Chto taki ŭkrainski błohier BalaganOFF, jaki źbiraje sotni tysiač prahladaŭ na biełaruskaj temie
Na prastorach jutuba pastajanna źjaŭlajucca novyja i novyja kalapalityčnyja błohiery. Abdzielenyja ŭvahaj ŚMI, jany tym nie mienš napracoŭvajuć aŭdytoryju, bolšuju čym u mnohich miedyja. Adzin ź ich — Alaksandr Rykaŭ, jakija viadzie kanał «ValaganOFF». Zdymajučy samoha siabie na telefon i kamientujučy padziei Rasii i Biełarusi, błohier nabiraje sotni tysiač prahladaŭ. Uvohule Rykaŭ trochi nahadvaje Cichanoŭskaha: mažny niaholeny mužyk «z naroda», jaki zarabiŭ hrošy niejkim biznesam, a paśla rynuŭsia ŭ jutub vykazvacca na hramadska-palityčnyja temy. Navat jaho kanał nazyvajecca «Błoh małoha biznesu». Praŭda, pamiž im i Cichanoŭskim jość adno važnaje adroźnieńnie: Rykaŭ — ukrainiec, jaki žyvie ŭ Kijevie i jašče hod tamu nie mieŭ nijakaha dačynieńnia da Biełarusi.
«Naša Niva» pacikaviłasia asobaj błohiera.
Alaksandru Rykavu 45 hadoŭ. Jon rodam ź siamji vajskoŭca, žyvie ŭ Kijevie. Žanaty, haduje dačku.
U pačatku 2000-ch Rykaŭ ščylna cikaviŭsia pokieram: udzielničaŭ u turnirach sam, razam z bratam arhanizavaŭ partał «Balaganoff.com», pryśviečany hulni. Partał byŭ vielmi papularnym, mieŭ žyvy forum, publikavaŭ hutarki ź viadomymi hulcami. Alaksandr z bratam arhanizoŭvali i pokiernyja turniry, sam Rykaŭ byŭ kiraŭnikom kijeŭskaj haradskoj arhanizacyi Fiederacyi pokiera Ukrainy.
Paśla Alaksandr ščylna zaniaŭsia biznesam. Siońnia razam z partniorami maje sietku sałonaŭ pryhažości «Stefani».
Ale hod tamu Alaksandr Rykaŭ raptam zapuskaje svoj jutub-kanał.
Spačatku jon vykazvaŭsia na temy, źviazanyja ź biznesam. Rabiŭ hutarki z pradprymalnikami, raskazvaŭ pra startapy, pijar. Asablivaj papularnaści heta nie prynosiła, roliki nabirali ad paru socień da 3500 prahladaŭ.
Ale ŭ minułym červieni Rykaŭ pačynaje vykazvacca pra palityku. I amal adrazu jaho mahistralnymi temami stanoviacca Biełaruś i Łukašenka. Akramia taho, jon vykazvajecca pra Rasiju i Pucina, pra atručeńnie Navalnaha… Proźviščy Zialenskaha i Parašenki ŭ jaho videa fihurujuć paru razoŭ, usio astatniaje — heta amal sucelna Biełaruś i Łukašenka, Łukašenka i Biełaruś. I časam trochi Rasija.
Adpaviedna, kanał pačaŭ prynosić zusim inšyja ličby: amal kožnaje videa nabiraje dziasiatki tysiač prahladaŭ, samy papularny rolik (z zahałoŭkam «Pierachop pieramovaŭ Łukašenki 2.0») prahladzieli amal 300 tysiač razoŭ. Siońnia, praz hod ad startu kanała, amal kožny rolik nabiraje 60—100 tysiač prahladaŭ.
U svaich videa Rykaŭ časam prosta pierakazvaje naviny Biełarusi i Rasii, časta viadzie strymy ź biełaruskimi palitykami, błohierami. Razmaŭlaŭ z Makaram, Dźmitryjevym, Chalezinym, piśmieńnikam Filipienkam, błohierkaj Takarčuk.
Jość u «Bałahanava» i adnajmienny telehram-kanał (amal 8 tysiač padpisčykaŭ). U kanale — trochi chaatyčny padbor kalapalityčnych navin: i Pucin, i Bajden, i Łukašenka, i Karač. Aŭtarskaha kantentu tam niašmat.
Ale ž čamu paśpiachovy ŭkrainski biznesmien raptam zacikaŭsia biełaruskaj palitykaj? Navošta jamu hublać svoj čas na strymy i ahlady dziejnaści Makara i Karač? Sačyć za vykazvańniami Łukašenki?
«Naša Niva» zadała hetyja pytańni samomu Alaksandru Bałahanavu-Rykavu.
«Naša Niva»: Vy viedziacie błoh, u jakim aktyŭna abmiarkoŭvajecie biełaruskuju tematyku. Pry hetym sami vy ŭkrainiec, žyviacie ŭ Kijevie. Nie palityk, zarablajecie biznesam. Navošta vam biełaruskaja palityka siońnia?
Alaksandr Rykaŭ: Spačatku ja rabiŭ błoh pra biznes. Rabiŭ hutarki z našymi ŭkrainskimi pradprymalnikami, sa svaimi biznes-partniorami. Jakraz u nas pačaŭsia łakdaŭn, i my abmiarkoŭvali, jak chto praz heta prachodzić.
My ž va Ukrainie spačatku nie žyli vašymi vybarami. Dumali, što projdzie jak zvyčajna: falsifikacyi — i ŭsio. A paśla ŭsio tak stała aktyŭna raźvivacca, što pačali ŭvažliva sačyć.
I ja niejak ubačyŭ, jak zatrymlivali Siarhieja Cichanoŭskaha, jak za im biehała niejkaja kabieta… Heta było nastolki śmiešna i nastolki bačna, što heta niejkaja dziciačaja pastanoŭka…
Ja zapisaŭ pra heta videa. Ukraina ž pieražyvaje taksama, my taksama praciŭniki dyktatury. I ja pačaŭ pieryjadyčna rabić videa, i niejak tak skłałasia, što Biełaruś mnie pačała śnicca kruhłasutkava, asabliva paśla źbićcia ludziej u vašyja trahičnyja daty, pačynajučy z 9—10 žniŭnia. I paśla ja pačaŭ rabić videa čaściej, a paśla, bo šmat błohieraŭ pierasadžali, usich zakryli, ja bačyŭ vialikuju niespraviadlivaść 21 stahodździa i pačaŭ pra heta bolš i bolš [havaryć]. Voś tak i atrymałasia.
A ciapier stolki ludziej mnie pišuć i čakajuć efiraŭ i mierkavańniaŭ! Ja ž nikoha nie padtrymlivaju, ja prosta za spraviadlivaść, za ludziej i suprać dyktatury. Voś tak razmaŭlaju ź ludźmi. Ja nie palityk i nie palitołah — ja prosta dzialusia svaimi dumkami.
U mianie ž była paŭza z 9 lipienia pa 9 žniŭnia. Jak u luboha błohiera, napeŭna, źjavilisia dumki: a navošta mnie heta treba, kuča zmarnavanaha času. A paśla stała ŭsio ž cikava. I zatym niejak ja pieratvaryŭsia ŭ takoha zvyčajnaha čałavieka sa svaim pohladam na situacyju.
«NN»: Vy ž spačatku sprabavali stvaryć dziciačy jutub-kanał? (U krasaviku 2020 Rykaŭ zavioŭ jutub-kanał pad nazvaj «Vołšiebnaja płanieta Jevy». Na im vykładvaŭ videa sa svajoj małoj dačkoj. U kanale 4 roliki, u samaha papularnaha 555 prahladaŭ — «NN».)
AR: Nie, heta prosta ad niama čaho rabić padčas karancinu i łakdaŭnu. Dačka spačatku zachacieła taki kanał, my na entuzijaźmie zrabili čatyry videa, ja byŭ nastrojeny im aktyŭna zajmacca. Ale dzicia paśla prosta pierachacieła, kaža: usio, nie padychodźcie da mianie sa svajoj kamieraj. Dačušcy čatyry hodziki, što ž zrobiš. Ja ž jaje nie budu prymušać.
A paśla ŭ nas byŭ taki momant padčas karancinu: restarany, jakija naležali ludziam pry ŭładzie, pracavali, a ŭ astatnich — nie. I ja nie vytryvaŭ, zapisaŭ videa, vykłaŭ na svoj kanał. Tak usio i pačałosia.
«NN»: Ale ž čamu ŭ vas takaja cikavaść mienavita da Biełarusi i kancentracyja na našych padziejach? Va Ukrainie, pry ŭsioj pavazie, prablem nie mienš.
AR: Kaniečnie. Ale tak skłałasia, što aŭdytoryja kanała na 80 pracentaŭ z Respubliki Biełaruś. I siońnia mnie maralna składana dla siabie kinuć biełarusaŭ… Ja liču, heta pa-čałaviečy nie ščyra.
«NN»: Kali kazać ščyra, to vyhladaje jak sproba chajpanuć na haračaj temie i sabrać prahlady.
AR: Chajpanuć u mianie navat dumak niama. Ja davoli zamožny čałaviek, mahu ŭziać i patracić kuču hrošaj — i zaŭtra vy ŭbačycie ŭ mianie 500 tysiač prahladaŭ. Ja lublu raźbiracca ŭ ličbach i analitycy i razumieju, što mahu nahnać sabie lubuju kolkaść padpisčykaŭ vielmi chutka. Padpisčyk mnie abydziecca ŭ 5 hryvień, ci 20 centaŭ. Patraciŭ tysiaču dalaraŭ — nahnaŭ miljon padpisčykaŭ. Pytańnie ž nie ŭ tym.
My ciapier adkryvajem va Ukrainie vialiki zakryty biznes-kłub. Heta inšy bok majho žyćcia, jaho, darečy, ludzi taksama chutka ŭbačać. Ale što, mnie chvalicca, što ŭ mianie ŭ materyjalnym płanie ŭsio dobra? Mnie pišuć časam boty ŭsiakija: idzi pracuj! Ja ŭ takija momanty dumaju: hospadzie, vy b viedali, što ŭ mianie 400 čałaviek pracuje, što ŭ mianie kuča biznesaŭ!
Tamu błoh — dla mianie jak hramadzianskaja pazicyja. Voś budzie pieramoha, pryjedu ŭ Biełaruś adznačać jaje, a paśla, moža, i biznes tam niejki adkryju. Bo Biełaruś i biełarusy dla mianie stali ŭžo rodnymi. Stolki siabroŭ adtul źjaviłasia — zvyčajnych ludziej.
«NN»: A raniej vy byli ŭ Biełarusi kali-niebudź?
AR: Pieršy raz byŭ hadoŭ 15 tamu, jeździŭ na vystavu abstalavańnia ŭ Hiermaniju. Zajechali ŭ Biełaruś na takuju ž vystavu.
I hadoŭ 10 tamu byŭ u Biełarusi taksama na mižnarodnaj biznes-vystavie.
Było dva ŭražańni. Pieršaje, kali nabyvali abstalavańnie ź vialikaha zavoda i vyjšli z dyrektaram zavoda pakuryć. Ja pytajusia: što tut u vas, jak palityčnaja abstanoŭka? A jon mnie adkazvaje ledź nie na vucha: cišej, u nas tut paŭsiul KDB, usio słuchajuć, nie treba na takija temy.
Ja byŭ uražany i ździŭleny. Nikoli nie sustrakaŭsia z takim u svaim žyćci.
A druhi momant, kali ja ŭ samym centry Minska zajšoŭ u restaran nacyjanalnaj kuchni. I ździviŭsia, što košty byli vyšejšyja, čym u nas u restaranach u centry Kijeva. Moža, ja trapiŭ u niejki śpiecyjalny restaran dla turystaŭ?
«NN»: A jak vy stavilisia da Łukašenki jašče da ŭsich letašnich padziej?
AR: Tut va Ukrainie jak pačałasia vajna z Rasijaj, to my žyli svaimi padziejami i asabliva nie źviartali ŭvahu na Biełaruś, ščyra skažu. Nu tak, Łukašenka, nu tak, dyktatar. Nie skidvajuć jaho — značyć, ludziej usio zadavalniaje.
U mianie jon simpatyi nie vyklikaŭ, bo ja pradprymalnik. A lubaja dyktatura značyć kaniec pryvatnamu biznesu. Ja prychilnik maksimalnaha raźvićcia pryvatnaha biznesu i svabody.
«NN»: Vy manietyzujecie svaje roliki?
AR: Paru kapiejek, moža, prynosiać, ale heta nie meta ŭsiaho hetaha dla mianie.
Prapanovy pastupali ahučyć niejkuju rekłamu, ale mnie nie treba, dziakuj. Ja dla ludziej, dla dušy. Umoŭna kažučy, zarabić 1000—2000 dalaraŭ błohieru mahčyma, ale ŭ mianie niama mety na hetym zarabić. Dla mianie pabudavać novy handlovy centr siońnia cikaviej.
Kali meta zarabić na jutubie, to treba rabić chajpovy moładzievy kantent z humaram albo multyplikacyju.
«NN»: U vas na kanale nie adlustroŭvajecca kolkaść padpisčykaŭ. Kolki ich?
AR: Niašmat. Usie čamuści dumajuć, što ich šmat.
Ale ja nikomu nie kažu. Usie cikaviacca, ale ja ŭsim kažu: u mianie 500 čałaviek.
«NN»: Chočacie skazać, što ŭ vas 500 padpisčykaŭ?
AR: Nu nie, kaniečnie. Ja prosta liču, što kali ludzi bačać vialikuju kolkaść padpisčykaŭ, to i sami padpisvajucca prosta tak, za kampaniju. A ja chaču, kab na mianie padpisvalisia asensavana tyja, chto na adnoj chvali. Kali ja čałavieku cikavy, u nas supadaje śvietapohlad — jon naciśnie knopku padpisacca.
«NN»: Hučać takija tłumačeńni davoli ćmiana, skažu ščyra.
AR: Nu moža, nie viedaju. Kaliści ja chacieŭ adkryć ličbu padpisčykaŭ, ale spačatku było 500 — nu niejak niepryhoža hladzicca, adkryju, dumaju, jak budzie 1000. Paśla dumaju: adkryju, jak budzie 10 tysiač, paśla — nie, kali budzie 40 tysiač… Ciapier dumaju, jak budzie 100 tysiač, tady adkryju.
«NN»: Chtości ź biełaruskich palitykaŭ, struktur źviartaŭsia da vas z prapanovami ab supracoŭnictvie? Prapanoŭvali, moža, prapłacić vašyja pasłuhi? Volha Karač, naprykład?
AR: Nie, naadvarot, mianie ŭsie bajacca. Bo ŭ mianie niazručnyja intervju dla palitykaŭ.
A Volha Karač — adzinaja, chto admoviŭsia ad hutarki sa mnoju. Dakładniej kažučy, aficyjna jana nie admoviłasia, navat u svaim błohu skazała, što intervju budzie. Ale pierastała adkazvać mnie i źnikła.
«NN»: Jak vy sami da jaje staviciesia?
AR: U mianie šmat chto pytajecca, ale ja pakul nie chaču kazać. Mahčyma, my ź joju jašče pahavorym. Ale jana adziny čałaviek, jaki spačatku pahadziŭsia, a paśla ŭ apošni momant vykaciŭ kuču ŭmoŭ. Ja ich pryniaŭ — čałaviek ubačyŭ, što ja hatovy, i admoviŭsia.
Skažu tak: ja čałaviek, jaki nie lubić usich palitykaŭ.
«NN»: Ale vyhladaje, što Ihar Makar vyklikaje ŭ vas simpatyju.
AR: Ja taki čałaviek, što lublu ŭsich ludziej. Ja adkryty z usimi i adkryta kažu, kali nie padzialaju punkt hledžańnia. I Makar, ź jakim my nie padzialajem punkt hledžańnia, śmieła prychodzić da mianie na efir.
Ja z usimi abmiarkoŭvaju: kali vy ličycie siabie palitykami, to raskažycie prostym biełarusam, jak vy bačycie budučyniu krainy?
Va ŭsich meta adna — kab nie było dyktatara Łukašenki. Ale budučyniu vy bačycie? Vy hatovyja razmaŭlać pra toje, jak budzie raźvivacca kraina paśla? Jakija siły pryjduć da ŭłady —prarasijskija? Prajeŭrapiejskija?
Nichto pra heta nie kaža. Ale pra heta treba kazać, kali vy palityki.
I z usimi ja tak i razmaŭlaju, daju vykazać svoj punkt hledžańnia.
«NN»: A vy sami raźbirajeciesia ŭ biełaruskaj palitycy?
AR: Jak amatar.
«NN»: Chto taki Statkievič, naprykład, viedajecie?
AR: Tolki čuŭ, skažam.
«NN»: A Sieviaryniec?
AR: Toje ž samaje. Proźviščy čuŭ, ale ničoha pra ich skazać nie mahu. Ja viedaju imiony i proźviščy tych, kaho daviedaŭsia za apošnija paŭhoda. Ja viedaju bolš, napeŭna, pra Paźniaka, bo ŭ maim telehram-kanale ludzi pra jaho havorać pastajanna. Nu i viedaju tych ludziej, jakija ciapier u infarmacyjnym paradku dnia. Što čałaviek zvonku moža za paŭhoda daviedacca, toje ja i viedaju.
«NN»: Jak premjer-ministra biełaruskaha zavuć, viedajecie?
AR: Viedaju tolki proźvišča, kali pravilna nazavu — Hałoŭčanka.
«NN»: A chto da jaho byŭ, nie viedajecie?
AR: Nie. Kažu ščyra, ja ž u paviestku trapiŭ tolki pačynajučy sa źbićcia ludziej i paśla pačaŭ raźbiracca. Tak atrymałasia, što pieršym da mianie pryjšoŭ na hutarku Makar, paśla Dźmitryjeŭ, Labiedźka — i voś tak jano pajšło. Mnie cikava razabracca, ludziam cikava. Voś tak pastupova ŭ paviestku ja i traplaŭ. Ja ž, rychtujučysia da intervju, jašče i pytajusia ŭ svaich padpisčykaŭ-biełarusaŭ: što vas cikavić, što treba spytać? Mnie nakidvajuć 300 pytańniaŭ, i ja maju temy dla razmovy, vostryja dla tych, u kaho ja biaru intervju.
«NN»: A chto vam najbolš simpatyčny ź biełaruskich palityčnych dziejačoŭ?
AR: Ja b pakul hetaje pytańnie pakinuŭ biez adkazu, kab nie ŭnosić u publičnaje pole — tam dastatkova i tak kanfliktaŭ.
***
«NN»: Jakaja meta ŭ vašaj jutub-dziejnaści?
AR: Jutub pačaŭsia tamu, što ja šmat na karancinie siadzieŭ. A ciapier u ideale ja b chacieŭ źniać dakumientalnaje kino pra Ukrainu. Zrabić prajekt čymści padobny da «Namiedni» Parfionava pra Ukrainu, pačynajučy z 1991 hoda. Raskazać, jak žyła krainy, jak pierafarboŭvalisia palityki, što było z pradpryjemstvami.
Ale znoŭ ža heta nie kamiercyjny prajekt.
Kali zajmacca kamiercyjaj, to možna stvaryć animacyjnuju studyju, rabić pradukt na mnostvie movaŭ, papularnyja dziciačyja multyki. Heta z pazicyi biznesu mnie cikava.
***
«NN»: Čym vy zarablajecie siońnia?
AR: Šmat roznych biznesaŭ, šmat ź ich zahinuła padčas karanavirusa. Restaranny biznes zakryŭsia, STA hruzavoje, miedycynski centr padałohii taksama pryjšłosia zakryć. Bo try łakdaŭny dla biznesu — heta katastrofa. Ale ž niejak vyžyvajem, starajemsia pastajanna adkryvać štości novaje.
«NN»: Raniej vy ščylna zajmalisia pokieram?
AR: Heta było zachapleńnie kaliści daŭno.
«NN»: Viedaju, što vy hulali na turnirach, sami ich arhanizoŭvali. Byli kiraŭnikom kijeŭskaj arhanizacyi Fiederacyi pokiera.
AR: Byŭ i kiraŭnikom kijeŭskaj arhanizacyi, i ŭsieŭkrainskaj. Heta było daŭno, hadoŭ 15 tamu I na mnohich čempijanatach Jeŭropy ja hulaŭ, było takoje.
«NN»: Jakuju maksimalnuju sumu vyjhravali?
AR: Heta možna pahladzieć na pokiernych sajtach. Nu, byvała i 20 tysiač dalaraŭ, i 30 tysiač, i bolš. Ja ž u pokier pryjšoŭ jak u chobi. Ja kiravaŭ vialikim chołdynham i jeździŭ ź siabrami-pradprymalnikami hulać. I heta było navinkaj dla Ukrainy, tamu my zrabili forum dla adnadumcaŭ. U svoj čas jon staŭ samym vialikim va Ukrainie, staŭ taksama zarablać hrošy jak kamiercyjnaja arhanizacyja. I ŭ nas byli svaje hulniavyja ŭstanovy, my arhanizoŭvali turniry, navat mižnarodnyja, pryvozili suśvietnyja brendy. A paśla ŭ nas zabaranili heta — i ŭsio pamierła. Nie pamiataju, kali ja apošni raz hulaŭ u karty. Stała niejak niecikava. Apošnim časam ja čaściej hulaju ź siabrami ŭ šachmaty. Mnie navat bolš padabajecca, bo tam usio zaležyć ad mazhoŭ, niama elemienta ŭdačy, jaki zaŭsiody zastajecca ŭ pokiery.
«NN»: Kali heta było 15 hadoŭ tamu, vam było tady 30 hadoŭ. Jakim chołdynham vy kiravali ŭ toj momant? Moža, raskažacie?
AR: Ja 10 hadoŭ kiravaŭ kamiercyjnym adździełam adnaho vialikaha pradpryjemstva, a paśla syšoŭ da adnaho vielmi bahataha čałavieka, uznačaliŭ jaho kampaniju. Ale prapracavaŭ tam tolki hod, bo spačatku paabiacali dolu ad čystaha, a kali kampanija vyrasła ŭ čatyry razy, to nam pačali raskazvać: «Ciapier hrošaj niama, paciarpicie hodzik». Stała zrazumieła, što hrošy nie spłaciać, i ja syšoŭ. Paśla taho zajmaŭsia tolki svaim biznesam.
«NN»: A što za kampanija była, adkul syšli, mo ahučycie nazvu?
AR: Nie, nie budu, navošta mnie rekłamavać. Va Ukrainie jany i tak viadomyja. Usie vialikija, usie znakamityja.
***
«NN»: Čamu BalaganOFF?
AR: Heta mianuška ź dziacinstva. Jašče maje blizkija lubimyja svajaki im dražnili. I paśla pryžyłosia navat u dvary.
«NN»: Heta ŭ honar Šury Bałahanava z «Załatoha ciala»?
AR: Tak, mienavita. Moj chrosny dziadźka vielmi lubiŭ hety film. Jon byŭ čałaviek z humaram: voś tak mianie dražniŭ, a ja płakaŭ.
«NN»: Vy ž pamiatajecie, jak skončyŭ Šura Bałahanaŭ?
AR: Kaniečnie. «Dzialić budziem hrošy ščyra», ci jak tam?
«NN»: Nie, budučy ŭžo pry hrošach, reflektorna skraŭ žanočuju sumačku ŭ tramvai, na čym i pahareŭ.
AR: Nu, ja vam ščyra kažu, jak jość. U mianie ž i pokierny forum byŭ «BalaganOFF», i pad takoj mianuškaj ja byŭ viadomy ŭ pokiernych kołach. Kali ja pačynaŭ rabić jutub-kanał, to možna było b adchryścicca ad hetaj historyi i nazvać niejak pryhoža. Ale ja rabiŭ heta dla siabie, dla dušy — tamu i nazvaŭ kanał tak, jak nazvaŭ.
Pamior dzied Koli Łukašenki — były viazień HUŁAHa, asudžany za dapamohu «banderaŭcam»2
Kamientary