Biełarusy vynieśli z bankaŭ rekordnuju kolkaść hrošaj. Ekśpiert: «Heta krytyčna dla bankaŭskaj sistemy»
Tolki z pačatku hoda biełarusy źniali z rachunkaŭ $750 miljonaŭ depazitaŭ, a za paŭtara hoda hetaja suma składaje amal dva miljardy dalaraŭ. Ekśpierty nazyvajuć adtok depazitaŭ adnoj z hałoŭnych prablem bankaŭskaha siektara. I kali tendencyja praciahniecca, to bankaŭskuju sistemu čakaje surjozny kryzis. Tłumačym čamu.
«Tendencyja źniaćcia vialikich abjomaŭ depazitaŭ pačałasia jašče z prychodam kavidu: luty — pačatak sakavika minułaha hoda, — adznačaje staršy navukovy supracoŭnik daśledčaha centra BEROC (Kijeŭ) Dźmitryj Kruk. — I jany značna ŭzmacnilisia ŭ žniŭni — vieraśni minułaha hoda na fonie ŭsich palityčnych padziej. U pryncypie, heta zadało ŭstojlivy trend.
Usio razam ja b patłumačyŭ narastańniem niepakoju za biaśpieku svaich srodkaŭ i niesupastaŭnaściu stavak pa depazitach z ryzykaj, jakuju aceńvajuć ludzi. Heta toj samy klučavy tryhier, jaki prymušaŭ i prymušaje ludziej zabirać svaje źbieražeńni.
Ciapier novy ŭsplosk, viadoma, mienšy, i jon napramuju źviazany z sankcyjami. Asabliva toje, što pad sankcyi patrapili ŭ tym liku i dziaržbanki. Heta ŭsio ŭpisvajecca ŭ trend, jaki ja nazvaŭ. Idzie narastańnie niedavieru da bankaŭskaj sistemy i niepakoj za svaje źbieražeńni.
Pa słovach ekanamista, rehulatar pasprabavaŭ zapavolić hety trend i ŭźniaŭ pracentnyja staŭki pa valutnych depazitach.
«Ale, jak my bačym, Nacbank spaźniŭsia z hetaj mieraj. U ludziej ekzistencyjalnaja (ja b jaje tak nazvaŭ) tryvoha za svaje źbieražeńni, to nievialikaje pavyšeńnie pracentnych stavak naŭrad ci prymusić ich pieradumać», — ličyć jon.
Pa słovach Dźmitryja Kruka, toje, što biełarusy vynosiać depazity z bankaŭ — heta hałoŭnaja prablema dla bankaŭskaj sistemy i ŭsiaho finansavaha rynku Biełarusi apošnija 1,5 hoda.
«Usie pieraboi ź likvidnaściu, vymušanaja nieabchodnaść bankaŭ «sušyć» svaje kredytnyja partfieli — heta ŭ pieršuju čarhu źviazana z adtokam depazitaŭ. A dla dziaržbankaŭ — heta vyražajecca ŭ pierabojach z valutnaj likvidnaściu, u nieabchodnaści šukać bolš aktyŭnyja valutnyja pasivy i abmiažoŭvać svaje valutnyja apieracyi.
Ahułam heta tendencyja istotna padryvaje finansavuju stabilnaść. Heta hałoŭnaja pahroza, što mietadyčna i ŭstojliva padtočvaje finansavuju stabilnaść 1,5 hoda».
«Toj abjom, jaki ŭžo źniali, moža zrabić krytyčnym ledź nie luby dalar»
Ci jość niejkaja krytyčnaja suma, paśla źniaćcia jakoj nastupić kryzis? Dźmitryj Kruk kaža, što ciapier nichto z ekśpiertaŭ nie moža kazać pra heta.
«Hladzicie, što adbyvajecca: banki nakolki mohuć sprabujuć skaračać valutna-kredytny partfiel. To-bok heta asnoŭny miechanizm adaptacyi, — tłumačyć jon. — Banki častkova zamiaścili hrošy, što zabrali klijenty, srodkami jurasobaŭ. I tut, možna skazać, paščaściła, bo idzie ekspartny bum. I astatki srodkaŭ na rachunkach jurasobaŭ pavialičvajucca.
Hałoŭnaja bałansnaja štuka — banki režuć abjomy valutnaha kredytavańnia».
«I voś pytańnie: kali adtok depazitaŭ budzie praciahvacca, ci zmohuć banki i dalej skaračać valutnaje kredytavańnie? Ci nie pryviadzie heta da prablemaŭ z płaciežazdolnaściu pradpryjemstvaŭ i firm?»
Nazvać dakładnuju krytyčnuju sumu tut ja nie vaźmusia, jaje ŭ pryncypie niama. Heta zaležyć nie tolki ad samoha adtoku, ale i ad taho, kolki srodkaŭ budzie ŭ jurasobaŭ i ŭsio ž jak buduć pavodzić siabie banki.
Ale, biezumoŭna, kali takaja tendencyja budzie praciahvacca paŭhady-hod, to, naturalna, budzie paharšacca valutnaja likvidnaść bankaŭ. A dalej prablema moža pierakidvacca i na astatnija śfiery ekanomiki.
Jaki dalar stanie krytyčnym, skazać niemahčyma. Ale toj abjom, jaki ŭžo źniali, moža zrabić krytyčnym ledź nie luby dalar.
Pakul srodkaŭ jurasobaŭ i skaračeńnia valutnaha kredytavańnia dastatkova. Ale heta nie aznačaje, što ŭ budučyni budzie tak.
«Sankcyi zapuskajuć šmat drobnych miechanizmaŭ, jakija składvajucca ŭ adno»
Što tyčycca sankcyj ES, to, pa słovach Dźmitryja Kruka, ich efiekt bankaŭskaja sistema adčuje nie adrazu (tamu, ułasna kažučy, Nacbank pakul i zajaviŭ, što bankaŭski siektar adčuvaje siabie ŭstojliva). Bo niahledziačy na toje, što ŭ śpisie try sistemaŭtvaralnyja banki, dziejnyja kantrakty sankcyi nie admianiajuć. Jany pačnuć pracavać užo paśla skančeńnia ich terminu.
«Niejkaha šokavaha ŭździejańnia na fonie adtoku srodkaŭ z bankaŭskaj sistemy hetyja sankcyi nie akazali, — praciahvaje Dźmitryj Kruk. — Nu, i važna adznačyć, što srodkaŭ rezidentaŭ ES u našych dziaržbankach nie šmat. U siarednim da 3% ahulnaha abjomu pasivaŭ. Tamu sankcyi ES u toj farmuloŭcy, što jość, pramoha mocnaha ŭdaru nie akazvajuć.
Druhoje pytańnie našmat bolš važnaje. Sankcyi zapuskajuć šmat spadarožnych miechanizmaŭ. Naprykład, toj fakt, što zamiežnyja banki zakryvajuć karespandenckija rachunki, błakujuć mahčymaści raźlikaŭ dla klijentaŭ hetych bankaŭ.
Banki sprabujuć prapanoŭvać zapasnyja varyjanty, ale hetyja raźliki stanoviacca bolš darahimi i, što bolš važna dla płacielščykaŭ, bolš pavolnymi. Kolki ciapier budzie iści płaciež, nichto skazać nie moža. Ale jaŭna nie 2-5 dzion, jak zvyčajna, a paru tydniaŭ.
Dla biznesu takaja niepradkazalnaść — vialikija prablemy. Patencyjalnyja nastupstvy — adtok klijentaŭ z hetych bankaŭ.
Taksama pa ŭsich dadatkovych niebankaŭskich apieracyjach, takich jak, naprykład, pastaŭka abstalavańnia i hetak dalej. Partniory pačynajuć hladzieć z aściarohaj na padsankcyjnyja banki, paharšajuć umovy kantraktaŭ albo ŭvohule admaŭlajucca mieć ź imi spravu.
Nu i iznoŭ-taki. Choć 3% ad pasivaŭ — i nievialiki abjom, ich usio roŭna treba niečym zamiaścić. U takim razie banki sprabujuć padvyšać staŭki pa depazitach, kab dadatkova pryciahnuć hrošy (ale jak ja napačatku kazaŭ, u ich nie vielmi heta atrymlivajecca). Heta dadatkovyja vydatki.
To-bok hetyja sankcyi zapuskajuć šmat drobnych miechanizmaŭ, jakija składvajucca ŭ adno i buduć paharšać finansavyja pakazalniki i stvarać kankretnyja finansavyja prablemy z valutnaj likvidnaściu.
Ale inšaje pytańnie, što heta adbyvajecca pavolna. Tut možna prymianić prykazku «Vada i kamień točyć». Usie abaznačanyja faktary nasłojvajucca adzin na adnaho i stvarajuć vielmi topkuju hlebu dla padsankcyjnych bankaŭ. A pakolki hetyja try banki — asnova ŭsioj bankaŭskaj sistemy Biełarusi, to i dla ŭsioj finansavaj sistemy».
Kamientary