«Kali adnaŭlać, to jość mahčymaść zrabić usio inakš, pavodle jeŭrapiejskaj zabudovy». Urbanist z pałka Kalinoŭskaha raskazaŭ, ź jakimi pačućciami hladzić na razburanyja vajnoj harady

— 24 lutaha 2022 hoda ja sustreŭ u Varšavie. Da 2-j ci 3-j hadziny nočy nie spaŭ, bo adsočvaŭ temu i razumieŭ, što, napeŭna, usio ž taki poŭnamaštabnaje ŭvarvańnie pačniecca. Potym troški zasnuŭ, a dzieści hadzinki praz paŭtary pračnuŭsia i ŭžo daviedaŭsia pra pačatak uvarvańnia.

Potym dva maje dobryja siabry chacieli patrapić va Ukrainu, kab udzielničać u bajavych dziejańniach. Na toj momant jašče nie było viadoma ni pra połk Kalinoŭskaha, ni pra bataljon, ni pra biełaruskuju rotu. Na toj momant było abvieščana tolki pra stvareńnie zamiežnaha lehijona. My chadzili ŭ konsulstva Ukrainy i prabivali ŭsie mahčymyja šlachi.

Potym maje siabry paśpiachova pajechali da kalinoŭcaŭ. Ja dapamahaŭ u mieru svaich mahčymaściaŭ uciekačam. Na toj momant u mianie byli davoli składanyja abstaviny žyćcia ŭ Varšavie.

— Kali i čamu ty vyrašyŭ taksama pryniać udzieł u vajnie i pajechać va Ukrainu?

— U pryncypie, takija dumki byli ad pačatku. Adzinaje, mianie ŭtrymlivaŭ taki momant, što ja dumaŭ, što pastuplu va ŭniviersitet, što tyčycca ŭrbanistyki — heta sprava, jakoj ja zajmajusia daŭno i šmat hadoŭ maru advučycca. Ja dumaŭ, što pryniasu karyść Ukrainie ŭžo na adbudovie. Ale ŭ mianie nie atrymałasia pastupić u 2022 hodzie i praź niejki čas mianie ŭžo ničoha ŭ Varšavie nie trymała.

U kastryčniku ja padaŭ zajaŭku ŭ bot i z hetaha momantu ja anivodnaj siekundy nie škadavaŭ pra svajo rašeńnie. Ja zajmajusia mienavita toj spravaj, jakoj treba zajmacca, i mnie padajecca, nidzie ja bolš nie patrebny zaraz, jak tut.

Pa bolšaj častcy ad pačatku ja zajmajusia naładžvańniem suviazi, elektronnym abstalavańniem. Ad dobra naładžanaj suviazi vielmi zaležyć vajskovaja sprava. Ja ŭ hetym troški prasunuŭsia, chacia ŭ mianie nie było adpaviednaj śpiecyjalnaści.

Pavialičyć

— Jakoj ty pabačyŭ Ukrainu i vajnu, kali pryjechaŭ paśla padrychtoŭki?

— Kali ja byŭ apošni raz da 2022 hoda ŭ Kijevie, mnie zdavałasia, što kraina źmianiałasia na lepšy bok. Ja bačyŭ, jak raźvivalisia harady. Kali ja pryjechaŭ u listapadzie va Ukrainu, ja akurat patrapiŭ u čas błek-aŭtu, kali nie było śviatła, kali Kijeŭ jašče byŭ napałovu taki pustynny, na maju dumku, navat u paraŭnańni z tym, jak ciapier.

Potym da hetych momantaŭ žyćcia krainy padčas vajny pryzvyčajvaješsia — da pavietranych tryvoh, da adklučeńnia śviatła i hetak dalej. Mianie vielmi ŭražvała nakolki ŭkraincy ŭ takich abstavinach pavodziać siabie spakojna. U ich vielmi naładžanaja takaja haryzantalnaja kamunikacyja pamiž ludźmi.

Mnie davodziłasia byvać u haradach, jakija byli nie tolki pad artyleryjskim, ale i pad minamiotnym — bolš blizkim, paražeńniem.

Samaje vialikaje ŭražańnie ŭ mianie było ad taho, kali miascovyja žychary źjaŭlalisia tam, dzie, zdavałasia b, užo ŭsich evakujavali. Byli ludzi, jakija admaŭlalisia ad evakuacyi, navat u tych miescach, dzie ŭžo razvalvalisia šmatpaviarchoviki.

Asabliva ŭ mianie nie było mahčymaści razmaŭlać z takimi ludźmi. Ja čuŭ pra toje, što i našyja pabracimy namahalisia parazmaŭlać i evakujavać. Ale, byvaje, što hetyja ludzi znachodziacca pad upłyvam, mahčyma, prapahandy i dumajuć, što rasijcy im ničoha błahoha nie zrobiać. Jość takija ludzi, na žal. Jość ludzi, jakija prosta ŭžo ŭ stałym vieku i im psichałahična vielmi ciažka pakinuć hetyja svaje chaty.

— Z hledzišča ŭrbanista, kali ty bačyš hetyja zrujnavanyja harady, jakija ŭ ciabie źjaŭlajucca dumki?

— Dumki roznyja. Z adnaho boku, vielmi škada bačyć zrujnavanyja harady. Naprykład, toj ža Bachmut vielmi dobra spłanavany, sama sietka vulic, sama ideja horada. Ź inšaha boku, jak urbanist časta dumaješ pra płanavańnie horada, tych ža mastavych pierachodaŭ. I hetyja viedy płanavańnia horada dapamahajuć razumieć, jak mohuć iści bajavyja dziejańni ŭ horadzie.

Ja vielmi časta dumaju, što budzie paśla vajny, paśla pieramohi. Tak, my atrymlivajem vialiki rehijon sa značnymi prablemami. Ale reč u tym, što tam źniščanaja jakraz takaja savieckaja, chruščoŭskaja panelnaja architektura. I, kali adnaŭlać, to jość mahčymaść zrabić usio inakš, usio pavodle jeŭrapiejskaj zabudovy.

Ja temu ŭrbanistyki i architektury nie hublaju. Ja ciapier samaraźvivajusia. A paśla pieramohi, mahčyma, zmahu atrymać architekturna-horadabudaŭničuju adukacyju, u tym liku va Ukrainie. Ja ciapier pra heta šmat daviedvajusia.

Spadziajusia, što my zmožam fajna adbudavać hetyja harady. I jany buduć nahadvać nie tolki pra žachi vajny, ale i pra pieramohu.

Majo mierkavańnie, što kraina, jakaja žyvie pobač z takim susiedam, nie važna ŭ jakim stanie znachodzicca hety susied, jaki ŭ jaho ŭrad, pavinna zaŭsiody raźličvać na imaviernaść ahresii. I heta nie tolki horadabudaŭničyja temy: damy z bombaschoviščami — heta dakładna, prosta pavodle standartaŭ musiać być, jak heta ŭ Izraili. Ale i datyčna inžyniernych infrastukturnych pabudoŭ — mastoŭ, tunelaŭ.

Datyčycca heta taksama adukacyi. Kab usie ludzi viedali pra minnuju biaśpieku, pra toje, jak abychodzicca sa zbrojaj, pra taktyčnuju miedycynu. Heta sprava Ukrainy, ale ja budu vielmi rady, kali b i va Ukrainie, i ŭ Biełarusi paśla pieramohi ŭsie hramadzianie viedali, što pobač vorah i zaŭsiody treba trymać siabie ŭ tonusie.

Pavialičyć

— Nakolki realna siłami Pałka Kalinoŭskaha i inšych zbolšaha biełaruskich padraździaleńniaŭ, jakija ciapier vajujuć na baku Ukrainy, paŭdzielničać u vyzvaleńni Biełarusi i ad dyktatury i ad takoha nachabnaha ŭvachodžańnia tudy Rasii?

— Viadoma, ja jechaŭ siudy nie tolki dziela pieramohi Ukrainy. Ad pieramohi Ukrainy zaležyć i naša pieramoha. Ale biez aktyŭnaj pracy hramadzianskaj supolnaści Biełarusi, biez aktyŭnaj pazicyi biełaruskich vajaroŭ va Ukrainie niemahčyma, kab samo saboj štości źnikła ŭ Biełarusi.

My robim usio mahčymaje. Ja daviaraju tym chłopcam, ź jakimi ja vajuju. Ja daviaraju i tym ludziam, jakija robiać u nas šmat čaho. I ŭ mianie niama niejkich dumak: a moža tak, a moža siak. Ja vieru, što Biełaruś budzie volnaj, u tym liku dziakujučy nam.

• 17
• 0
• 1
• 0
• 0
• 1
• 3
• 0