трампам. Гэта хутчэй пытанне да яе каманды. Але скажу так, што ўсе дзесяцігоддзі, якія мне даводзілася займацца пытаннем беларуска-амерыканскіх адносін, заўсёды была стаўка на двухпартыйны падыход. То бок супраца на роўных і з дэмакратамі, і з рэспубліканцамі. І гэтыя сувязі, безумоўна, заўсёды падтрымліваліся на даволі інтэнсіўным узроўні. Былі сустрэчы, асабліва ў Кангрэсе, і з сенатарамі, і ў Палаце прадстаўнікоў з абедзвюх партый. І гэта адбывалася падчас дэмакратычнай адміністрацыі. І на сёння гэта будзе адным з пастаянных прыярытэтаў — захоўваць двухпартыйнасць у працы паміж дэмакратычным рухам Беларусі і новай адміністрацыяй Трампа.
Тым больш мы бачым, што Трамп перамог не толькі на прэзідэнцкіх выбарах. Але мы бачым, што рэспубліканцы вярнулі кантроль над Сенатам і захавалі кантроль над Палатай прадстаўнікоў. Гэта азначае, што ў іх будзе ўвесь набор, неабходны для таго, каб прасоўваць самыя розныя палітычныя рашэнні. Але, тым ня менш, можна казаць упэўнена пра тое, што кантакты з Рэспубліканскай партыяй заўсёды падтрымліваліся на належным узроўні. І можна ўспомніць, што ў 2020 годзе, калі распачыналася беларуская рэвалюцыя, прысутнічала тады адміністрацыя Трампа, і першыя рашэнні і пытанні трэба было вырашаць з прадстаўнікамі рэспубліканцаў, і гэта рабілася даволі эфектыўна.
Каментары