«Maja maci choča novuju krainu, jana razumieje, što dziela hetaha treba pačać ź siabie». Dziaŭčyna raskazała, jak jaje maci pryjšła da biełaruskaj movy

Maja maci amal usio svajo žyćcio ličyła siabie ci to ruskaj, ci to polkaj. U jaje matuli było polskaje proźvišča ad baćki, jaki nikoli nie raspaviadaŭ amal ničoha pra svajo dziacinstva, a bacia byŭ Ivanoŭ.

Sama jana naradziłasia na terytoryi Biełarusi, ale pajšła ŭ pieršy kłas u Rasii. Potym jaje matula znoŭ pierajechała ŭ Biełaruś, i dziaŭčyncy pryjšłosia pajści ŭ biełaruskuju škołu. Kaniešnie, heta savok, tamu ŭsio było na rasiejskaj, ale zaniatki biełaruskaj movy i litaratury taksama byli.

Maci žyła ŭ maleńkaj vioscy i chadziła ŭ škołu ŭ susiedniuju. Tady asabliva nie było mahčymaści jeździć u Miensk časta patusić, tamu tusić treba było ŭ miascovych kłubach. Tam jana arhanizoŭvała roznyja mierapryjemstvy na śviaty, pisała ad ruki scenary na kaladki. Kaniešnie, prychodziłasia pisać scenary i na biełaruskaj. Tak matula i vyvučyła biełaruskuju movu.

Jana chacieła pastupać u Miensk na aktorku. Vielmi palubiła za toj čas Bykava, čytała jaho na rasiejskaj i biełaruskaj movach. Paśla kaledža jana stała nastaŭnicaj teatralnaha hurtka, vielmi lubić pracavać ź dziećmi.

Jana nikoli nie ličyła siabie biełaruskaj, chacia viedała biełaruskuju lepiej za majho tatu, jaki naradziŭsia i žyŭ u Miensku.

Jana časta havaryła, što nie viedaje, chto jana, a kali byŭ pierapis, havaryła z uśmieškaj, što jana nichto.

Što tyčycca pierapisu, to zdajecca, što jana navat kožny raz adkazvała pa-roznamu, prosta tamu, što čamu nie. Pamiataju, jak na Novy hod pieraklučała na Pucina. Nie praź luboŭ da jaho, a prosta tamu što ruski i «napeŭna, lepiej na jaho hladzieć, čym na vusataha», chacia heta było daŭno… Napeŭna, tamu, što joj było lahčej asacyjavacca z hetym suśvietam, bo polskaj movy jana nie viedała, chacia zaŭsiody chacieła vyvučyć.

Nie viedaju čamu tak, ale kali ja pačała pisać pa-biełarusku, to chvalavałasia, što maci adreahuje ahresiŭna. Moža, tamu, što sama nie razumieła da hetaha, navošta biełaruskaja mova.

Da 2018 hoda mnie było navat ciažka čytać na biełaruskaj, nastolki ŭ našaj siamji jaje nie było.

Tady maci bolš chvalavała nie biełaruskaja mova, kolki majo žadańnie vykazvać svaju pazicyju, palityčnyja pohlady. Heta tolki dakazvała, što heta treba rabić. Kali ja pajšła na BNR-101, skazała joj tolki paśla taho, jak schadziła. Tady jana ničoha nie skazała.

U červieni 2020 hoda heta jana skazała mnie iści na adnu ź pieršych čerhaŭ i abuć jaje krasoŭki, kab było zručniej. Tady jana pačała čytać naviny na biełaruskaj i pytałasia ŭ mianie pra niejkija słovy. 

Joj važna było ŭsio zrazumieć, ale žadańnia pierajści na biełaruskuju movu nie było.

Hod tamu ja całkam pierajšła na biełaruskuju u sacsietkach, a kali pačałasia vajna, to i ŭ žyćci. 

Kala ja viarnułasia ŭ Kijeŭ try miesiacy tamu, jana pateliła mnie. Na toj čas ja vielmi zvykłasia havaryć na biełaruskaj, rasiejskija słovy nie leźli ŭ hałavu. Ja spytała, ci mahu ja pierajści. Jana vielmi ździviłasia, jak chutka ja razmaŭlaju. Ja pamiataju, jak u jaje vačach źmianiłasia. 

Skažu adrazu, u jaje byli pytańni «A čamu?» A ŭ mianie było absalutna nul žadańnia słuchać pra toje, što maja rodnaja mova rasiejskaja, ja adkazvała «mnie ciapier tak zručna». 

Tut my ź joj na adnoj chvali — kali adbyvajucca takija rečy, my pravodzim čas moŭčki i ŭ refleksii.

Tamu što kali ja ŭ žyćci ŭpieršyniu pačuła biełaruskuju movu, ja taksama dumała «navošta» i «čamu». I ja vielmi radaja, što nikoli nie vykazvała hetaha ŭsłych, a pajšła šukać adkazy sama.

Zaraz maci ŭsio čaściej adkazvaje mnie na biełaruskaj movie. Z pamyłkami, ale časam ja navat nie čakaju, što jana mnie adkaža na biełaruskaj, dumaju, čamu jana tak doŭha adkazvaje. I pryjemna kožny raz, jak u pieršy.

Moj małodšy brat pajšoŭ u treci kłas, zaraz jany vyvučajuć biełaruskuju movu razam. Jana zaŭsiody raspaviadaje pra jaho pośpiechi, a na kuchni na ścianie visiać papierki ź biełaruskimi słovami. Apošni raz jana sama pieršaja napisała na biełaruskaj.

Navošta ja ŭsio hetaje raspaviadaju? Tamu što ja dumaju, što kali čałaviek pavažaje kulturu, moža nie adrazu, ale z časam jon ci jana puskaje jaje ŭ svajo žyćcio i nie znachodzić adhavorak.

Dla mianie samaje cikavaje, što ŭ nas amal nie było razmoŭ ni pra movy ŭ Biełarusi, ni pra palityku. Usio heta zvyčajnaja reakcyja na toje, što adbyvajecca vakoł.

Maja maci choča novuju krainu, jana razumieje, što dziela hetaha treba pačać ź siabie.

Zyču vam bolš ludziej u žyćci, jakija mohuć upadać u refleksiju i nie zaplušvajuć vočy na toje, što adbyvajecca vakoł.

• 99
• 2
• 2
• 0
• 3
• 4