Biełaruskaja baskietbalistka Alena Leŭčanka, jakaja adsiedzieła 15 sutak na Akreścina, źviarnułasia da prezidenta IIHF Rene Faziela. U liście jana zakranuła temy hvałtu ŭ Biełarusi i čempijanatu śvietu pa chakiei — 2021, piša Tut.by.
— Dobry dzień, spadar Faziel. My nieznajomyja, i ja bolš čym ŭpeŭnienaja, što vy nikoli nie čuli pra mianie. Mianie zavuć Alena Leŭčanka, 25 hadoŭ ja prafiesijna hulaju ŭ baskietboł. Abaraniała Biełaruś na mižnarodnaj arenie na praciahu doŭhich hadoŭ, udzielnica dźviuch alimpijad, bronzavy pryzior čempijanatu Jeŭropy, najlepšaja centravaja čempijanatu śvietu 2010 hoda, finalistka žanočaj NBA.
Ja zaŭsiody staviłasia da tytułaŭ jak da vyniku svajoj karjery i nikoli nie vykarystoŭvała ich, kab vyrašać składanyja pytańni. Tamu i da siońnia, ja chaču źviarnucca prosta jak biełaruska, i źviarnucca nie jak da upłyvovaj, aŭtarytetnaj fihury ź śvietu sportu, a pierš za ŭsio jak da čałavieka, jakomu, ja ŭpeŭnienaja, budzie nieabyjakava pačuć mianie.
Ja viedaju, što praviadzieńnie čempijanatu śvietu pa chakiei ŭ mai 2021 hoda pad vialikim pytańniem z-za palityčnaj situacyi ŭ Biełarusi. Ale ja chacieła b skazać, što ad vašaha rašeńnia budzie zaležać zusim nie toje, ci adbuducca zapłanavanyja matčy ŭ Minsku, zychodziačy z hetaha rašeńnia stanie jasna, ci padtrymlivaje chakiejny śviet u vašym tvary hvałt i hienacyd.
Pandemija pakazała nam, što sport niemahčymy biez zaŭziataraŭ. Jon prosta nie maje sensu bieź ludziej na trybunach. Zaŭziatary — heta aktyŭnyja hramadzianie luboha hramadstva. Kožny maje pašpart, a kožny darosły moža hałasavać. Tamu nielha sa sportu prosta ŭziać i vyklučyć ludziej i skazać, što my pa-za palitykaj. I vas jak čynoŭnika, i mianie jak spartoŭca prosta niama biez zaŭziataraŭ.
Ja razumieju, što ŭsio, čaho vy chočacie, heta bačyć znoŭ Minsk takim ža, jakim vy jaho zapomnili: čystym, śvietłym, cichim. Zhulać turnir i zabycca pra heta… ale vy nie zmožacie pravieści čempijanat i nie zaŭvažyć ludziej.
Biełarusy, my narod, my — nacyja. A Čempijanat śvietu pa chakiei — heta śviata.
Ale jak možna śviatkavać, kali biełarusy kryčać ad bolu? Nivodny čałaviek u 2020 hodzie nie maje prava zabivać i kalečyć inšaha prosta tamu, što jon macniej i ŭ jaho rukach zbroja.
30 tysiač biełarusaŭ za apošnija čatyry miesiacy prajšli praz turmy. I kali vy viedajecie heta i ničoha nie robicie, značyć, vy zaachvočvajecie heta. Vy prosta staicie na druhim baku darohi i nazirajecie.
Žyćcio kožnaha čałavieka važnaje, pravy kožnaha čałavieka roŭnyja. I ni ŭ kaho z nas nie budzie mahčymaści pražyć hetaje žyćcio druhi raz. Vaša rašeńnie budzie vielmi važnym, i jano zusim nie pra chakiej.
U presie ja čytała, što ŭ najbližejšy čas vy płanujecie asabista sustrecca z Alaksandram Łukašenkam, kab abmierkavać usie niuansy pa čempijanacie śvietu. Jakich harantyj vy chočacie? Abiacańniaŭ, što ludzi pierastanuć zmahacca za svabodu, vychodzić na vulicy i vykazvać svajo mierkavańnie i niazhodu z tym, što adbyvajecca?
Ja ŭpeŭnienaja, što vam harantujuć biaśpiečnuju prahułku pa Minsku, vydaduć piersanalnuju achovu, i ludzi ŭ bałakłavach buduć dziažuryć u kožnym dvary pa šlachu vašaha ruchu, nie dapuskajučy nivodnaha minaka bližej čym na sto mietraŭ.
Dla vas mohuć pierakryć vulicy i aŭtamabilny ruch, vy trapicie ŭ restarany, jakija buduć adkryty tolki dla vas i začynienyja dla ŭsich astatnich. Vas nie zakranie toj žach, jaki tyčycca miljonaŭ biełarusaŭ. Ale ja sumniavajusia, što takija dziejańni źjaŭlajucca narmalnymi dla Šviejcaryi, hramadzianinam jakoj vy źjaŭlajeciesia.
Ja nie ździajśniała złačynstva, ale była aryštavanaja, asudžanaja dvojčy, adsiedzieła 15 sutak na Akreścina. Biez haračaj vady, biez aciapleńnia, bieź miedykamientaŭ, biez paścielnaj bializny, śliŭ kanalizacyi byŭ adklučany, a karotkuju prahułku davodziłasia čakać piać dzion. I heta było maraj — takaja prostaja mara: ubačyć nieba. Ja spała na žaleznych belkach, u mianie źjavilisia vošy.
Adnoj z maich sukamiernic była hramadzianka Šviejcaryi - jaje zavuć Natalla Chierše. Ciapier jana asudžanaja na dva z pałovaj hady za toje, što sarvała bałakłavu z bajca AMAPa. Tamu što supracoŭnik sił pravaparadku pavinien hety paradak vykonvać i achoŭvać, a nie chavać svoj tvar, jak rabaŭnik banka z detektyŭnaha filma.
Viedajecie, Natalla Chierše vielmi śvietłaja, dobraja, jana ŭmieje kachać. U jaje jość blizkija i siamja. Jana nie złačynca. Tamu ja vieru, što sustrecca z Alaksandram Łukašenkam vy chočacie tolki dla taho, kab jana była vyzvalenaja jak maha chutčej.
Ja vieru, što sustrecca ź im vy majecie namier, kab asabista skazać, što vy suprać hvałtu, a katavańniam u XXI stahodździ ŭ centry Jeŭropy niama miesca. Što suśvietny chakiej nikoli nie padtrymaje dyktaturu, bo pravy čałavieka — heta samaja hałoŭnaja kaštoŭnaść. I što Dźmitryj Baskaŭ nie moža zajmać pasadu staršyni chakieja Biełarusi (paśla incydentu z hibiellu Ramana Bandarenki).
Spadziajusia, mienavita heta i jość sapraŭdnaja meta vašaha vizitu. Siońnia kožny biełarus, vychodziačy na vulicu, nie ŭpeŭnieny, vierniecca jon dadomu ci nie. Viedać numar svajho telefona, numar advakata i adras turmy stanovicca jak by štodzionnym abaviazkam. U kožnaha jość choć by adzin siabar, znajomy ci blizki, jaki pabyvaŭ za kratami.
Zakančvajučy svoj zvarot da vas, ja chacieła b skazać, što kali my hladzimsia ŭ lusterka, to zastajemsia sam - nasam sa svaim sumleńniem, a kali my zasynajem, u nas niama nijakich tytułaŭ, rehalij i zvańniaŭ. Ułada i ŭpłyŭ patrebnyja tolki dla taho, kab źmianiać śviet da lepšaha. Dazvolcie nam pavažać vas jak čałavieka.
Biełaruska Alena Leŭčanka.
Pamior dzied Koli Łukašenki — były viazień HUŁAHa, asudžany za dapamohu «banderaŭcam»2
Kamientary