Kirył Rudy nazvaŭ piać pryčyn, čamu reform nie budzie (u Biełarusi ŭ 2016 hodzie)
«Čamu reformy nie atrymajucca (u Biełarusi ŭ 2016 hodzie)» — tak hučała nazva dakłada pamočnika prezidenta pa ekanomicy Kiryła Rudaha na Kastryčnickim ekanamičnym forumie, što prachodzić u Minsku 3—4 listapada. Nazva nieardynarnaja dla vysokaha čynoŭnika, pramym byŭ i sam vystup, biez demahohii i rytualščyny.
Kirył Rudy sfarmulavaŭ piać pryčyn, čamu reformaŭ naŭrad ci varta čakać u 2016-m, i try pieradumovy dla ich praviadzieńnia. Pryvodzim tezisy Rudaha.
Piać pryčyn, čamu reformy nie atrymajucca ŭ 2016 hodzie
1) Vidavočnaha hramadskaha zapytu na reformy niama.
Niepaźbiežnaść reformaŭ vidavočnaja dla ekanamistaŭ. Ale ŭ nasielnictva reformy asacyirujecca z reformami časoŭ razvału SSSR. Toje, što adbyvajecca ŭ Biełarusi, ciažka paraŭnać ź situacyjaj u Sajuzie ŭ 80-ch, u Kitai – u 70-ch. U ludziej pytańnie: «Navošta?». Dla tych, chto prymaje rašeńnie, patreba reformaŭ taksama nie vidavočnaja. Tym bolš da ich infarmacyja časam dachodzić sa skažeńniami, skazaŭ Rudy.
2) «Reformy pravodziacca, kali niama hrošaj».
A hrošy ŭ biudžet nadychodziać. Skazać, što hrošaj niama ŭ krainie, było b pierabolšańniem. Źbirajucca padatki, viaducca pieramovy ab kredycie MVF. Tamu nieabchodnaści terminovych źmienaŭ taksama niama i ŭ ludziej, što prymajuć rašeńni, niama razumieńnia nieabchodnaści reformaŭ.
Asnoŭnaj taktykaj zastajecca dasiahnieńnie chutkich vynikaŭ praz karotkaterminovyja zachady.
3) Dla reformaŭ patrebny vonkavy stymuł.
Dla krain Centralnaj i Uschodniaj Jeŭropy takim stymułam było ŭstupleńnie ŭ Jeŭrasajuz. A paśla ŭstupleńnia hetyja reformy spynialisia.
A dla Biełarusi vonkavaha stymułu dla reformaŭ niama. Biełaruś dakazała, što, kali na jaje akazvajuć vonkavy cisk, vynik atrymlivajecca procilehły.
4) Isnuje kadravy deficyt, mała śpiecyjalistaŭ, hatovych pravieści reformy.
Pierahruzka biahučymi prablemami nie pakidaje sił dla pryniacca stratehičnych rašeńniaŭ. «Chto va ŭradzie maje vopyt pracy ŭ rynkavych umovach? Treba adroźnivać zachodni harnitur ad zachodnich mazhoŭ», — afarystyčna skazaŭ Rudy. U nas jość šmat hramatnych finansistaŭ, ekanamistaŭ, inžynieraŭ, jakija zdolnyja pravieści reformy. Ale jak jany buduć užyvacca ź siłavikami staroj škoły ci haspadarnikami? — namiaknuŭ jon na toje, jakija siły vystupajuć suprać pieramien.
5) Rudy paskardziŭsia i na štučnaje nahniatańnie niehatyŭnaj reakcyi nakštałt «hetyja refarmatary ŭ 1990-ch daviali krainu da ručki».
Jak tolki hučyć tonki hołas refarmataraŭ, adrazu čuvać chor krytyčnych hałasoŭ ludziej, jakija bajacca, što ŭsio raspradaduć. Miž tym refarmatary 90-ch likvidavali tavarny deficyt i nie dapuścili hoładu, nahadaŭ Rudy.
Što treba dla reformaŭ?
Rudy sfarmulavaŭ taksama try pieradumovy dla taho, kab reformy adbylisia i kab jany byli paśpiachovymi.
1) Patrebny šyroki hramadski zapyt na reformy i padtrymka reformaŭ.
Dla hetaha treba, kab zaduma reformaŭ była prazrystaj.
Kali niama hramadskaha zapytu na reformy, heta nie značyć, što niama zapytu na lepšaje žyćcio, adznačyŭ Rudy. I hetaje lepšaje žyćcio nielha pazyčyć, pierakłaŭšy pazykavy ciažar na budučyja pakaleńni, nahadaŭ jon.
2) Hety zapyt na reformy pavinien sychodzić ad siaredniaha kłasa.
A kolki jon składaje ŭ Biełarusi? Jon niaŭstojlivy. U 2014 jon składaŭ 49%, u 2015 skaraciŭsia da 39% (acenki NDEI Ministerstva ekanomiki).
Zadača ŭrada – hadavać siaredni kłas, u tym liku padtrymkaj małoha i siaredniaha biznesu, i tut šmat čaho robicca, što raniej ličyli niemahčymym.
3) Pavinien być zapyt na reformy z boku palityčnaj elity. Źjaviŭsia pakalenčy zruch va ŭradzie, u ekanamičnych ministerstvach, u Nacbanku, adznačyŭ Rudy. Pryčym jon nie tolki pakalenčy, ale i mientalny.
Štohod reformy raspracoŭvajucca, pryčym užo nie dla mižnarodnych arhanizacyj, ale dla samoj krainy.
Reformy nie jość niečym čužym Respublicy Biełaruś, adznačyŭ Rudy. Nielha skazać, što nie było sprobaŭ refarmavańnia ŭ apošnija hady. Raście pryvatny siektar, rastuć zamiežnyja inviestycyi. Skaraciłasia dola sielskaj haspadarki, pramysłovaści ŭ VUP. Struktura ekanomiki mianiajecca. Vyznačajucca novyja pryjarytety, i tudy ŭkładajucca resursy. Adnak reformy iduć reaktyŭna, pryznaŭ Rudy.
Kančatkovy adkaz na pytańnie, «ci adbuducca reformy», Rudy paraiŭ šukać u aficyjnych dakumientach i vystupach kiraŭnika dziaržavy. Jość masa racyjanalnych i iracyjanalnych faktaraŭ, što ŭpłyvajuć na hetaje rašeńnie, skazaŭ daradca prezidenta pa ekanomicy.
«Ale adnaznačna adno: pry vidavočnym paharšeńni situacyi reakcyja dakładna budzie. Pry centralizacyi rašeńniaŭ chutkaja reakcyja z boku ŭłady moža mieć roznyja napramki i roznyja nastupstvy», — paabiacaŭ Kirył Rudy.
Kamientary