Novaje apytańnie pakazała, kolki biełarusaŭ padtrymlivaje vajnu i raźmiaščeńnie jadziernaj zbroi
Danyja atrymany ŭ vyniku apytańnia haradskoha nasielnictva, jakoje niadaŭna pravioŭ Chatham House (Karaleŭski instytut mižnarodnych adnosin — brytanski analityčny centr u halinie mižnarodnych adnosin).
12.04.2023 / 17:07
Z-za palityčnaj situacyi pravieści paŭnavartasnaje ankietavańnie ŭ Biełarusi ciapier niemahčyma, tamu daśledčyki arhanizavali internet-intervju. Pa hetaj pryčynie vybarka abmiežavanaja nie tolki haradskim nasielnictvam, ale i zvužana da karystalnikaŭ internetu. Daśledčyki źviartajuć uvahu, što na vyniki moh paŭpłyvać strach respandentaŭ pry prachodžańni apytańnia.
U paraŭnańni z papiarednim daśledavańniem, nazirajecca nievialiki rost aŭdytoryi dziaržaŭnych ŚMI (na 2%), jaki adbyŭsia za košt aŭdytoryi niedziaržaŭnych ŚMI. Pry hetym, jak i raniej, kožny čaćviorty imkniecca prahladać abodva siehmienty miedyjaprastory, a kožny piaty apytany nie cikavicca navinami, prahladaje prahramy navin i sajty radziej, čym raz na tydzień.
Staŭleńnie da vajny
Daśledavańnie pakazała, što za pieryjad z červienia 2022-ha pa sakavik 2023-ha staŭleńnie biełarusaŭ da vajny nie źmianiłasia. Jaje padtrymlivajuć całkam ci chutčej 33 %. Vystupajuć suprać — 44 %. Pry hetym, jak i raniej, kožny čaćviorty (24 %) nie maje svajho mierkavańnia.
Kali ž razhladać adkazy ŭ adpaviednaści z aŭdytoryjaj ŚMI, to jaskrava vidać upłyŭ apošnich na mierkavańnie. Tak, siarod aŭdytoryi dziaržaŭnych ŚMI vajnu padtrymlivaje kožny druhi (53 %). Siarod aŭdytoryi niezaležnych ŚMI takich nabrałasia tolki 7 %. Siarod aŭdytoryi abodvuch typaŭ ŚMI vajnu padtrymlivaje kožny treci (33 %). A siarod nieaktyŭnaj aŭdytoryi — kožny piaty (18 %).
Pry hetym respandenty vyšej aceńvajuć efiektyŭnaść rasijskich vojskaŭ, čym ukrainskich. I hetaja pazicyja faktyčna nie źmianiłasia ŭ paraŭnańni z krasavikom 2022 hoda.
Kali tady dziejańni rasijskaha boku efiektyŭnymi ličyli 39 % apytanych, to ŭ sakaviku 2023-ha — 37 %. Adnosna stanoŭčaj acenki ŭkrainskich vojskaŭ adbyłosia źnižeńnie na 4 pracentnyja punkty za pieryjad z červienia 2022-ha pa sakavik 2023-ha (adpaviedna 27 i 23 %).
Kali ž razhladać hetyja adnosiny praz pryzmu ŚMI, to prykmietna, što aŭdytoryja dziaržaŭnych ŚMI čaściej ličyć dziejańni rasijskich vojskaŭ efiektyŭnymi, a aŭdytoryja niedziaržaŭnych — ukrainskich. Pryčym, jak adznačajuć daśledčyki, siarod aŭdytoryi sa źmiešanym spažyvańniem pieramahaje naratyŭ dziaržaŭnych miedyja.
Pry hetym za hod na 6 % źmienšyłasia dola tych, chto ličyć, što pieramoža Ukraina (z 21 da 15 %). A voś dola tych, chto bačyć pieramohu Rasii, uzrasła na 1 % (z 45 da 46 %).
Daśledavańnie taksama pakazała, što kožny druhi biełarus (56%) ličyć, što vajnu nieabchodna spynić nieadkładna i zafiksavać situacyju ŭ tym vyhladzie, u jakim jana jość, šukać kampramis šlacham pieramoŭ.
Pry hetym kožny čaćviorty (26 %) vystupaje za toje, što vajna pavinna spynicca tolki paśla dasiahnieńnia Rasijaj svaich metaŭ. Tolki 14 % apytanych vykazalisia za toje, što vajna pavinna spynicca tolki paśla taho, jak svaich metaŭ dasiahnie Ukraina.
Zamiežnapalityčnyja pryjarytety
Daśledčyki taksama vyśvietlili staŭleńnie biełarusaŭ da roznych krain. Tak, za hod dola tych, chto staviŭsia da Rasii vielmi dobra i ŭ asnoŭnym dobra, pamienšała na 3 % (z 79 da 76%). Na 5 pracentnych punktaŭ pamienšała dobraje staŭleńnie da ZŠA (z 53 da 48%). Da Ukrainy i Polščy nazirajecca źmianšeńnie na 6% (adpaviedna z 70 da 64% i z 67 da 61%), ES — na 7% (z 70 da 63%). Amal nie źmianilisia adnosiny da Litvy (adpaviedna 62 i 61%).
A voś da Kitaja nazirajecca rost dobraha staŭleńnia adrazu na 10 % (z 71 da 81%).
Za hod trochi źmianilisia zamiežnapalityčnyja pieravahi biełarusaŭ. Dola tych, chto ličyć, što Biełarusi lepš znachodzicca ŭ sajuzie ź ES, uzrasła na 5% (z 9 da 14%), z Rasijaj — na 9% (z 27 da 36%). A voś dola prychilnikaŭ mierkavańnia ab adnačasovym sajuzie Biełarusi z Rasijaj i ES pamienšała na 16% (z 41 da 25%).
Pry hetym stabilnaj zastałasia dola tych, chto ličyć, što Biełaruś pavinna znachodzicca pa-za jakimi-niebudź hieapalityčnymi sajuzami. Takoha mierkavańnia prytrymlivajecca amal kožny čaćviorty (23%).
Admietna, što dola tych, chto tak ličyć, istotna bolšaja siarod nieaktyŭnaj aŭdytoryi (30%).
A voś da ADKB u apytanych staŭleńnie istotna źmianiłasia. Dla analizu byŭ uziaty pieryjad ź listapada 2020 hoda pa sakavik 2023-ha.
Dola tych, chto vykazaŭsia za toje, kab Biełaruś imknułasia da vychadu z hetaj arhanizacyi, zachoŭvała niejtralitet i nie ŭvachodziła ni ŭ jakija vajskovyja sajuzy, vyrasła amal napałovu (z 31 da 45%).
Heta adbyłosia za košt taho, što źmienšyłasia dola tych, chto ličyć, što Biełaruś pavinna zachoŭvać siabroŭstva ŭ ADKB (źmianšeńnie na 15 % — z 63 da 48%).
Pytańnie jadziernaj zbroi
Za hod vyrasła dola tych, chto stanoŭča ci chutčej stanoŭča adnosicca da raźmiaščeńnia ŭ Biełarusi jadziernaj zbroi.
Kali raniej takoj dumki prytrymlivaŭsia kožny piaty, to ciapier — kožny čaćviorty biełarus. A voś dola tych, chto admoŭna da jaje stavicca, amal nie źmianiłasia (adpaviedna 45 i 44%). Upłyŭ na pakazčyk stanoŭčych adnosin adbyŭsia za košt tych, chto chutčej admoŭna adnosiŭsia da idei raźmiaščeńnia jadziernaj zbroi. Takich stała na 5% mieniej (zamiest 35 — 30%).
U pazicyi pa hetym pytańni zaŭvažna istotnaja rola ŚMI. Siarod aŭdytoryi dziaržaŭnych ŚMI padtrymlivajuć raźmiaščeńnie jadziernaj zbroi na terytoryi Biełarusi 43%, niedziaržaŭnych — 3%, abodvuch typaŭ ŚMI — 27%, siarod nieaktyŭnaj aŭdytoryi — 13%.
Kaštoŭnasnyja aryjentacyi
Daśledavańnie pakazała, što čverć biełarusaŭ ličyć, što «krainie nieabchodna mocnaja ruka lidara, jaki pavinien prymać važnyja dziaržaŭnyja rašeńni adnaasobna». Stolki ž daviaraje carkvie i źjaŭlajecca praciŭnikam rynkavych pieraŭtvareńniaŭ u ekanomicy.
Kožny druhi biełarus ličyć, što pry pryjomie na pracu pracadaŭca ŭ pieršuju čarhu pavinien razhladać biełarusaŭ, a nie imihrantaŭ.
Try čałavieki ź piaci (62 %) vykazalisia za toje, što dla ich vielmi važnaja Biełaruś. Dla bolš za pałovu (56 %) apytanych vielmi važnaja samarealizacyja. Pałova nadała asablivuju važnaść pracy. Hrošy i materyjalny dabrabyt vielmi važnyja dla 44% apytanych. Dva čałavieki ź piaci (40%) ličać, što dla ich vielmi važnaja svaboda i asabistaja niezaležnaść. Amal stolki ž (41%) vykazałasia za vialikuju važnaść svabodnaha času.
Tolki kožny treci (30%) ličyć važnym u svaim žyćci tradycyi. Tolki ŭ žyćci kožnaha šostaha (16%) važnuju rolu adyhryvaje relihija.
Cikavym padajecca padzieł daśledčykami aŭdytoryi apytanych na čatyry siehmienty adpaviedna palityčnym kaštoŭnaściam.
Kožny treci (33%) byŭ adniesieny da siehmienta biez peŭnych kaštoŭnaściej i ź vielmi nizkaj cikavaściu da palityki.
Stolki ž (32%) składaje siehmient kansiervatyŭnych aŭtarytarystaŭ. Jany schilnyja padtrymlivać mocnaha lidara, majuć paternalisckija pohlady na dziaržavu i najbolš schilnyja daviarać carkvie ŭ paraŭnańni z pradstaŭnikami inšych siehmientaŭ. Mienavita siarod ich najbolšaja dola (43%) tych, chto stanoŭča ci chutčej stanoŭča adnosicca da raźmiaščeńnia jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi.
Kožny piaty (20%) uvachodzić u siehmient «kansiervatyŭnych demakrataŭ». Jany — prychilniki demakratyčnych kaštoŭnaściej, ličać pracu sacyjalnym doŭham i, u paraŭnańni z prahresiŭnymi demakratami, bolš schilnyja daviarać carkvie.
15 % aŭdytoryi daśledčyki adnieśli da «prahresiŭnych demakrataŭ». Jany vyznačajucca vysokaj cikavaściu da palityki, nie ŭsprymajuć pracu jak hramadski doŭh i nie schilnyja daviarać carkvie.
Daśledčyki adznačajuć, što prahresiŭnyja demakraty — adziny siehmient, jaki čerpaje infarmacyju pieravažna ź niedziaržaŭnych miedyja. Kansiervatyŭnyja demakraty časta źviartajucca da dziaržaŭnych resursaŭ.
Čytajcie jašče:
Viarnucca ŭ Biełaruś płanujuć 42%. Što pakazała daśledavańnie biełarusaŭ zamiežža
Što dumajuć biełarusy pra rasijskuju mabilizacyju. Niečakanyja vyniki daśledavańnia