Ci sapraŭdy morkva karysnaja dla zdaroŭja, a siniaje śviatło škodnaje?
Sabrali dla vas parady aftalmołahaŭ, jak lepš zachavać zrok.
09.01.2024 / 22:13
Fota: Myron Standret / Vecteezy
Pa danych Suśvietnaj arhanizacyi achovy zdaroŭja letaś nie mienš za 2,2 miljarda čałaviek va ŭsim śviecie mieli parušeńni zroku. A pa vynikach prafiłaktyčnych miedycynskich ahladaŭ u Biełarusi za 15 hadoŭ tolki ŭ daškolnikaŭ vypadki parušeńnia zroku pavialičylisia bolš čym u dva razy.
Daktary adznačajuć, što šmat u jakich vypadkach zrok možna skarektavać, a dla jaho padtrymańnia nieabchodna prytrymlivacca šerahu rekamiendacyj. Voś asnoŭnyja.
Nie trymajcie knihi ci hadžety blizka pierad vačyma
Vočy nie mohuć fakusavacca praciahły čas na abjektach, što znachodziacca pobač z našym tvaram. Kali my heta robim pastajanna, asabliva ŭ dziacinstvie, to naš vočny jabłyk padaŭžajecca, što ź ciaham času moža pryvieści da blizarukaści.
Fota: Danil Rudenko / Vecteezy
Kab źnizić nahruzku na vočy, daktary rekamiendujuć prytrymlivacca praviła 20-20-20, jakoje raspracavali kalifarnijskija śpiecyjalisty pa karekcyi zroku. Paśla kožnych 20 chvilin čytańnia treba pahladzieć na niejki pradmiet na adlehłaści 20 futaŭ (prykładna 6 mietraŭ) na praciahu 20 siekundaŭ. Takija pierapynki dapamohuć źnizić napružańnie vačej.
Bolš pravodźcie času na śviežym pavietry
Niekatoryja daśledavańni pakazali, što znachodžańnie na śviežym pavietry moža źnizić ryzyku raźvićcia blizarukaści ŭ dziaciej. Ekśpierty nie da kanca razumiejuć, čamu heta adbyvajecca, ale niekatoryja daśledavańni pakazvajuć, što jarkaje soniečnaje śviatło moža stymulavać siatčatku da vypracoŭki dafaminu, jaki pieraškadžaje padaŭžeńniu vačej.
Asabliva heta važna va ŭzrostavym pramiežku pamiž 5 i 10 hadami, kali vočny jabłyk aktyŭna raście. Akramia hetaha, častyja prahułki i hulni na vulicy dazvalajuć asłabić napružańnie vačej, jakoje ŭźnikaje pry čytańni ci siadzieńni za kampjutaram.
Nasicie soncaachoŭnyja akulary
Pra što, što ultrafijaletavaje vypramieńvańnie škodzić skury, viedajuć amal usie. Ale mała kamu viadoma, što jano taksama akazvaje niehatyŭny ŭpłyŭ na zrok i pryvodzić da raźvićcia šerahu zachvorvańniaŭ vačej. Jak adznačajuć śpiecyjalisty, efiekt uździejańnia ultrafijaletu kumulatyŭny, heta značyć, što jon nazapašvajecca ŭ arhaniźmie.
Fota: Andres Ramos / Vecteezy
Z-za svajho ianizujučaha ŭździejańnia ultrafijaletavaje vypramieńvańnie pryvodzić da ŭtvareńnia svabodnych radykałaŭ, jakija paškodžvajuć «narmalnyja» malekuły. Paškodžańni ŭ kletkach nazapašvajucca z uzrostam. U vyniku heta pryvodzić da paharšeńnia zroku, raźvićcia katarakty i paškodžańnia siatčatki.
Najbolš vostra prablema tyčycca dziaciej. Kali ŭ 30-hadovaha čałavieka siatčatki dasiahaje kala 10% ultrafijaletavaha vypramieńvańnia, to ŭ 10-hadovaha dziciaci hety pakazčyk u try razy bolšy.
Ježcie morkvu
Choć dyjeta, bahataja morkvaj, nie zabiaśpiečyć idealnaha zroku, hetaja aharodnina ŭtrymlivaje pažyŭnyja rečyvy, karysnyja dla zdaroŭja vačej. Tak, adno bujnoje kliničnaje daśledavańnie pakazała, što dadatki, jakija ŭtrymlivajuć takija pažyŭnyja rečyvy, jak beta-karacin, vitaminy S i Je, na jakija bahataja morkva, mohuć zapavolić prahres uzrostavaj dehienieracyi žoŭtaj plamy — miesca najbolšaj vastryni zroku ŭ siatčatcy voka.
Ale ŭ adnoj morkvie takich vitaminaŭ i mikraelemientaŭ nie tak šmat, jak nieabchodna dla zdaroŭja vačej. Tamu morkva moža razhladacca jak adzin z kampanientaŭ zbałansavanaj dyjety.
U toj ža čas aftalmołahi źviartajuć uvahu na niasłušnaść niekatorych stereatypnych pohladaŭ adnosna faktaraŭ, što škodziać zdaroŭju vačej.
Čytańnie ŭ ciemry
Śpiecyjalisty śćviardžajuć, što na zdaroŭje vačej darosłych čytańnie ŭ ciemry z telefona ci hadžeta nie akazvaje surjoznaha ŭździejańnia. Našy vočy padładžvajucca pad lubuju stupień aśvietlenaści. U ciemry zrenki pašyrajucca, kab prapuścić na siatčatku bolš śviatła. Ale heta pryvodzić da pieranapružańnia i vyklikaje hałaŭny bol.
Fota: Oleksii Hrecheniuk / Vecteezy
Kab zachavać dobry zrok, adznačajuć aftalmołahi, patrabujecca nie aśvietlenaść, a adlehłaść da pradmieta, dastatkovaja jarkaść hadžeta, kantrol praciahłaści čytańnia i pamier šryftu. A voś dzieciam lepš čytać pry narmalnym aśviatleńni, kab paźbiehnuć pieranapružańnia vačej.
Siniaje śviatło ekrana
Aftalmołahi adznačajuć, što niama pierakanaŭčych dokazaŭ taho, što ŭździejańnie siniaha śviatła ad ekranaŭ moža paškodzić siatčatku. Taksama niama nijakich dokazaŭ, što našeńnie akularaŭ, jakija błakujuć siniaje śviatło, palapšaje zdaroŭje vačej.
Ale ekrany mohuć nanieści škodu pa inšych pryčynach. Kali my praciahły čas hladzim u manitor, to nie tak časta mirhajem, čym vyklikajem suchaść vačej.
Śpiecyjalisty źviartajuć uvahu, što bolšaść pryčyn paharšeńnia zroku z uzrostam, uklučajučy ŭzrostavuju dehienieracyju žoŭtaj plamy, kataraktu i hłaŭkomu možna praduchilić ci vylečyć, kali ich vyjavić na rańniaj stadyi. Dla hetaha treba rehularna naviedvać aftalmołaha. Spasyłki na toje, što zrok z uzrostam paharšajecca i hetamu ničoha nie dapamoža, zjaŭlajucca całkam pamyłkovymi.
Čytajcie jašče:
Navukoŭcy: Blizarukija ludzi śpiać horš, čym ludzi sa zdarovym zrokam
Navukoŭcy: knihi i manitory nie jość pryčynaj blizarukaści školnikaŭ