Cukroŭku nazyvajuć «cichaj zabojcaj». «Cichaj», tamu što pavyšany ŭzrovień hlukozy kryvi spačatku bolaŭ nie vyklikaje. Vy možacie žyć spakojna i ščaśliva i navat nie padazravać, što chvaroba jość i jana prahresuje.
«Naša Niva» razam ź sietkaj kramaŭ miedtechniki i tavaraŭ dla pryhažości i zdaroŭja «Skažy zdaroŭju «TAK!» sabrała dla vas asnoŭnaje, što treba viedać pra chvarobu. Ci treba jaje bajacca, jak ź joj žyć i chto ŭ hrupie ryzyki. A taksama — što ŭžo siońnia treba rabić tym, chto nie choča zachvareć na cukrovy dyjabiet, kab potym nie było pozna.
Nižej — hałoŭnaje zanatavanaje z razmovy z zahadčykam endakrynałahičnaha adździaleńnia 10-j haradskoj kliničnaj balnicy Minska Halinaj Karalenka.
Kali pačynać chvalavacca
Treba razumieć, što dyjabiet jość dvuch typaŭ. Bolšaść ludziej, 80-90 pracentaŭ, chvarejuć na druhi typ cukroŭki, jakuju jašče nazyvajuć «cukroŭkaj pažyłych i hruznych». Pry takim dyjabiecie ŭ arhaniźmie insulinu šmat, ale jon drenna zasvojvajecca, pakolki ŭ čałavieka ź lišniaj vahoj receptary zabityja tłuščavymi adkładańniami. Vychodzić, što da hetych insulinavych receptaraŭ insulinu paprostu nie ŭdajecca dabracca.
Pry takim typie cukroŭki ŭzrovień hlukozy kryvi pavyšajecca pavolna, a tamu i niezaŭvažna dla čałavieka. Ale jość peŭnyja sihnały, jakija padaje arhanizm: suchaść u rocie, častaje mačavypuskańnie, hnajnikovyja infiekcyi ci śvierb skury.
Inšyja 10-20 pracentaŭ ludziej chvarejuć na dyjabiet pieršaha typu. Dzieci i padletki, jak praviła, pakutujuć mienavita na jaho. Hety typ dyjabietu praciakaje bolš ahresiŭna.
Ni z taho, ni ź siaho małady čałaviek abo dziaŭčyna raptam pačynaje šmat pić, biaskonca biehać u prybiralniu, chudnieć pry źvierskim apietycie, adčuvać słabaść u ciahlicach, chvareć na ŭsialakija prastudnyja zachvorvańni. Pry takich jaŭnych simptomach treba biehčy ŭ palikliniku i praviarać hlukozu kryvi.
Adkul biarecca dyjabiet
Cukroŭka — nie spadčynnaja chvaroba, ale da jaje jość hienietyčnaja schilnaść. Pry peŭnym uździejańni źniešnich faktaraŭ schilnaść moža prajavicca.
Dla cukroŭki pieršaha typu hetymi faktarami mohuć stać vostryja i chraničnyja stresy, virusnyja infiekcyi, inšyja ciažkija zachvorvańni.
Hetyja ž faktary mohuć vyklikać i dyjabiet druhoha typu, ale zvyčajna jaho pravakujuć inšyja: zališniaja vaha cieła, niapravilnaje charčavańnie, małaruchomy ład žyćcia. Cukroŭka druhoha typu taksama moža raźvicca ŭ žančyn, u jakich nazirałasia pavyšeńnie hlukozy kryvi padčas ciažarnaści.
Vielmi časta dyjabiet dyjahnastujuć u pacyjentaŭ z arteryjalnaj hipiertenzijaj i chraničnaj išemičnaj chvarobaj serca. A taksama ŭ tych, chto pakutuje na roznyja parušeńni abmienu rečyvaŭ.
Jak nie zachvareć
Jak ni banalna, ale vieści zdarovy ład žyćcia. I maładym, i pažyłym, i chudym, i mažnym — usim. Sačyć za vahoj, zajmacca fizičnaj aktyŭnaściu. Kožny dzień chadzić pieški chacia b 30 chvilin, asabliva heta tyčycca tych, chto maje lišniuju vahu.
Charčavańnie musić być zbudavana na ahulnych pryncypach racyjanalnaha zdarovaha charčavańnia. Pavinien być bałans białkoŭ, tłušču i vuhlavodaŭ. Nijakaj asablivaj dyjety pry cukroŭcy niama, ale jość peŭnyja abmiežavańni pa ŭžyvańni praduktaŭ, jakija ŭtrymlivajuć lohkazasvajalnyja vuhlavody: sokaŭ, sadaviny, chlebabułačnych vyrabaŭ z pšaničnaj muki. U racyjonie pavinna być šmat harodniny, praduktaŭ, dzie ŭtrymlivajecca klatčatka.
Asobna — pra dziaciej
«Zarabić» sabie dyjabiet dzicia moža navat prosta narvaŭšysia na kotku. Adnaho mocnaha stresu dastatkova dla taho, kab chvaroba pačała rezka i chutka prahresavać.
Zrazumieła, što papiaredzić, pradkazać ukus sabaki, zabrać načnyja strachi ci abaranić dzicia ad infiekcyi redka kali mahčyma. Ale mahčyma arhanizavać pravilnaje charčavańnie, pravilny režym dnia, spłanavać čas i dla aktyŭnaściaŭ, i dla adpačynku.
Apošnim časam siarod dziaciej i padletkaŭ pavialičyłasia kolkaść chvorych na cukroŭku druhoha typu. Raniej heta ličyłasia nonsensam, sustrakalisia tolki adzinkavyja vypadki. Ale ciapier mnohija dzieci i padletki pakutujuć na atłuścieńnie, jakoje čaściakom supravadžajecca cukroŭkaj.
Jak cukroŭka ŭpłyvaje na žyćcio
Kali na cukrovy dyjabiet zapluščyć vočy, možna čakać uskładnieńniaŭ. Vysoki ŭzrovień hlukozy ŭ kryvi paškodžvaje drobnyja sasudy i niervovyja kančatki ŭsich orhanaŭ i tkanak. Pakutujuć i hałaŭny mozh, i serca, i ruki, i nohi, i nyrki, i vočy.
Kali nie źviartać uvahu na cukrovy dyjabiet, kali być ź im nie na «vy», uskładnieńni źjaviacca vielmi chutka: sardečnaja i nyrkavaja niedastatkovaść, ślepata, hanhrena z amputacyjaj, insulty i infarkty.
Zaležyć ad taho, u kaho jaki orhan bolš uraźlivy, a heta ŭ kožnaha čałavieka indyvidualna. Pry pieršym typie dyjabietu zvyčajna ŭźnikaje ślepata i nyrkavaja niedastatkovaść, pry druhim — insulty, infarkty i hanhrena.
Kali čałaviek «siabruje» z cukroŭkaj, kantraluje pa hlukomietry ŭzrovień hlukozy, pravilna vyznačaje dozu insulinu, tabletak, to ŭ hetym vypadku prablemy albo nie razaŭjucca, albo razaŭjucca nie tak chutka i nie ŭ toj stupieni.
Piać parad ad «Skažy zdaroŭju «TAK!», jak abrać pravilny hlukomietr
Kantralavać uzrovień hlukozy kryvi vielmi prosta, kali pad rukoj jość hlukomietr. Kali majecie lišniuju vahu, kali vam za 40 albo kali na dyjabiet chvarejuć vašy svajaki, to najlepš, kab pryłada była ŭ vašaj chatniaj aptečcy. I voś niekalki parad pa tym, na što treba źviarnuć uvahu pry vybary hlukomietra.
1. Kalibroŭka
Nabyvajcie hlukomietry, kalibravanyja pa płaźmie. Heta ŭpłyvaje na značeńni, jakija budzie pakazvać pryłada. Narmalnyja značeńni hlukozy našča — da 6,2 mmol/ł, praź dźvie hadziny paśla ježy — nie bolš za 7,8 mmol/ł.
Budźcie ŭvažlivyja, bo ŭ prodažy jość hlukomietry, kalibravanyja pa sucelnaj kryvi. U hetym vypadku metavyja ŭzroŭni hlukozy mohuć adroźnivacca, što vyklikaje błytaninu ŭ značeńniach i, adpaviedna, niapravilnuju interpretacyju atrymanych vynikaŭ i lačeńnie.
2. Dakładnaść
Zhodna mižnarodnamu standartu dakładnaści hlukomietra (ISO), pahrešnaść pryłady moža składać da 15% u paraŭnańni z vysokadakładnym łabaratornym abstalavańniem. Siońnia nie ŭsie vytvorcy hlukomietraŭ majuć siertyfikat ISO, jaki harantuje adpaviednaść standartu.
3. Mietad vymiareńnia
Ličycca, što lepš nabyvać hlukomietry z elektrachimičnym mietadam vymiareńnia hlukozy. Siarod pieravah — kapilarnaja struktura test-pałoski, minimalnaja kolkaść kryvi dla analizu (a značyć, i mienšy prakoł), zručnaść i minimalny ŭpłyŭ źniešnich faktaraŭ. Heta kali paraŭnoŭvać hlukomietry papiaredniaha pakaleńnia, jakija vykarystoŭvajuć fotamietryčny mietad vymiareńnia.
4. Fiermient u test-pałoskach
U bolšaści hlukomietraŭ papiaredniaha pakaleńnia ŭ test-pałoskach vykarystoŭvajecca fiermient hlukozaaksidaza. Asablivaść hetaha fiermientu ŭ tym, što akramia hlukozy jon reahuje jašče z bolš čym dziesiaćciu roznymi vidami cukru ŭ kropli kryvi (maltozaj, hałaktozaj, fruktozaj i inšymi). Hetyja cukry mohuć uvachodzić u skład šerahu lekaŭ, a taksama praduktaŭ, jakija ŭžyvajuć mnohija pacyjenty z cukrovym dyjabietam. U niekatorych situacyjach heta moža skazić vynik analizu. Mienavita tamu bolšaść vytvorcaŭ vyrablajuć hlukomietry, jakija vykarystoŭvajuć inavacyjny fiermient novaha pakaleńnia — GDH-FAD. Jon reahuje tolki z hlukozaj i vyklučaje ŭpłyŭ inšych cukraŭ u kropli kryvi na vynik analizu. U našaj krainie pradajecca niekalki madelaŭ takich hlukomietraŭ. Siarod ich — hlukomietr GluNEO Lite ad paŭdniovakarejskaj kampanii «Infopija».
5. Pamier kropli kryvi
Pry vybary hlukomietra źviartajcie ŭvahu na pamier kropli kryvi dla analizu. U hlukomietrach novaha pakaleńnia jana składaje ŭsiaho 0,5 mkł. Heta ŭ try razy mienš, čym było mahčyma niekalki hadoŭ tamu, što dazvalaje zrabić praceduru vymiareńnia hlukozy kamfortnaj i biazbolnaj.
Hety artykuł my napisali razam ź sietkaj kramaŭ «Skažy zdaroŭju «TAK!», na vitrynach jakoj možna adšukać nie tolki hlukomietry, ale i inšuju nieabchodnuju pradukcyju viadomych brendaŭ. Bolš za toje, kampanija stvaryła pieršy anłajn-hipiermarkiet tavaraŭ dla zdaroŭja i pryhažości DA.by z dastaŭkaj pa ŭsioj Biełarusi.
Asartymient kramaŭ «Skažy zdaroŭju «TAK!» rehularna ŭzbahačajecca navinkami sa śvietu miedycyny i kaśmietałohii, što daje mahčymaść ludziam uvieś čas palapšać jakaść svajho žyćcia. Kampanija źjaŭlajecca pastaŭščykom i dystrybjutaram značnaj častki miedycynskich tavaraŭ, jakija pradajucca ŭ Biełarusi, u tym liku brenda INFOPIA.
Kramy «Skažy zdaroŭju «TAK!» raźmieščanyja vielmi zručna. Akramia siami kram u stalicy, jość jašče ŭ Niaśvižy i Mahilovie. Kampanija čaściakom ładzić śpiecyjalnyja akcyi i prapanuje źnižki.
Supracoŭniki adznačajuć, što vielmi staranna padbirajuć asartymient tavaraŭ, dzie aryjentujucca najpierš na jakaść, a taksama źviartajuć asablivuju ŭvahu na prafiesijnaść svaich pradstaŭnikoŭ-kansultantaŭ. Jak praviła, heta śpiecyjalisty ź miedycynskaj adukacyjaj, hatovyja dapamahčy i prakansultavać pry patrebie.
Kamientary