U Hrodnie ŭ dziŭnyja kolery pamalavali budynak pieršaj na Biełarusi miedycynskaj akademii, zasnavanaj Tyzienhaŭzam
Na pomniku architektury kanca XVIII stahodździa na Haradnicy praciahvajucca pracy pa rekanstrukcyi, ale pieršyja vyniki vyklikajuć pytańni.
03.11.2024 / 15:41
Pamalavany ŭ roznyja kolery budynak byłoj Hrodzienskaj miedycynskaj akademii. Fota: telehram-kanał «Spadčyna»
Na dziŭnyja źmieny źviarnuŭ uvahu telehram-kanał «Spadčyna».
Roznyja častki budynka pamalavali adrazu ŭ niekalki koleraŭ, jakija nie vielmi spałučajucca na fasadach — sałatavy, piersikavy i jarka-žoŭty.
Na dumku jaho aŭtaraŭ kanała, vyhladaje, što tak chacieli pakazać roznyja pieryjady bytavańnia pomnika, jaki nieadnojčy pierabudoŭvaŭsia i razbudoŭvaŭsia.
Budynak u pačatku ramontu. Fota: telehram-kanał «Spadčyna»
Viežapadobnyja vystupy, najstarejšaja častka budynka, stali zialonymi, dvuchpaviarchovy fasad pamiž imi, jaki ŭźnik paźniej, jak i savieckija parapiety viežaŭ, pamalavali ŭ žoŭtyja i aranžavyja adcieńni, a adnapaviarchovyja bakavyja kryły ŭvohule stali nasyčana žoŭtymi.
Malavać u dziŭnyja kolery budynak pačali jašče ŭ 2023 hodzie. Fota: Huhł Karty
Na dumku aŭtaraŭ kanała, praz hetyja roznyja kolery budynak staŭ vizualna razvalvajecca na častki. I ŭvohule ŭłaśnik abyšoŭsia minimalnaj restaŭracyjaj znakavaha abjekta — zamiest adnaŭleńnia efiektnych šlemapadobnych kupałoŭ i balustrady, jakija isnavali jašče da Druhoj suśvietnaj vajny, jaho prosta pamalavali ŭ sprečnyja kolery.
Što było
Byłaja miedycynskaja akademija — adzin ź niamnohich zachavanych da našaha času abjektaŭ Haradnicy, pabudavanaj hrodzienskim starastam Antonijem Tyzienhaŭzam.
Budynak byŭ uźviedzieny ŭ 1775—1781 hadach dla pieršaj na Biełarusi vyšejšaj miedycynskaj navučalnaj ustanovy, zasnavanaj ź inicyjatyvy Tyzienhaŭza. Jaho architektaram staŭ karaleŭski dojlid Džuzepe de Saka.
Budynak miedycynskaj akademii na malunku Napaleona Ordy. Fota: Wikimedia Commons
Arhanizataram i kiraŭnikom akademii byŭ francuzski doktar, vučony-naturalist Žan Emanuel Žylibier. Akademija mieła 3 adździaleńni, pry joj dziejničali špital na 60 łožkaŭ, anatamičny teatr i muziej, kabiniet pryrodaznaŭstva, apteka, biblijateka, i pieršy ŭ Rečy Paspalitaj bataničny sad.
Paśla taho, jak Antoni Tyzienhaŭz straciŭ svoj upłyŭ i ŭ 1780 byŭ źmieščany z pasady hrodzienskaha starosty, Žylibier razam sa svaimi vučniami pierajechaŭ u Vilniu. Škoła stała bazaj dla stvareńnia ŭ 1781 hodzie miedycynskaha fakulteta Vilenskaha ŭniviersiteta.
Budynak u mižvajenny čas. Skrynšot repartažu STB
Budynak u Horadni pierajšoŭ da kniazioŭ Čaćviarcinskich, jakija pieratvaryli jaho ŭ pałac. Ź siaredziny XIX stahodździa pałac zdavali roznym arhanizacyjam. Da Druhoj suśvietnaj vajny budynak vykarystoŭvali jak zdymnaje žyllo. Paśla vajny i da 2014 hoda tut raźmiaščałasia vajskovyja sud i kamiendatura.
I što budzie
Z taho času budynak u parku Žylibiera stajaŭ pustym i jaho biezvynikova sprabavali pradać. Pra namiery pryvieści ŭ paradak byłuju miedycynskuju akademiju zajaŭlali kitajskija inviestary i navat salist «Łaskovoho maja» Andrej Razin, jaki chacieŭ atrymać budynak biaspłatna.
Eskizny prajekt rekanstrukcyi terytoryi byłoj akademii. Fota: hrodna.life
Narešcie, u mai 2020 hoda jaho kupiŭ ułaśnik susiedniaha hrodzienskaha parku atrakcyjonaŭ za 1,69 miljona rubloŭ. Źniać aharodžu i zrabić budynak častkaj parku prapanoŭvali jašče ŭ 2017 hodzie.
Pavodle eskiza prajekta, jaki byŭ raspracavany ŭ 2021 hodzie architektaram Ilkieram Kadžachanam, na terytoryi akademii musiła źjavicca aranžareja i hramadskaja prastora z amfiteatram. U šklanoj aranžarei płanavali raźmiaścić raśliny, jakija ŭpaminaŭ u listach stvaralnik hrodzienskaha bataničnaha sada Žan Emanuel Žylibier, a taksama dziciačaje kafe i park dynazaŭraŭ.
Eskizny prajekt aranžarei na terytoryi byłoj akademii. Fota: hrodna.life
U 2021 hodzie dla budynka raspracavali prajekt, pavodle jakoha tam musiła źjavicca aranžareja i hramadskaja prastora z amfiteatram. Šklany budynak musiŭ źjavicca kala pałaca Čaćviarcinskich. Prajekt raspracavaŭ architektar ź Ńju-Jorka, jaki ŭ toj čas žyŭ u Hrodnie. Padobna, što realizavać hety prajekt nie zmahli.
U čas kapitalnaha ramontu, jaki ŭklučaje zamienu dachu i adnaŭleńnie fasadaŭ, uźnikli składanaści z ručainami, jakija prachodziać pad budynkam. Cikavaj znachodkaj staŭ nidzie nie paznačany sklep, jaki płanujuć zachavać.
Skončyć kapitalny ramont pałaca płanavali da leta 2024 hoda, paśla čaho chacieli pačynać budaŭnictva novych elemientaŭ kompleksu. Ale, vidać, raniejšy prajekt realizavać nie zmahli. Ciapier havorać, što Centr estetyčnaha raźvićcia dziaciej u adnoŭlenym budynku adbudziecca tolki ŭ 2025 hodzie.
Ružanski pałac pierafarbujuć. Ale vypraŭlać buduć zusim nie toje, čaho ŭsie čakali
Śledam za Ružanami. BNTU pieramaloŭvajuć u kisłotna-zialonyja kolery
Pravasłaŭny prychod u Słonimie pakarajuć za niezakonna pieramalavany chram XVII stahodździa