Adstaŭka Nadziei Jermakovaj. «Jana vyrasła ŭ chacie biez elektryčnaści, a była kiraŭnicaj Nacbanka»
«Kali pryjšoŭ čas vybirać, kudy pajści vučycca, ja prosta tyknuła palcam u hazietu, dzie była rekłama navučalnych ustanoŭ dla pastupleńnia. Vybar trapiŭ na Pinski ŭlikova-kredytny technikum. Tudy i pastupiła. Heta sapraŭdy byŭ vybar naŭzdahad — my ŭ vioscy tołkam i nie viedali, što takoje bank», — ščyra pryznajecca ciapierašniaja hałoŭnaja bankirka krainy Nadzieja Jermakova.
Zrešty, jaje papiarednik Piatro Prakapovič taksama apynuŭsia ŭ Nacbanku vypadkova — pierad ustupleńniem na pasadu jon paŭžyćcia adpracavaŭ u budaŭnictvie.
Jakija b zajavy ni rabiła Jermakova, u pamiaci biełarusaŭ jana zastaniecca svaim pasažam pra tufli.
«Nu voś u mianie dalaraŭ niama — i ja nie idu ŭ abmieńnik. Mnie jon prosta nie patrebny. U mianie ŭ 90-ja nie było i siońnia niama. Tak, abutak zavozicca impartny, tak, jon stanie krychu daražejšym, ale ničoha strašnaha, znosim zamiest dvuch tuflaŭ adny», — zajaviła bankirka ŭ siaredzinie 2011-ha.
Nieviadoma, ci dapamoh joj hety himn aščadnaści, ale nieŭzabavie paśla zajavy Jermakovu pastavili kiravać Nacbankam. A jašče praz paru miesiacaŭ joj udałosia zrabić toje, što nie zmoh nivodzin inšy čynoŭnik, aproč Prakapoviča, — atrymać druhi ŭčastak ziamli kala Drazdoŭ. Što ekvivalentna statusu dalaravaj miljanierki.
Prapanujem historyju ŭźlotu adnoj z pradstaŭnic «škłoŭskich» čynoŭnikaŭ, jakija stali biełaruskim fienomienam siaredziny 1990-ch.
Z kraju Biełarusi
Nadzieja Jermakova (a tady prosta Nadzia Łupiekina) naradziłasia ŭ 1953 hodzie ŭ vioscy Razalmoŭ Chocimskaha rajona. Heta samy kraj Biełarusi. Dalej tolki rasijskija abšary. Ale nijakaha pamiežnaha handlu niama. U rasijskich vakolicach niama bolš-mienš vialikich nasielenych punktaŭ. Zrešty, jak i daroh taksama.
Što takoje Chocimski rajon ciapier? Adzin z samych maleńkich rehijonaŭ krainy i pa płoščy, i pa nasielnictvie.
Za časy prezidenctva Alaksandra Łukašenki rajon «usoch» z 18 tysiač čałaviek da 11,5 tysiačy.
Chocimščyna bałansuje na miažy dziesiaci najbiadniejšych rajonaŭ krainy. Aficyjny siaredni zarobak čystymi nie daciahvaje navat da 3,9 miljona rubloŭ. Dyj i pracavać niama dzie: na ŭvieś rajon tolki adno pramysłovaje pradpryjemstva — ilnozavod. Najedku ź jaho nijakaha, za minuły hod čystyja straty dasiahnuli $265 tysiač.
Navošta hetaja daviedka? Kab zrazumieć, što pierśpiektyŭ pierad chocimskimi dziećmi nichto nie malavaŭ ni tady, ni ciapier. Pakazalny prykład — u čas dziacinstva Jermakovaj u Razalmovie navat nie było elektryčnaści.
I heta nie na zakinutym chutary, a ŭ vioscy na niekalki sotniaŭ čałaviek, centry sielsavieta! Budučaj bankircy davodziłasia rabić uroki pry łučynie.
Prybytak ad šytva
Siamja Łupiekinych była prostaj. Baćka, Andrej Iosifavič, pracavaŭ elektrazvarščykam. Jon adnym ź niamnohich u vioscy staŭ členam KPSS.
A voś maci, Ludmiła Alaksiejeŭna, była roznarabočaj u kałhasie. Da siaredziny 1960-ch u kałhasach zachoŭvałasia sistema pracadzion, tamu siamji davodziłasia trymać svaju haspadarku. Ale asnoŭny prybytak išoŭ ad šytva na zamovu. Bankirka chvaliłasia, što jaje mama abšyvała ŭsiu viosku. A paśla navučyła i dačok. Aproč Nadzi, u Łupiekinych była jašče małodšaja Luba.
U pačatkovuju škołu budučaja bankirka chadziła ŭ samim Razalmovie, a voś skančała jasnapalanskuju vaśmihodku ŭ susiedniaj vioscy. Pryčym vučyłasia na vydatna. Tut ža prajaviłasia jaje aktyŭnaść — Łupiekina była sakratarom pieršasnaj kamsamolskaj arhanizacyi.
Viartańnie ŭ Chocimsk
Paśla zakančeńnia škoły 15-hadovaja dziaŭčyna vyrvałasia z Chocimskaha rajona i pastupiła ŭ Pinski ŭlikova-kredytny technikum. Heta toj samy vypadkovy vybar prafiesii, jaki ŭ budučyni dazvoliŭ joj vyciahnuć ščaślivuju kartu. U adroźnieńnie ad škoły, dzie Łupiekina była vydatnicaj, tut uzrovień jaje viedaŭ byŭ dalokim ad lidaraŭ.
U 1971-m dziaŭčynie daviałosia viarnucca ŭ Chocimsk.
Łupiekina pačała ŭzdym pa karjernaj leśvicy ŭ miascovym adździaleńni Biełaruskaj respublikanskaj kantory Dziaržbanka SSSR. Za vosiem hadoŭ udałosia daraści z pasady kredytnaha inśpiektara da pasady namieśnicy kiraŭnika. A zaadno i atrymać vyšejšuju adukacyju. Bankirka zavočna skončyła Narhas.
Adnak kali na pracy ŭ Nadziei ŭsio było paśpiachova, to ŭ siamiejnym žyćci jaje pieraśledavali niaŭdačy.
Trahičnaje kachańnie
20-hadovaja Nadzieja padpracoŭvała na chocimskaj tancplacoŭcy, dzie i paznajomiłasia z Arkadziem Jermakovym. Pryhožy byŭ chłopiec, ale piŭ.
Heta nie ŭnikalnaja źjava, tym bolš dla chocimskich krajoŭ. Navat sama Jermakova na pytańnie pra staŭleńnie da ałkaholu adkazvała: «Mahu i biełaje, i čyrvonaje, i harełku. Ale redka i ŭ mieru».
A voś Arkadź piŭ nie redka i nie ŭ mieru. Dziaŭčyna spadziavałasia źmianić jaho, dy ŭsio marna. Nie pryznavali žanicha i jaje baćki. Ale nasupierak usiamu maładyja pabralisia šlubam. Viasiella nie było. «Syšlisia — i syšlisia», — uzhadvaje svajačka Jermakovaj Valancina Łupiekina, jakaja dahetul žyvie ŭ Rozalmavie.
«U dziacinstvie mama zaŭsiody śpiavała. Kali ja vyjšła zamuž, jana śpiavać pierastała. Nazaŭsiody. Była kateharyčna suprać majho šlubu. I žyćcio pakazała, što jana mieła racyju», — pryznavałasia Jermakova.
U 1975-m u maładoj siamji naradziłasia dačka Natalla. «Vielmi chutka naša žyćcio pieratvaryłasia ŭ piekła. Piekła — nie lepšaje miesca dla dziciaci, i nielha dazvalać siabie prynižać», — raskazvała Jermakova. Naciarpieŭšysia žachaŭ, jana advažyłasia ŭciačy razam z maleńkaj dačkoj.
U 1979-m Jermakova damoviłasia ab pieravodzie z Chocimska ŭ Kiraŭsk na anałahičnuju pasadu — namieśnika kiraŭnika miascovaha adździaleńnia Dziaržbanka. Heta bolš za 250 km ad doma i ad baćkoŭ, ale zatoje i ad byłoha muža.
U Kiraŭsku Jermakova praviała čatyry hady, paśla čaho pajšła na pavyšeńnie. U škłoŭskim adździaleńni Dziaržbanka jana stała kiraŭnicaj.
Škłoŭski etap
U Škłovie Jermakova zatrymałasia na 12 hadoŭ, pryčym bolšaść času pracavała nie bankirkaj, a čynoŭnicaj.
Novy etap žyćcia daŭ joj losavyznačalnaje znajomstva — z dyrektaram saŭhasa «Haradziec» Alaksandram Łukašenkam. Staŭšy kiraŭnikom krainy, jon nie zabyŭsia pra škłoŭskuju finansistku i ŭźnios jaje da niečuvanych vyšyniaŭ.
A sama Jermakova pieraciahnuła ŭ Škłoŭ siamju. Cikava, što baćki Nadziei pierajazdžali ŭśled za joj i z Razalmova ŭ Chocimsk. Andrej Iosifavič byŭ dobrym cieślarom, tamu sam pastaviŭ chatu ŭ rajcentry.
Pajšła na pracu ŭ bank śladami starejšaj i małodšaja siastra. Pa słovach svajakoŭ u Rozalmavie, Luboŭ dahetul žyvie ŭ Škłovie.
Druhaja sproba
Škłoŭ prynios Jermakovaj i druhoje vialikaje kachańnie.
Tut jana paznajomiłasia z byłym milicyjantam Andrejem, jaki ź ciaham času staŭ jaje mužam. U šlubie naradziłasia dačka Julija. Adnak i hetaja historyja kachańnia taksama akazałasia sumnaj.
Jak milicyjant, Andrej rana vyjšaŭ na piensiju. Pierajechaŭšy ŭ Minsk razam z žonkaj, jon pačaŭ mocna pić. «Nie znajšoŭ siabie ŭ stalicy», — tłumačyła Jermakova.
Zmahańnie z ałkahalizmam znoŭ akazałasia marnym, jak i ŭ situacyi ź pieršym mužam.
Nadzieja damoviłasia, što muža zabiare nazad jahonaja pieršaja žonka. Praź niekalki hadoŭ Andrej pamior.
Historyja z dvuma razvodami faktyčna kapijuje žyćciovuju situacyju inšaj viadomaj žančyny ŭ biełaruskaj uładzie. Staršynia CVK Lidzija Jarmošyna taksama była inicyjatarkaj rasstańnia sa svaimi mužami.
Pryznačeńnie ŭ Minsk
Karjerny ŭźlot byŭ niečakanym dla samoj Jermakovaj. Alaksandr Łukašenka paklikaŭ bankirku ŭ stalicu pracavać u kiraŭnictvie «Biełarusbanka». Taja spačatku admaŭlałasia, kazała, što nie zmoža… Ale pajechała.
Paŭtara miesiaca Jermakova pracavała namieśnicaj u Tamary Vińnikavaj.
Heta byŭ taki «svoj čałaviek na važnym miescy». A kali Vińnikavu Łukašenka pryznačyŭ kiraŭnicaj Nacbanka, a paśla pasadziŭ, «Biełarusbank» na doŭhija hady ŭznačaliła Jermakova.
Jak acanić 15 hadoŭ, jakija jana praviała na čale najbujniejšaha banka krainy?
Ekśpierty nie bačać zaŭvažnych pravałaŭ ci admietnych dasiahnieńniaŭ dziejnaści Jermakovaj na pasadzie kiraŭnicy «Biełarusbanka». U hady rostu ekanomiki Biełarusi bank raźvivaŭsia, u hady kryzisaŭ — zbaŭlaŭ abaroty… Jermakova ruchałasia ŭ takt z łukašenkaŭskaj madeli.
Kłanavy padychod
Jašče padčas navučańnia ŭ pinskim technikumie najlepšaj siabroŭkaj Jermakovaj stała jaje adnahodka Valancina Nazaranka. Jermakova nazyvała jaje ŭ intervju «druhoj mamaj maich dziaciej».
Kali ž maładaja śpiecyjalistka pryjechała pracavać u Chocimsk, jaje starejšaj kalehaj, a paśla i siabroŭkaj stała jašče adna Valancina — Łukjanienka.
Atrymaŭšy vysokuju pasadu ŭ «Biełarusbanku», Jermakova pryviała abiedźviuch siabrovak u skład praŭleńnia najbujniejšaha banka krainy. Nazaranka stała namieśnicaj staršyni, a Łukjanienka — pieršaj namieśnicaj.
Dvojčy žycharka Drazdoŭ
U siaredzinie 2000-ch niekalki dziasiatkaŭ upłyvovych čynoŭnikaŭ atrymali prapanovu pabudavać katedžy kala prezidenckaj rezidencyi ŭ Drazdach. Siarod ich akazałasia i Nadzieja Jermakova.
Dla bankirki vydzielili 15 sotak u kancy Izumrudnaha zavułka, pobač z tahačasnym staršynioj Kanstytucyjnaha suda Ryhoram Vasilevičam.
Katedž Jermakova zbudavała ścipły, jak dla čałavieka svajho ŭzroŭniu, — płoščaj kala 250 m2. Dla paraŭnańnia, dom inšaha susieda Jermakovaj, Valeryja Mazoŭki (jon uznačalvaŭ trest, jaki zabudoŭvaŭ Drazdy), udvaja bolšy.
Praź niekalki hadoŭ paśla zasialeńnia Nadzieja Jermakova vyrašyła pierapisać svoj katedž na starejšuju dačku. Na padstavie šlubnaj damovy Natalla Čepikava stała paŭnavartasnaj haspadyniaj doma. Cikava, što imia, imia pa baćku i proźvišča jaje muža całkam supadaje z dadzienymi dyrektara pa markietynhu Minskaha traktarnaha zavoda (nam nie ŭdałosia pravieryć, ci jon heta, turbavać jaho z takim pytańniem my nie rašylisia).
Tady ž, u kancy 2010-ha, Jermakova nabyła sabie dvuchpakajovuju kvateru na vulicy Laŭkova ŭ Minsku.
Ale hałoŭnaje, što, pavodle papieraŭ, jana nie vałodała elitnaj ziamloj.
Tamu padčas razdačy čynoŭnikam nadziełaŭ dla budaŭnictva ŭ staličnym rajonie Viaśninka («Drazdy-2») kiraŭnica Nacbanka atrymała čarhovyja 15 sotak.
Jermakovaj dastałasia samaje prestyžnaje miesca — na pieršaj bierahavoj linii vadaschovišča Drazdy, pobač ź minskim meram Mikałajem Ładućkam. Ale kali toj navat nie pačynaŭ budaŭnictva, to Jermakova zmoža zasialicca ŭ novy katedž užo chutka.
Cikava, što na jaje ŭčastku ciapier pracujuć spres azijaty, jakija nie razumiejuć ni pa-biełarusku, ni pa-rusku.
Hałoŭnaja žančyna Biełarusi
Voś užo 15 hadoŭ Nadzieja Jermakova ŭznačalvaje Biełaruski sajuz žančyn. Adnoj z metaŭ hetaj arhanizacyi, jakaja naličvaje kala 200 tysiač siabroŭ, dekłarujecca «pavyšeńnie roli žančyn u hramadskim, ekanamičnym, sacyjalnym i kulturnym žyćci». Adnak nie treba ciešyć iluzijami. Fienomien biełaruskich žančyn-kiraŭnic u tym, što, zabraŭšysia vysoka pa karjernaj leśvicy, jany marać hetuju samuju leśvicu schavać ad inšych žančyn. I Jermakova nie vyklučeńnie.
«Žančynie treba vybirać siamju. Dla jaje heta hałoŭnaje, — pierakananaja Nadzieja Jermakova. — A karjera — reč druhasnaje».
«Być zamužam — heta značycć iści paŭsiul za svaim mužam, źmirycca ź ciažkaściami i niahodami, jakija ŭźnikajuć na hetym šlachu. Kali muža pryznačyli na niejkuju pasadu, adpravili ŭ inšy horad, jon pracuje sutkami — treba pajechać za im, uziać na siabie ŭvieś chatni kłopat», — raić staršynia sajuza žančyn.
Siarod udałych prajektaŭ apošniaha času, da jakich spryčyniŭsia Biełaruski sajuz žančyn i asabista Nadzieja Jermakova, — stvareńnie sajta Dadomu.by z adzinaj bazaj dziaciej, jakija čakajuć usynaŭleńnia. Heta daść kamuści adziny žyćciovy šaniec.
Adnak času na hramadskuju arhanizacyju ŭ staršyni Nacbanka niašmat. U letašnim płanie pracy sajuza žančyn (sioletni jašče nie apublikavany) Jermakova nie ŭzhadvałasia ni razu. Dla paraŭnańnia, sustaršynia arhanizacyi, były ministr pracy Antanina Morava, adkazvała za praviadzieńnie 15 mierapryjemstvaŭ.
Na čale Nacbanka
Kirujučy «Biełarusbankam», Jermakova staranna vykonvała zadačy, jakija staviŭ pierad joj kiraŭnik dziaržavy. Kudy nie treba, nie lezła, vahałasia razam z hienieralnaj linijaj. I ŭ siaredzinie 2011-ha bankirka atrymała pryznačeńnie ŭ Nacbank na miesca zachvarełaha Piatra Prakapoviča. Pačatak devalvacyi adbyŭsia jašče pry jahonym kiravańni. A voś daviała kurs dalara da 8500 rubloŭ tady mienavita Jermakova. Za nastupnyja paru hadoŭ rubiel abiasceniŭsia jašče na čverć.
U bolšaści krain śvietu piersanalnaja adkaznaść za niaspynnuju devalvacyju lažała b na staršyni Nacbanka. Ale ŭ Biełarusi inšaja śpiecyfika.
Samastojnaści ŭ vybary finansavaj palityki ŭ Nadziei Jermakovaj niama. Zadača Nacbanka faktyčna zvodzicca da vykanańnia płana, zadumanaha administracyjaj Alaksandra Łukašenki.
Adnak dziakujučy prafiesijnaj kamandzie navat pry takoj situacyi Nacbank vyhladaje pryvabna.
A što ž sama Jermakova i jaje razumieńnie ekanamičnaj situacyi? «Vy ž finansist, čamu sami nie zrabili ŭkład u valucie?» — spytali ŭ jaje ŭ 2011-m, kali rubiel abvaliŭsia ŭ try razy. «Nie viedaju, ja niejak narmalna staviłasia da rublovych układaŭ. Ja — jak uvieś narod. Čym ja lepšaja za astatnich?» — pryznałasia staršynia Nacbanka.
***
Ziemlaki Jermakovaj nie hanaracca
Rodnaj chaty bankirki ŭ Razalmovie nie zastałosia. Na jaje miescy miascovyja ŭłady vyrašyli pastavić simvaličnuju altanku. Kala jaje trojčy na tydzień źbirajucca miascovyja žychary ŭ čakańni aŭtałaŭki.
U Razalmovie pra ŭpłyvovuju ziamlačku viedajuć usie. Papiarednim słavutym uradžencam Chocimskaha kraju možna ličyć Vasila Vaščyłu, jaki ŭznačaliŭ sialanskaje paŭstańnie ŭ siaredzinie XVIII stahodździa.
Ale ci hanaracca Jermakovaj? «Pra Nadźku pišacie? A što pra jaje pisać, što jana dobraha zrabiła? — choram aburajucca razalmoŭcy kala aŭtałaŭki. — Vy b pra jakuju dajarku lepš napisali! A Nadźcy tolki hrošy niasieš — i ničoha ŭzamien!»
Takoha staŭleńnia da ziemlakoŭ, jakija stali vysokimi čynoŭnikami, čuć jašče nie davodziłasia…
Kryŭdu možna zrazumieć. Uzrovień žyćcia ŭ vioscy nadzvyčaj nizki.
Mif pra jakasnyja biełaruskija darohi na Chocimščynie razburajecca. Ad Razalmova da rajcentra mienš za 20 km, ale prajechać napramuju niemahčyma. Śmielčakoŭ, jakija sprabujuć prarvacca pa zasypanaj piaskom darozie, davodzicca vyciahvać hruzavoj technikaj. Vybiracca treba ŭ abjezd, ale heta ŭdvaja daŭžej. Dyj usio adno daroha takaja, što možna stracić padviesku. Aŭtobus da rajcentra idzie ŭ abjezd, namotvajučy lišnija kiłamietry, tamu za prajezd davodzicca płacić bolš za 50 tysiač rubloŭ! Dla viaskovych piensijanieraŭ, vymušanych jeździć u Chocimsk da doktara, heta vialikaja suma.
***
Nadzieja Jermakova naradziłasia 19 krasavika 1953 u vioscy Razalmoŭ Chocimskaha rajona. Skončyła Pinski ŭlikova-kredytny technikum (1971), Biełaruski dziaržaŭny instytut narodnaj haspadarki imia Kujbyšava (1978).
Pracavała ŭ strukturach Biełaruskaj respublikanskaj kantory Dziaržbanka SSSR: u 1971—1979 — u Chocimskim adździaleńni, u 1979—1983 — namieśnica kiraŭnika Kiraŭskaha adździaleńnia, u 1983—1984 — kiraŭnica Škłoŭskaha adździaleńnia.
U 1984—1994 pracavała ŭ Škłoŭskim rajvykankamie, spačatku namieśnicaj staršyni, paśla zahadčycaj finansavym adździełam. U 1994 — kiraŭnica škłoŭskaha filijała banka «Poŭnač-Zachad». U 1994—1995 — kiraŭnica škłoŭskaha adździaleńnia «Biełahraprambanka».
U 1996—2011 — namieśnica staršyni praŭleńnia, staršynia praŭleńnia «Biełarusbanka». Z 2011 — staršynia praŭleńnia Nacbanka.
Z 1999 — staršynia HA «Biełaruski sajuz žančyn».
Dvojčy raźviedzienaja, maje dvaich dziaciej.
Andrej Dźmitryjeŭ źjeździŭ u Bundestah, kab davieści nieabchodnaść udziełu Łukašenki ŭ mirnych pieramovach11
Kamientary