«Словно летишь на межгалактическом корабле к далеким звездам». Андрей Скурко из тюрьмы рассуждает о печальной выгоде тяжелых времен
Веселые и философские отрывки из писем нашанивца к жене.
…Пазаўчора ішоў снег, мы нават пакідаліся снежкамі (трыма) на прагулцы. Але да прамысловай колькасці, неабходнай для вырабу снегавікоў ці замкаў, яшчэ далёка. Так прыемна ўяўляць, як мы з малым будзем усё гэта ляпіць.
…Думалася неяк, што ў гэты складаны перыяд мы, у многіх сэнсах слова, робім задзел на будучыню — у тым ліку і далёкую: і краіна, і кожная сям’я. «Это печальная выгода тревожных времён: они отнимают у людей спокойствие и довольство и взамен того дают опыты и идеи», — пісаў Ключэўскі пра Масковію XVII стагоддзя.
…Адносна прэміі Аляхновіча мне ўспомніўся анекдот пра Шцірліца, які атрымаў шыфраграму: «Вы — ідыёт!» — і зразумеў, што яму далі ордэн Леніна. [Андрэй стаў адным з лаўрэатаў літаратурнай прэміі імя Францішка Аляхновіча за дзіцячыя вершы, напісаныя ў турме. — НН]
…Прывітанне вялікае Свеце Курс, вельмі рады за яе (і яе «ордэн Леніна»). Ёй пашчасціла атрымаць яго ў вельмі добры для літаратуры год. Нават нейкі знак лёсу і справядлівасць касмічная бачыцца ў гэтым.
…Я атрымаў з бібліятэкі оксфардскі тлумачальны слоўнік — вот, «разўлякаюся». Таксама прыйшоў раман Пітэра Хёга «Умоўна прыдатныя» — досыць цяжкі. Яшчэ ўзяў кнігу Мурада Аджы «Вялікі стэп. Прынашэнне цюрка». Моцна нагадвае «Язычество древних славян» Рыбакова, толькі з перагінамі ў бок цюркаў. Пачынаецца досыць спакойна, але потым аўтар разганяецца: англічане, бургундцы, літоўцы — цюркі, Маісей з Хрыстом вучыліся на Алтаі, рымляне і Пётр І усё падмянілі… Фаменкаўшчына, карацей. Але фоткі археалагічных знаходак цікава паглядзець.
…Сёння нашаму Тамашу год і 10 месяцаў (а нашаму шлюбу 9 гадоў і 4 месяцы). Калі ёсць нейкі пункт адліку, цікава паназіраць, як змяняецца свет, краіна, мы. Яшчэ нейкія тры гады таму ўсё было цалкам інакшае. А праз год ці два сённяшні дзень будзе ўспамінацца мо як нешта непраўдападобнае.
… У нас у калектыве святкуецца дзень народзінаў. Зрабілі торт з белага хлеба з крэмавай (згушчонка плюс масла) і шакаладнай прапіткай.
Сумую без нашых кулінарных і ўсялякіх іншых заняткаў. Мы з такім задавальненнем («адкладзеным») да іх вернемся!
Апішу торт. З булак хлеба вынялі мякіш (ён быў ужо сухаваты, рассыпаўся, накшталт паніроўкі). Змяшалі з тоўчаным пячэннем. Аснову зрабілі з пячэння (цэлага), выклаўшы яго прастакутнікам на кавалку цэлафану на стале. Мякіш прапітвалі крэмам па меры насыпання, а палову прапіталі шакаладам (растапілі 4 шакаладкі). Каб торт меў форму, край цэлафану загнулі ўверх і з усіх бакоў абклалі кнігамі.
На крэм насыпалі тоўчаных грэцкіх арэхаў і рознакаляровых мармеладак. Пасля высыпалі наверх рэшту мякішу, разраўнялі і прапіталі крэмам. Зверху напісалі шакаладам (змясціўшы яго ў пакет і адрэзаўшы ражок) мянушку імянінніка і лічбу. Выйшла досыць акуратна і прыгожа.
Апісваю з чыста этнаграфічных меркаванняў, паўтараць гэта на волі няма сэнсу. Як і ўвогуле цягнуць турму (тэрміны, звычкі, набытыя навыкі) у вольнае, сапраўднае жыццё.
…Пра паэзію. Верш Аксёнцава, які ты цытуеш («Ветер желтое смел с деревьев…») нагадаў мне тэксты Барыса Грабеншчыкова. Цікава, як мяняюцца з часам і набыццём жыццёвага досведу спіс аўтарытэтаў і лінейка «настаўнікаў жыцця» (я маю на ўвазе літаратуру, музыку і публіцыстыку). БГ пакуль з іх ліку не выпадае, але прыходзіць разуменне, што не на кожнае пытанне і не на кожны настрой у яго можна знайсці адказ.
…Гаварылі мы з табой пра пакаленчыя змены ў літоўскіх князёў — па якіх рысах іх можна заўважыць. Напрыклад, па стаўленні да хрысціянства. Для Гедыміна яно было інструментам палітычнага гандлю, для Альгерда — часткай сямейнай рэчаіснасці, для Ягайлы — неабходнасцю, ад якой залежала выжыванне. Або стаўленне да Русі. Для Гедыміна гэта (паводле Волкава) была пагроза, для Альгерда — саюзнік, для Вітаўта — крыніца рэсурсаў. Гэта мае такія прафанацыйныя інтэрпрэтацыі.
…Яшчэ раз хочацца напісаць, якія цудоўныя ў нас сваякі, сябры, калегі… Фармат адносін пасля ўсяго, відаць, будзе не такі, як «да». Гэты год зменіць стэрэатыпны тып беларускіх межасабовых зносін — людзі стануць бліжэй, не будзе, напэўна, ранейшай усеагульнай адасобленасці. Магчыма, мы станем больш падобныя да нашых бацькоў у гэтым плане — з гасцямі, застольнымі размовамі (і не абавязкова з алкаголем).
…Цікава будзе паехаць у Грузію, гарады іх паглядзець, цэрквы, горы. Але наваградскія горы, канечне, у першую чаргу.
…Толькі што прынеслі паперу пра працяг тэрміну ўтрымання да 18.01.22. Ну не дзіва, так мы і меркавалі. Нават мізэрным нейкім падаецца: адбылі ўжо больш як удвая больш.
Я спакойны і нідзе не дзенуся — проста чакаю нашай сустрэчы. Правільна кажаш, што вытрымаем гэта выпрабаванне, варыянтаў проста няма.
Дый скончыцца гэта можа ў любы момант, ты ж разумееш.
…З часам і прасторай свядомасць падкідае тут цікавыя рэчы. Здаецца, бывае, што ў «вонкавым» свеце час стаіць, і сам вонкавы свет уяўляецца досыць ілюзорна. Нібы ляціш на міжгалактычным караблі да далёкіх зорак.
І ўсё гэта, канечне, часовае.
Комментарии