Сёння 25 гадоў трагедыі на Нямізе, адной з самых страшных у найноўшай гісторыі Беларусі
30 мая 1999 года здарылася адна з самых страшных трагедый у гісторыі незалежнай Беларусі. Падчас цісканіны ў падземным пераходзе на станцыі «Няміга» загінула 53 чалавекі.
30.05.2024 / 08:38
Гэта была нядзеля, 30 мая. Вельмі цёплы, нават спякотны дзень. У той дзень радыёстанцыя «Мір» адзначала сваё двухгоддзе. А яшчэ цыгарэтная кампанія «Магна» праводзіла сваю рэкламную акцыю «Пачні лета з «Магнай»: налівалі дармавое піва. Тады піва налівалі нават непаўналетнім.
Галоўным жа пунктам праграмы быў выступ папулярнага тады поп-гурта «Манга-манга».
Наляцела хмара, а 20:40 пайшоў моцны дождж з градам. Тысячы людзей пабеглі ад Палаца спорту ў бок падземнага перахода на Нямізе. Пярэднія, забегшы ў пераход, сталі. Нехта паслізнуўся на мокрым граніце і паваліўся, а заднія напіралі і не бачылі пярэдніх. Сотні людзей збіліся ў кучу.
Гінулі ў асноўным маладыя дзяўчаты. Іх заціскала ў тлуме, яны паміралі ад таго, што здушвала грудзі, яны не маглі ўздыхнуць.
Агулам загінулі 53 чалавекі, у тым ліку двое міліцыянтаў.
2000 годзе праваабаронцы з «Вясны» выдалі кнігу-дакумент «Трагедыя на Нямізе: факты, сведчанні, каментары», у якой паразмаўлялі з удзельнікамі тых падзей, а таксама з людзьмі, якія страцілі блізкіх
* * *
«Мы не ведалі, што там раздаюць бясплатнае піва за пачкі ад «Магны». Мы наогул не ведалі, што там адбываецца. Нам з Жаннай прапаноўвалі выпіць, але мы адмовіліся.
Хоць вакол п'яных людзей было шмат — на горцы, якая спускалася да рэчкі. Шмат п'яных было і ля сцэны, дзе праходзіў канцэрт.
Музыка была ў стылі «рэп». Нам не спадабалася. Мы сабраліся і пайшлі да метро. Жанна яшчэ сказала мне: «Давай возьмемся за рукі». І мы ўзяліся з ёй за рукі, сталі там, дзе пачынаецца спуск у пераход. Мы стаялі ўверсе і хацелі выйсці з натоўпу, але не паспелі, нам не ўдалося, натоўпам зацягнула нас назад. Мы хацелі выйсці і зайсці з іншага боку. Але не паспелі нават развярнуцца. Нас пацягнула разам з натоўпам уніз, а зверху людзі хутка пабеглі. Далей я толькі адно памятаю, што па мне пачалі хадзіць, ціснуць мяне. Мяне як быццам паклалі пад прэс, прыціснулі з двух бакоў…
(Юлія Макарава, сяброўка загінулай 17-гадовай Жанны Карпека).
* * *
«Як потым мне распавёў хлопец, які мяне выцягнуў, ён паглядзеў, што я цэлая, і вырашыў, што лепш адвезці мяне дадому. Давёў да кватэры, я зайшла, а там ужо бацькі. Яны расказваюць, што я была ў моцным шоку, несла такое трызненне, што яны нічога не разумелі. Вырашылі: можа, мяне згвалтавалі?
Уявіце, адчыняюцца дзверы і заходзіць дачка — уся сіняя, адзенне бруднае, валасы растрапаныя. На пытанне, што адбылося, крычыць, што людзі паміраюць, шмат трупаў, а яны нічога не разумеюць, бо не вайна.
Што я памятаю, дык гэта тое, што я пабегла, уключыла БТ і чакаю, калі пакажуць тое, што я бачыла: каля дрэва ляжыць мёртвая жанчына ў чорнай сукенцы ў белы гарошак, без басаножак, брудная».
(Каця Паўловіч, сяброўка загінулай Алі Навакоўскай)
Да гадавіны трагедыі на Нямізе: праклён скульптара Інькова