Choču sdiełať riemarku nie po tiemie. Dla ožidatielej karty polaka tožie płochije vriemiena: tiepieŕ polskije inśpiektory ihnarirujut spravki iz archivov. Dla nich tiepieŕ prioritiet tolko sovietskije dokumienty.

Bobr,
Viadomyja vypadki vykarystańnia dakumantaŭ i nie adtul, i nie adsiul, i navat nia z P-čy. I što tady, ŭvohule tupik? Abjektyŭny analiz dakumantaŭ zasiarodžvajecca nie na pachodžańni dakumantaŭ, aina ichnim vyvučeńni. Niama čaho lud pałochać. Ci heta sproba advabić ad pracesu? Viedajma my hetkija ŭkidy/parady...

Jak by nie, poprobujtie.

Bobr, infa 100 adsotkaŭ. Ci sapraŭdy čakajacie proźviščaŭ? Dakładna na kazačok/spravakoŭca?

Jarkij priedstavitiel biełorusskoj emihracii na ekranie na zadniem płanie. A voobŝie nikto v RB istorikov nie prieśledujet. Problemy vozn kli liš u tružieńnikov na nivie nacionalizma.

Aśpirant, a ty na nivie balšavizma pracuješ?

Nacdem, iz etich dvuch koniečno bolšievizm vybiraju. Biez voprosov.

Aśpirant, tvoj vybar, ale čym jon lepšy za moj, balšavičok?

Navat savieckuju katastrofu historyja pieražyła, pieražyvie i hetaje nieparazumieńnie va uładzie. 

Dzik , Sprava nie ŭ tym, što historyja z časam pieražyvie, sprava ŭ tym što biełaruski narod bolš jak 200 hadoŭ nie maje ŭłady ŭ svajoj krainie, nie maje raźvićcia, spakojnaha i volnaha žyćcia jak žyvuć inšyja jeŭrapiejskija krainy i narody. Heta vielmi ciažka i baluča.

a jašče dzikaja ironija losu ŭ tym, što samaje žorstkaje vyniščeńnie movy i kultury Biełaruś źviedała i praciahvaje źviedvać (zaraz jano jašče bolš pašyryłasia i paskoryłasia) padčas niezaležnaści pry pieršym t.zv. prezidencie, jaki da taho ž typu historyk...

V archivnom diele i istoričieskoj naukie vsiem zapravlajut siłoviki, kotoryje ničiem inym upravlať nie sposobny.

Jaki los staradaŭnych muziejnych i biblijatečnych zboraŭ u Biełarusi?

Biełaruś, vidać, adzinaja kraina ŭ śviecie, kraina-vyklučeńnie, dzie nacyjanalnych kulturnych skarbaŭ, materyjalnych i duchoŭnych, na radzimie mieniej, čym za jaje miežami. Pryčynaj tamu vajennyja navały, što chvalami pierakočvalisia praz našu ziamlu, i drapiežnickaja palityka susiedziaŭ.

Ciažka pieraličyć usie tyja nacyjanalnyja bahaćci, što na praciahu stahodździaŭ byli vyviezienyja ź biełaruskaj ziamli ŭ susiednija krainy. Tut i słavutaja niaśvižskaja kalekcyja słuckich pajasoŭ, i vydańni F.Skaryny, i bahataja kalekcyja zbroi i rycarskich pancyraŭ, i ŭnikalny šklany posud z Nalibockaj manufaktury, što apynulisia ŭ Dziaržaŭnym histaryčnym muziei ŭ Maskvie, i knihi ź niaśvižskaj i połackaj biblijatek, vyviezienyja ŭ Pieciarburh, i słavutaja biblijateka I.Chraptoviča sa Ščorsaŭ, jakuju ŭ Pieršuju suśvietnuju vajnu skłali ŭ časovy depazit u Kijevie, i tysiačy skryniaŭ z kaštoŭnaściami (staradaŭnaj bronzaj i srebram, marmurovymi bareljefami i statujami, karcinami starych majstroŭ, redkimi rukapisnymi knihami i hraviurami, dzivosnymi dyvanami i habielenami, kalekcyjami zbroi i maniet, farforu i fajansu), adpraŭlenych ź Mienska za miažu.

Najbolš biełaruskich knih, rukapisaŭ, karcin, inšych muziejnych ekspanataŭ było vyvieziena - na zachad i na ŭschod - u časie Druhoj suśvietnaj vajny. Biasśledna zahinuli (kažuć užo paśla prahladu Bieryja) biascennyja skarby Mahileŭskaha abłasnoha muzieja i siarod ich najpieršaja nacyjanalnaja relikvija - kryž Jeŭfrasińni Połackaj. U Hiermaniju i Aŭstryju trapili asnoŭnyja zbory Mienskaha i Baranavickaha muziejaŭ. Daloka nie ŭsie jany viarnulisia nazad. A niekatoryja ź ich trapili ŭ schoviščy Rasiei. Tak zdaryłasia, naprykład, sa staražytnymi kamiennymi vyjavami žančyn («babami»), jakija da vajny znachodzilisia ŭ Miensku, u vajnu ŭpryhožvali adzin z parkaŭ Bierlina, a paśla źnikli va ŭschodnim kirunku.

I paśla Druhoj suśvietnaj vajny praciahvałasia rabavańnie našych kulturnych skarbaŭ. Tak, niekalki dziesiatkaŭ najkaštoŭniejšych karcin ź niaśvižskaj kalekcyi Radziviłaŭ byli vyvieziany. U Maskvu traplali manietnyja skarby, znojdzienyja ŭ našaj ziamli. Leninhradskija i maskoŭskija ekśpiedycyi vyvozili kaštoŭnyja archieałahičnyja znachodki i redkija staryja knihi.

Asobna treba skazać pra los Vilenskaha biełaruskaha muzieja imia I.Łuckieviča, zbory jakoha naličvali blizu 75 tysiač ekspanataŭ. Paśla jaho likvidacyi ŭ 1945 hodzie balšynia ich, u tym liku Statut 1588 hoda, Biblija Franciška Skaryny, bahatyja kalekcyi staražytnych hramat, piačatak, hraviur, kartaŭ, słuckich pajasoŭ, žyvapisu, zbroi, apynulisia ŭ letuviskich muziejach i biblijatekach - Histaryčna-etnahrafičnym muziei, Dziaržaŭnym mastackim muziei.
**** Chacia tyja skarby jakija apynulisia ŭ Litvie, Polščy, Ukrainie mahčyma zachavalisia jak histaryčnyja skarby ŭ adroźnieńni ad usiaho taho što vyvieziena na Maskoviju. Šmat biełaruskich histaryčnych ekspanataŭ vyvieziena ź Biełarusi na Maskoviju pad čas łukašyzmu. Užo nieadnarazova vysvčtojałasia što skradzienyja ŭ Biełarusi histaryčnyja ekspanaty pierapradavalisia na tarhach na Maskovii.

Exec, tiepieŕ davaj pro kaštovnosti na Zapadn rasskaži. A to viditsia u tiebia niezdorovyj uchił na Vostok.

Eta katastrofa imiejet svojo nazvanije - łukašizm, bondarievŝina, azarionkovŝina, skotnyj dvor russkoho mira.....

Da, i skotnyj dvor zapadnoho mira.

Tak eta baryšnia spasajet biełorusskuju nauku? Priekrasnoje daloko nie bud́ ko mnie žiestoko…

Archivy ŭ BssR zaŭsiody byli strukturaj NKVD. Paśla pieranazovu hetaj pavažanaj arhanizacyi ničoha nie źmianiłasia. Jakaja katastrofa? Pastareli dušoj viecierany -- heta praŭda.