Były bajec «Ałmaza», krapavy bieret, paplečnik Karač. Čamu Makar traplaje ŭ epicentr špijonskich skandałaŭ, ci zdolny jon stać lidaram? «Naša Niva» pasprabavała adšukać adkazy na hetyja pytańni.
Apošnija paŭhoda imia Ihara Makara stała časta hučać u ŚMI.
Spačatku praź źlityja razmovy ŭ kabiniecie byłoha kiraŭnika KDB Vadzima Zajcava, potym jon pasvaryŭsia sa Ściapanam Puciłam i znajšoŭ padtrymku ŭ asobie Volhi Karač. A ciapier apynuŭsia ŭ centry rasśledavańniaŭ biełaruskich dziaržaŭnych telekanałaŭ.
Kali vieryć biełaruskim śpiecsłužbam, to mienavita Makar sprabavaŭ pieraciahnuć za miažu padpałkoŭnika KDB Alaksieja Chrałoviča, jaki źliŭ razmovy Natalli Ejsmant ź Dźmitryjem Baskavym, a taksama inšymi čynoŭnikami. Ciapier ža Makara nazvali siarod siami zmoŭščykaŭ, jakija nibyta rychtavali zamach na Alaksandra Łukašenku.
U vyniku za kratami apynulisia Chrałovič, kolišni paplečnik Makara pa «Ałmazie» Viačasłaŭ Sidarakin i niekatoryja inšyja ludzi, a potym jašče emihrant Juraś Ziankovič, litaraturaznaŭca Alaksandr Fiaduta, kiraŭnik Partyi BNF Ryhor Kastusioŭ. Sam ža Makar znachodzicca ŭ biaśpiecy, jon žyvie ŭ Vilni.
Iharu Makaru 43 hady, jon rodam z Hrodna, vyras na vulicy Piestraka. Ź dziacinstva prapadaŭ u miascovych kačałkach. Vučycca Ihar nikudy nie pajšoŭ, jak tolki spoŭniłasia 18 hadoŭ, to trapiŭ u vojska.
Tam apynuŭsia ŭ śpiecnazie pahraničnych vojskaŭ. U pahraničnym śpiecnazie (ASAM) słužyli starejšyja syny Alaksandra Łukašenki — Viktar i Dźmitryj. Tak atrymałasia, što mnohija adtul išli na pavyšeńnie.
Makar ža jasna bačyŭ, kudy choča ruchacca — śpiecyjalnaje antyterarystyčnaje padraździaleńnie MUS «Ałmaz». Tym nie mienš adrazu paśla vojska ŭładkavacca ŭ elitnaje padraździaleńnie nie atrymałasia, chłopcu prapanavali papraktykavacca ŭ hrodzienskim AMAPie. Tam Ihar prasłužyŭ kala vaśmi miesiacaŭ, paśla čaho jaho ŭsio ž zabrali ŭ «Ałmaz».
Makar zaŭždy charaktaryzavaŭsia vydatnaj fizičnaj padrychtoŭkaj. Jak častka «Ałmazu» jon udzielničaŭ u roznych spabornictvach jak u Biełarusi, tak i za miažoj, dzie nieadnarazova pieramahaŭ i zajmaŭ pryzavyja miescy. Adznačaŭsia ŭ rukapašcy, stralbie, biehu.
Makar zhadvaŭ, što pa słužbie niabłaha viedaŭ Valeryja Ihnatoviča. Kali niechta nie pamiataje, to ŭ minułym heta aficer «Ałmazu», jaki potym syšoŭ u Ruskaje nacyjanalnaje adzinstva (RNA), treniravaŭ nieanacystaŭ, jeździŭ na vajnu ŭ Čačniu. Potym Ihnatoviča abvinavacili ŭ vykradańni apieratara Dźmitryja Zavadskaha i prysudzili da pažyćciovaha źniavoleńnia, ale ŭžo za inšyja złačynstvy. Makar demanstravaŭ sumiesnyja zdymki ź Ihnatovičam i abiacaŭ najbližejšym časam insajdy nakont taho, što Valeryj nie maje dačynieńnia da źniknieńnia Zavadskaha.
Što rabiŭ Makar u «Ałmazie»? Sam jon kaža, što byŭ zadziejničany ŭ baraćbie z teraryzmam (cikava, što za teraryzm byŭ tady?), achovie čynoŭnikaŭ i zatrymańni asabliva niebiaśpiečnych złačyncaŭ. U adnym sa strymaŭ na jutubie jon pryznaŭsia, što adnojčy jamu i paplečnikam davodziłasia padkinuć abvinavačanym narkotyki. Havorka išła pra cyhanoŭ, jakija raspaŭsiudžvali zabaronienyja rečyvy.
«Heta byŭ cyhanski tabar, narkotyki pradavalisia drobnymi partyjami. Ź imi zmahalisia vielmi daŭno, vielmi šmat padsadzili maładych chłopcaŭ, ale ich nichto nie zmoh złavić. Daviałosia prybiehnuć da takoha sposabu, kali zatrymlivali hałoŭnuju cyhanku», — kazaŭ Makar.
Jahonaja słužba ŭ «Ałmazie» prypała na čas źniknieńniaŭ Hančara, Zacharanki, Zavadskaha. Sam Ihar kaža, što nijakaha dačynieńnia da hetaha nie mieŭ i abiacaje padrabiaznaje rasśledavańnie spravaŭ.
U vyniku Makar dasłužyŭsia da namieśnika kamandzira bajavoj hrupy, staŭ staršym lejtenantam. U studzieni 2003 hoda Iharu ŭručyli krapavy bieret — najvyšejšuju adznaku dla śpiecnazaŭcaŭ. Vieterany śpiecnaza «Ałmaz» sprabavali zrabić vyhlad, što Makar nikoli nie atrymlivaŭ krapavy bieret, ale vyhladaje, što jany maniać. Tym nie mienš Makar aficyjna admoviŭsia ad našeńnia bieretu.
U 2003 hodzie Makar syšoŭ ź sistemy MUS, a praz hod apynuŭsia ŭ achovie palityka, byłoha rektara BDU Alaksandra Kazulina. Sam Makar kaža, što jahony pachod u palityku duža nie padabaŭsia byłym sasłužboŭcam. U pryvatnaści, na razmovy jaho časta zaprašaŭ siońniašni kiraŭnik unutranych vojskaŭ Mikałaj Karpiankoŭ, jaki ŭ toj čas taksama słužyŭ u «Ałmazie».
Nie dapamahło navat siabroŭstva ź ciapierašnim kiraŭnikom słužby biaśpieki Łukašenki Dźmitryjem Šachrajevym, jaki i tady byŭ blizkim da kiraŭnika krainy. Makar kaža, u adnoj z razmovaŭ Karpiankoŭ prazrysta namiaknuŭ, što adziny šlach dla Makara — heta emihracyja.
Tady i adbyłasia sustreča z tahačasnym ministram unutranych spraŭ Uładzimiram Navumavym, jakuju Makar zmoh zapisać na dyktafon. Kazulin zładziŭ sustreču Makara ź jeŭrapiejskimi pasłami, u vyniku spačatku siłavika vyvieźli ŭ Maskvu, a ŭžo adtul u Litvu, jakaja dała Iharu palityčny prytułak.
Paśla hetaha pačynajecca etap, kali Ihar Makar źnikaje z radaraŭ. Jon całkam vyklučajecca z palityki, nie ŭdzielničaje ŭ žyćci emihracyi. Nibyta peŭny čas jon adpracavaŭ u Hiermanii, dzie mieŭ šmat siabroŭ. «Uvieś hety čas jon zajmaŭsia prostym biznesam», — kaža były siabra Makara i aficyjny pradstaŭnik Andrej Abozaŭ.
Kaliści Abozaŭ razam z Paŭłam Marozavym stvarali paradyjnyja multfilmy na Łukašenku, na ich zaviali kryminalnuju spravu, i jany źbiehli ŭ Estoniju. Z Makaram Abozaŭ paznajomiŭsia padčas pracy na Kazulina.
«Kali ja hladzieŭ na Makara, to chacieŭ sabie takoha starejšaha brata», — pryznajecca Abozaŭ. Jany pieryjadyčna śpisvalisia ci sazvońvalisia. Kali Abozaŭ byvaŭ u Litvie, to i bačylisia.
U 2011 hodzie palityčny prytułak u Vialikabrytanii paprasiła siastra Makara Volha.
A ŭ 2012 u Šviecyju źjechaŭ brat Ihara Siarhiej Makar. Siarhiej byŭ kapitanam u Kastryčnickim RUUS Hrodna. Z emihracyi Makar raskazaŭ pra falsifikacyi vybaraŭ, jakija adbyvajucca ŭ Biełarusi. Ciapier jon žyvie ŭ nievialičkim haradku Fahiersta, pracuje trenieram pa źmiešanych bajavych adzinaborstvach. Z bratam Iharam znachodziacca nie ŭ lepšych adnosinach. Letaś ź Biełarusi źjechała dačka Siarhieja, ciapier jana ŭ Polščy.
Za hetyja čatyrnaccać hadoŭ Makar daŭ niekalki intervju niezaležnaj presie, ale ŭvahi da siabie asabliva nie pryciahvaŭ, palityčnyja ambicyi nie ahučvaŭ. Toj samy paradak rečaŭ byŭ padčas prezidenckich vybaraŭ u Biełarusi. Ni letam, ni ŭ pačatku vosieni 2020 hoda Makara na dalahladzie nie prahladvałasia.
Vyskačyŭ były siłavik źnianacku dzieści naprykancy vosieni 2020 hoda. Jon abvieściŭ, što ŭłady rychtujuć bujnamaštabnyja pravakacyi z zabojstvam amapaŭcaŭ (heta nie paćvierdziłasia).
Andrej Abozaŭ uspaminaje, što prykładna ź viasny 2020 hoda Makar pačaŭ jamu raskazvać, što maje peŭny kampramat, i zadavać pytańni, kamu jaho moža pradać. Abozaŭ raiŭ nie pradavać, a prosta apubličvać hetyja źviestki.
«Vybar stajaŭ, ci zarabić hrošaj, ci stać hierojem, — kazaŭ Abozaŭ u intervju videabłohieru Taćcianie Martynavaj. — Usie źviestki tam byli niedakazalnyja. Ja chacieŭ, kab Ihar byŭ palitykam, a nie ŭłaziŭ u niejkija hulni».
Makara dobra pryniali ŭ palityčnych kołach. Jon pačaŭ supracoŭničać z «Bajpołam», staŭ adnym z tvaraŭ «Biełaruskaha narodnaha trybunała». Mienavita Makar ahučyŭ rasśledavańnie na temu zabojstva Alaksandra Tarajkoŭskaha i nazvaŭ imiony datyčnych da hetaha. Makar pačaŭ časta źjaŭlacca ŭ presie, na navahodni ahieńčyk da siabie na kanał jaho paklikaŭ Ściapan Puciła. Makar sustreŭsia ź Cichanoŭskaj, da jakoj spačatku mieŭ nie samaje lepšaje staŭleńnie, ale potym byŭ joj zachopleny, jak raskazvaje Andrej Abozaŭ.
U pieršyja dni 2021 hoda Ihar Makar apublikavaŭ svoj najbolšy kamramat — razmovu ŭ kabiniecie staršyni KDB Vadzima Zajcava (na momant 2012 hoda), padčas jakoj abmiarkoŭvajecca fizičnaja likvidacyja praciŭnikaŭ Alaksandra Łukašenki, jakija žyvuć za miažoj. Nazyvalisia proźviščy Paŭła Šaramieta, Uładzimira Baradača, Aleha Ałkajeva i niekatorych inšych. Kampramat nadrukavali ŭ aficyjnym orhanie Jeŭrasajuza EUobserver. Niezaležnyja ekśpiertyzy pryznali zapis sapraŭdnym. Makar kazaŭ, što apublikavaŭ dakumient tolki ciapier, bo raniej nie było narodnaha ŭzdymu, i jon byŭ by nikomu niepatrebny.
U chutkim časie Makar naviedaŭ Kijeŭ, dzie vykazaŭ hatoŭnaść stać śviedkam u spravie ab zabojstvie Paŭła Šaramieta. Biełaruskija ŭłady pasprabavali nanieści ŭdar u adkaz: MZS vystupiŭ z zajavaj, što Makar kaliści vychodziŭ na supracoŭnikaŭ pasolstva Biełarusi ŭ Vilni i kazaŭ, što hatovy za hrošy pradstaŭlać niejkuju infarmacyju.
Mabyć, heta jakraz byŭ momant najvyšejšaj papularnaści Makara.
U toj momant mnohija hatovyja byli bačyć u asobie byłoha siłavika čałavieka, jaki b byŭ zdolnym uznačalić apazicyju. Rasijski błohier Jaŭhien Byčkoŭski, jaki parazituje na biełaruskaj tematycy, nazyvaje Makara «džokieram». «Čałaviek maje honar i hodnaść, viedaje, što takoje niebiaśpieka. A hałoŭnaje, prafiesijanał, zdolny na adkrytaje supraćstajańnie z režymam. Makar — abjadnalnaja fihura, ź im chočuć mieć spravu ŭsie ŭ biełaruskaj apazicyi. Dla Rasii jon prymalny tym, što ciesna źviazany z našymi vajskovymi tradycyjami, uvachodzić u bajavoje braterstva i pa svaim psichatypie pasuje da Uładzimira Pucina», — kazaŭ Jaŭhien Byčkoŭski.
Hladzicie jašče: Chto taki rasijski błohier Jaŭhien Byčkoŭski, jaki padtrymlivaje Karač i hanić Cichanoŭskuju?
Sioleta ŭ lutym Makar trapiŭ u stužku navin, zaklikajučy nie ŭdzielničać u akcyjach pratestu padčas Usiebiełaruskaha narodnaha schodu, chacia błohiery na čale sa Ściapanam Puciłam klikali ludziej na vulicy. Tak pačaŭsia jahony kanflikt z Puciłam.
Nie atrymałasia naładzić adnosiny i ź Cichanoŭskaj, u storyz u instahramie Śviatłana napisała pra Makara: «My nie znajšli šmat kropak sudakranańnia».
Andrej Abozaŭ razam z toj samaj Taćcianaj Martynavaj vykazvali ŭ strymie dumku, što apošnim časam Makaram moža niechta kiravać. «Jany ŭsie kiravanyja», — skazaŭ Abozaŭ. Praŭda, tak i nie ahučyŭ, chto ž źjaŭlajecca «lalkavodami».
Ciapier Makar staŭ adnym z najbližejšych paplečnikaŭ Volhi Karač, jakaja sprabuje stać lidaram apazicyi zamiest Śviatłany Cichanoŭskaj.
Čytajcie: Chto takaja Volha Karač, jakaja choča padsiadzieć Cichanoŭskuju?
Mnohija błohiery, naprykład Mikałaj Masłoŭski, vykazvajuć dumku, što hrupa Karač robić usio mahčymaje, kab spynić adzinstva ŭnutry apazicyi, rassvaryć lidaraŭ miž saboj. Siońnia intaresy Karač, aproč Makara, pradstaŭlajuć «Radyjo-97» (u adnym sa strymaŭ Byčkoŭski raskazvaŭ, što heta Karač kupiła im abstalavańnie i zdymaje kvateru ŭ Varšavie), toj samy Byčkoŭski, niadaŭna źbiehły z Maskvy palitołah Dźmitryj Bałkuniec. Usie jany viaduć dastatkova ahresiŭnuju infarmacyjnuju palityku, układvajuć niemałyja hrošy ŭ raskrutku svaich prajektaŭ.
Były kamandzir bryhady śpiecnazu ŭ Marjinaj Horcy Uładzimir Baradač (ciapier žyvie ŭ Hiermanii) paśla filma «Mankurty» i jaho nastupstvaŭ uvohule miarkuje, što Makar moža być ahientam KDB. Ale, mabyć, da hetych słovaŭ Baradača nie varta stavicca duža surjozna. U emihracyi Baradač šmat kaho ŭžo abvinavačvaŭ u supracoŭnictvie sa śpiecsłužbami.
U krasaviku Makar trapiŭ u śpis asobaŭ, jakich KDB ličyć datyčnymi da terarystyčnaj dziejnaści.
U samim filmie «Mankurty» Makara acharaktarazavali tak: «Ciažka ŭjavić, ahientam jakoj kolkaści vyviedak jon źjaŭlajecca». Padobna, što i da takoj acenki prapahandy treba stavicca ź vialikaj aściarožnaściu.
Makar sapraŭdy dobra pačynaŭ, u im bačylisia zadatki mocnaha lidara, ale ŭsie jahonyja kroki apošnich miesiacaŭ hrajuć chutčej na niedavier i zvady ŭnutry apazicyi, čym na jaje kansalidacyju.
Kamientary