Kletka ŭ žanočaj kałonii. Što heta takoje i jakija normy parušaje?
U žanočaj kałonii № 4 isnuje šmat pakarańniaŭ, jakija źnievažajuć čałaviečyja honar i hodnaść. Adno z takich — źmiaščeńnie palitviaźniaŭ u tak zvanuju «kletku», jakaja znachodzicca na vulicy pamiž žyłoj i vytvorčaj zonami. «Viasna» raspaviadaje, što heta takoje i jakija nacyjanalnyja i mižnarodnyja normy parušaje takoje abychodžańnie sa źniavolenymi.
Jak vyhladaje kletka?
Jana ŭjaŭlaje saboj sapraŭdnuju kletku, daŭžynioj kala paŭtara mietra, a šyrynioj — kala dvuch. Kletka staić pamiž žyłoj i pramysłovaj zonami — na prystupkach pierad varotami na fabryku. Heta pramavuholnaja kletka ź mietaličnymi prutami — padobnaja da tych, u jakich ludzi znachodziacca padčas suda.
Časta ludziej śpiecyjalna źmiaščajuć tudy ŭ chałodnuju paru hoda, kab pakarańnie adčuvałasia bolš vostra. Pa časie ludzi znachodziacca tam zvyčajna ad hadziny da troch, niekatoryja palitviaźni nazyvajuć čas da čatyroch hadzin. Kali ty staiš da nočy, možaš pazbavicca abiedu. Čaściej za ŭsio, kali ty trapiŭ u takuju kletku, dalej ciabie čakaje ŠIZA.
Za što tudy staviać ludziej?
Tudy staviać ludziej, jakija ŭ čymści pravinilisia — naprykład, kali zdarajecca bojka ci inšy incydent. Im moža być navat niazhoda ź mierkavańniem administracyi abo admova ad pracy. Taksama tudy traplajuć i dla prafiłaktyki, kab inšym było vidać, što čałaviek ździejśniŭ niejkuju pravinu. Pad pravinaj zaŭsiody razumiejecca vielmi šyroki śpiektr dziejańniaŭ. Naprykład, tudy adpraŭlajuć, kali ŭ čałavieka zdaryłasia isteryka, kab jon supakoiŭsia, abo za toje, što ŭ žančyny niapravilna pryšyty huzik.
U dyjałohu z adnoj z palitźniavolenych, načalnik režymnaha adździeła kałonii skazaŭ, što ŭ kletku źmiaščajuć ludziej na čas razboru, pakul administracyja raźbiarecca, zrabiŭ čałaviek niešta nie tak ci nie zrabiŭ. Palitźniavolenaja ŭspaminaje:
«Jon patłumačyŭ: hetaja kletka dla taho, kab kali adbyvajecca niejkaje parušeńnie rasparadku dnia ci jašče čaho-niebudź nakštałt praviłaŭ unutranaha rasparadku, to tudy mohuć źmiaścić asudžanuju. Zvyčajna jana znachodzicca tam da vyśviatleńnia abstavinaŭ i taho, jak jany raźbiarucca z hetym pravaparušeńniem».
Paśla taho, jak čałavieka tudy staviać, źbirajecca kamisija pa pakarańni, u jakuju ŭvachodziać ludzi z usich adździełaŭ kałonii: apieratyŭnaha, režymnaha, papraŭčaha. Abaviazkova prysutničaje načalnik kałonii i chtości ź psichołahaŭ.
Jak heta adčuvajecca?
Časam jaje nazyvajuć «kletka hańby», bo mienavita z takimi metami tudy mieściać ludziej. Byłaja palitźniavolenaja Darja Čulcova nazvała heta anałohijaj haniebnaha słupa ŭ Siaredniavieččy:
«Tam možna tolki stajać, u joj niama navat kresła, a kali sieści na ziamlu, to čas znachodžańnia ŭ dadzienym «pamiaškańni» moža pavialičycca. U kletku staviać pry lubym nadvorji i lubym nastroi. Časta naŭprost adtul adpraŭlajuć adrazu ŭ ŠIZA.
U joj niama dzie raźviarnucca, dziasiatki ludziej prachodziać mima, hladziać na ciabie i dumajuć: «Što jana narabiła?». Administracyja, jakaja pavinna «pieravychoŭvać», chodzić i kpić».
Adna z palitźniavolenych adznačaje, što bačyła ŭ kletcy žančynu, jakaja demanstravała svoj pratest tam znachodzicca, inšaja — što dziaŭčyna, jakaja staić tam, uvieś čas uśmichałasia.
Kamientar jurydyčnaj słužby «Viasny»:
Źmiaščeńnie čałavieka ŭ kletku supiarečyć mižnarodnamu i nacyjanalnamu pravu.
| Častka 2 Artykuł 10 Kryminalna-vykanaŭčaha kodeksa Asudžanyja nie pavinny padviarhacca žorstkamu, biesčałaviečnamu albo źnievažalnamu ich hodnaść abychodžańniu. Miery prymusu da ich mohuć być užytyja niajnačaj jak na padstavie zakona. |
Parušajecca prava na svabodu i asabistuju niedatykalnaść
| Praviły Nelsana Mandeły Praviła 39 1. Miery spahnańnia ŭ dačynieńni da źniavolenych mohuć uvodzicca tolki zhodna z umovami, nazvanym u zakanadaŭstvie abo narmatyŭna-pravavych aktach, zhadanych u pravile 37, i pryncypam spraviadlivaści i naležnaj pravavoj pracedury. |
Siarod mier spahnańnia, jakija pieraličanyja ŭ artykule 112 Kryminalna-vykanaŭčaha kodeksa, nie ŭtrymlivajecca źmiaščeńnie čałavieka ŭ kletku ŭ dvary, mima jakoj prachodziać inšyja asudžanyja.
Takim čynam, źmiaščeńnie čałavieka ŭ kletku za toje, što jon padazrajecca ŭ ździajśnieńni dyscyplinarnaj praviny, parušaje prava na svabodu i asabistuju niedatykalnaść, bo takoje pazbaŭleńnie voli nie adpaviadaje ŭstanoŭlenaj zakonam formie i pracedury zatrymańnia. Heta značyć — nie moža być apraŭdana na jakoj-niebudź pravavoj padstavie i, takim čynam, źjaŭlajecca niezakonnym i advolnym (artykuł 9 MPHPP).
Parušajecca prava nie padviarhacca žorstkamu, biesčałaviečnamu albo źnievažalnamu hodnaść abychodžańniu i prava na humannaje abychodžańnie i pavahu hodnaści, jakaja ŭłaściva čałaviečaj asobie.
| Zaŭvaha ahulnaha paradku № 21 Kamiteta pa pravach čałavieka, artykuł 10 4. Humannaje abychodžańnie z usimi asobami, pazbaŭlenymi voli, pry pavazie ich hodnaści, źjaŭlajecca asnovatvornym praviłam univiersalnaha prymianieńnia. |
| Praviły Nelsana Mandeły Praviła 47 1. Vykarystańnie kajdankoŭ, łancuhoŭ abo inšych srodkaŭ ucichamirvańnia, jakija pa svajoj pryrodzie źjaŭlajucca prynižalnymi hodnaść ci balučymi, pavinna być zabaroniena. |
Čałavieka, jaki asudžany da pazbaŭleńnia voli i znachodzicca ŭ izalacyi ad hramadstva, źmiaščajuć u kletku, jakaja znachodzicca na ŭsieahulnym ahladzie inšych asudžanych. Kletka znachodzicca na vulicy. Čałaviek adčuvaje siabie prynižanym. U kletcy choładna / horača i niekamfortna. Čałaviek adčuvaje maralnyja i fizičnyja pakuty.
Takim čynam, znachodžańnie ŭ joj parušaje prava nie padviarhacca žorstkamu, biesčałaviečnamu albo źnievažalnamu hodnaść abychodžańniu i prava na humannaje abychodžańnie i pavahu hodnaści, jakaja ŭłaściva čałaviečaj asobie (artykuły 7, 10 MPHPP).
Siadzić u kamiery nasuprać Babaryki. U jakich umovach trymajuć žurnalista «Radyjo Svaboda» Ihara Łosika
Za asudžanymi ŭ kałonijach buduć nazirać pry dapamozie dronaŭ
U kałonijach uvodziać knižnuju cenzuru: z turemnych biblijatek prybrali knihi Orueła i padručniki polskaj movy
U babrujskaj kałonii pierastali prymać dla źniavolenych knihi
«U jaje śviadomaść šaścihadovaj dziaŭčynki». U homielskaj kałonii siadzić palitźniavolenaja z aŭtyzmam
Kamientary