«Lepš budu žyć u hruzinskaj vioscy, čym u biełaruskaj turmie». Kolki biełarusaŭ pierajechała ŭ Hruziju?
Pavodle nieaficyjnych źviestak da zimy 2021 hoda Hruzija ŭžo pryniała kala 3-5 tysiač palityčnych emihrantaŭ ź Biełarusi. My daviedalisia pra niuansy pražyvańnia, pracaŭładkavańnia i lehalizacyi biełarusaŭ u hetaj krainie.
Čamu biełarusy pajechali ŭ taki niablizki śviet? Pryčyn adrazu niekalki. Siudy nie treba viza, da hetaha času zachavalisia pramyja avijaznosiny, u krainie vydatny klimat, niedarahoje ŭ paraŭnańni z Polščaj, Litvoj i navat Ukrainaj žyćcio. U dadatak da ŭsiaho hruzinskija ŭłady aktyŭna zajaŭlajuć pra svaju prychilnaść da prajeŭrapiejskaha kursa i demakratyi.
«Ludzi praciahvajuć źjazdžać ź Biełarusi ŭ Hruziju»
Pavodle źviestak hruzinskich uładaŭ, za 11 miesiacaŭ 2021 hoda ŭ Hruzii pabyvali kala 35 tysiač biełarusaŭ — heta amal utraja bolš za anałahičny pieryjad minułaha hoda. Aficyjnych dadzienych pra toje, chto z hetych biełarusaŭ dadomu vyrašyŭ nie viartacca, bajučysia palityčnaha pieraśledu, niama.
Sprava ŭ tym, što pa pryjeździe ŭ Hruziju biełarusam nie treba nidzie rehistravacca. Bolš za toje, biazvyjezna i bieź nieabchodnaści jakoj-niebudź lehalizacyi biełarusy mohuć znachodzicca tut 12 miesiacaŭ.
Dalej možna prosta «abnulicca». Dla hetaha dastatkova, da prykładu, pierasiekčy miažu z susiedniaj Armienijaj, Azierbajdžanam ci Turcyijaj, kudy biełarusam viza taksama nie patrebna, i znoŭ viarnucca ŭ Hruziju. Paśla hetaha ŭ vašym pašparcie budzie stajać štamp ab pierasiačeńni miažy. I heta značyć, što vy biez prablem možacie žyć u Hruzii jašče adzin hod.
Kab usio ž daviedacca, kolki biełarusaŭ chacia b pryblizna siońnia znachodziacca ŭ Hruzii, my pahavaryli z pradstaŭnikami biełaruskaj dyjaspary.
Jak raskazali nam biełarusy z Adžarskaha rehijonu (jaho stalica —Batumi), zaraz tam znachodziacca niekalki tysiač suajčyńnikaŭ:
«Nam taksama było cikava daviedacca dakładnyja ličby. My navat źviarnulisia ŭ haradskuju administracyju. Tam adkazali: «Pavodle našych źviestkach, ciapier u Batumi žyvuć ad 2 da 5 tysiač biełarusaŭ».
Tak, raźbiežka vielmi vialikaja. Ale kolkaść biełarusaŭ u Batumi sapraŭdy pastajanna źmianiajecca. Da prykładu, spačatku ludzi pryjechali siudy ź Biełarusi. Potym pasprabavali pierabracca va Ukrainu ci Litvu-Polšču.
Ale tam žyćcio našmat daražejšaje, plus vielmi abmiežavany termin znachodžańnia i jość prablemy ź lehalizacyjaj. Tamu mnohija znoŭ viartajucca ŭ Batumi. Albo pryjazdžajuć siudy pierazimavać. Uzimku tut ciaplej, čym u toj ža Litvie, kvatery kaštujuć amal u dva razy tańniej, čym uletku, pobač mora. Adsiul i takaja płavajučaja ličba».
Na dumku pradstaŭnicy biełaruskaj dyjaspary ŭ Tbilisi Aleny, u hruzinskaj stalicy biełarusaŭ mienš.
«Dakładnaj ličby taksama nie nazavu. Ale, dumaju, tut nas nie mienš za tysiaču, — havoryć biełaruska. — Mahu taksama z upeŭnienaściu skazać, što kolkaść biełarusaŭ u Tbilisi pastajanna pavialičvajecca.
My źbirajemsia kožny tydzień, pravodzim mitynhi ŭ padtrymku źniavolenych i suprać Łukašenki. I kožny raz na hetyja sustrečy prychodziać novyja biełarusy. Ludzi praciahvajuć źjazdžać ź Biełarusi ŭ Hruziju».
«Zrazumieła, što treba źjazdžać, ale ciahnuła z rašeńniem»
Dla bolšaści hruzinskich ekspataŭ, jakija pierabralisia siudy ŭletku, apošniaj kroplaj «za pierajezd u Hruziju» stała zatrymańnie Ramana Pratasieviča. Paśla tych majskich padziej mnohija nabyli kvitok u adzin kaniec.
«Ja źjazdžała ŭ apošnija dni maja, — havoryć minčanka Natalla. Dla biaśpieki rodnych, jakija pakul zastajucca ŭ Biełarusi, žančyna prasiła nie nazyvać svajho proźvišča. — Paśla zatrymańnia Pratasieviča ja zrazumieła, što treba źjazdžać, ale niejak padśviadoma jašče ciahnuła z rašeńniem. A potym stali aktyŭna zatrymlivać maich kaleh.
Ja razumieła, što moj aryšt — heta tolki sprava času. Hruzija ŭ toj momant užo była adzinaj krainaj, kudy ź Minska ja mahła b palacieć pramym rejsam.
Raźlik byŭ samy prosty. U hetaj krainie mianie naŭrad ci zatrymajuć i jašče tam ja z bolšaj vierahodnaściu nie prapadu navat z adnym čamadanam rečaŭ i minimalnym hrašovym zapasam. Kali nie paciahnu kvateru ŭ horadzie, pierajedu ŭ hornuju viosku. To-bok navat pry samym horšym raskładzie mnie ŭsio roŭna budzie lepš u Hruzii, čym u biełaruskaj turmie».
U Hruzii žančyna znachodzicca ŭžo bolš za paŭhoda. I, pa jaje słovach, pakul što ab svaim rašeńni jana nie paškadavała.
Što pryciahvaje biełarusaŭ u Hruzii?
Jak my ŭžo kazali, biazvyjezna biełarusy ŭ Hruzii mohuć znachodzicca ceły hod. I heta vielmi vialiki plus, bo takich umoŭ niama ni va Ukrainie, ni ŭ Litvie, ni ŭ Polščy, dzie biełarusaŭ zaraz taksama vielmi šmat.
Jašče ŭ Hruzii ciopła. Prytym ciopłaje nie tolki nadvorje, ale i ludzi. Niuansy, zrazumieła, taksama jość: na vulicach tut nie tak čysta, jak u Biełarusi, praviły darožnaha ruchu ludzi vykonvać tut nie asabliva pryvykšyja, sami hruziny davoli šumnyja, nie vielmi abaviazkovyja, časam praźmierna rassłablenyja, ale heta tolki niuansy, jakija jość u kožnaj krainie.
U toj ža čas znachodžańnie tut na praciahu chacia b miesiaca całkam možna pryraŭnoŭvać da dobraha kursa reabilitacyi — i fizičnaj, i psichałahičnaj. Jość mora, hory, šmat niedarahoj siezonnaj sadaviny i harodniny.
U krainie sabrałasia davoli družnaja biełaruskaja dyjaspara. U čatach dla ekspataŭ tut usie adno adnamu dapamahajuć. Kali nie spravaj, dyk paradaj dakładna.
Jašče adzin važny momant: u Hruzii spakojna možna pražyć biez anhlijskaj movy, mnohija havorać pa-rusku.
Košty ŭ kramach prykładna takija ž, jak u Biełarusi. Ale apošnim časam rastuć, asabliva na miasa, małočku, kuracinu. Zatoje tannyja syry, chleb, zielanina i vino.
Na dziva, šmat jakija pasłuhi i servisy na municypalnym uzroŭni pracujuć zładžana i vyrazna, z vysokaj dolaj cyfravizacyi. Amal usie prablemy z dakumientami tut možna vyrašyć vielmi chutka. Chadzić pa šmatlikich instancyjach nie treba.
Dastatkova pryjści ŭ Dom justycyi i źviarnucca da patrebnaha śpiecyjalista. Samyja składanyja pytańni možna vyrašyć prykładna za paŭhadziny — bieź niervaŭ i vialikich strat.
Spačatku pryvyknuć da hetaha biełarusam niaprosta. Tamu jany na ŭsialaki vypadak pytajucca: «Dakładna bolš ničoha płacić nie treba»?
Darečy, kab adkryć rachunak u banku Hruzii, navat kali vy nie rezident, dastatkova tolki pašparta.
Jašče adzin cikavy niuans: kali ŭ Biełarusi milicyja lohka moža zaleźci ŭ vašyja bankaŭskija rachunki i navat ich zabłakavać, to z hruzinskimi bankami taki fokus nie prakatvaje.
Kab daviedacca pra dadzienyja hruzinskaha bankaŭskaha rachunka čałavieka, navat miascovaj palicyi spačatku treba zrabić zapyt u bank, potym bank vielmi doŭha i staranna budzie praviarać, ci sapraŭdy na heta jość padstavy. Kali jany jość, budzie sud. I tolki paśla adpaviednaha rašeńnia suda palicyja zmoža atrymać źviestki pra najaŭnaść hrošaj u abvinavačanaha.
Ale, kaniečnie, jość i vialiki minus: biaspłatnaj miedycyny ŭ Hruzii nie isnuje. Płaciać usie, u tym liku i hramadzianie krainy (dla ich — źnižka). Heta advarotny bok kazačna nizkich padatkaŭ u Hruzii.
Pracadaŭca całkam vyzvaleny ad sacvypłat za najomnych rabotnikaŭ. Tamu čaściej za ŭsio biełarusy ŭ Hruzii nabyvajuć sabie miedstrachoŭki. Košty, u paraŭnańni ź jeŭrapiejskimi, mienšyja.
Asobnaja prablema — adukacyja dla dziaciej. Asabliva ŭ Batumi i nievialikich haradach, bo miescaŭ u ruskamoŭnych siektarach škoł i dziciačych sadkoŭ nie chapaje, a biełaruskamoŭnych uvohule niama. U Tbilisi z hetym praściej. Kaniešnie, u Hruzii jość i pryvatnyja škoły. Ale navučańnie tam abychodzicca ŭ prystojnuju sumu — ad $180 da $1000 u miesiac.
Aficyjnyja ŭłady viedajuć hetuju prablemu i pryznajucca: da takoha prytoku biełarusaŭ jany hatovyja nie byli, ale paabiacali vyrašyć prablemu bližejšym časam.
Zamiežnikam nie treba atrymlivać dazvoł na pracu
Bolšaść biełarusaŭ, jakija siońnia žyvuć u Hruzii, jak praviła, dobryja śpiecyjalisty z vyšejšaj adukacyjaj. Šmat chto pracuje addalena i vydatna pačuvajecca sa svaim zarobkam u Hruzii.
Tym, u kaho takoj mahčymaści niama, našmat składaniej. Zarobki tut nievysokija, pracy nie chapaje navat dla miascovych, pry pryjomie na pracu čaściakom patrabujuć viedańnie hruzinskaj movy. Ale na hetym niuansy amal skančajucca.
Što tyčycca pracy, to Hruzija — adzinaja ź niamnohich krain na płaniecie, dzie zamiežnikam nie treba atrymlivać śpiecyjalny dazvoł. A ŭmovy viadzieńnia biznesu mocna adroźnivajucca ad biełaruskich.
Tut vielmi nizkija padatki. Dla «ipešnikaŭ» — 1% z abarotu abo 20% z čystaha prybytku. Nijakich patentaŭ i atrymańnia licenzij. Pošlina za adkryćcio IP składaje ŭsiaho $7.
Tym, chto pakul nie ŭpeŭnieny, prapanoŭvajuć mikrapradprymalnictva. Heta niešta nakštałt samazaniataści.
Padychodzić tym, čyj hadavy abarot składaje mienš za $10 000 u hod. U takim vypadku vam naohuł nijakich padatkaŭ płacić nie daviadziecca. Kali hadavy abarot bolšy — treba rehistravać IP.
Kab adkryć jurydyčnuju asobu (u Hruzii ich piać vidaŭ — zaŭv. «NN»), treba zapłacić $32. Padatki ŭ hetym vypadku buduć takija: padatak na dadatkovuju vartaść — 18%, padatak na prybytak — 15%.
Dla afarmleńnia IP dastatkova pryjści sa svaim pašpartam u Dom justycyi i zapoŭnić niekalki dakumientaŭ. Zahadzia treba budzie pakłapacicca tolki ab jurydyčnym adrasie i piśmovaj zhodzie ŭłaśnika hetaha adrasu. Niekatoryja vyrašajuć hetaje pytańnie praz ułaśnika kvatery, jakuju zdymajuć.
Paśla atrymańnia papiery ad Doma justycyi, na nastupny dzień treba stać na ŭlik u padatkovuju. Heta jašče paŭhadziny. Usio — z nastupnaha miesiaca možna pačynać pradprymalnickuju dziejnaść.
Tyja biełarusy, u jakich byli źbieražeńni, iduć i takim šlacham: kuplajuć apartamienty, da prykładu, u Batumi, i zdajuć ich u arendu.
Pavodle acenak tych, chto ŭžo nabyŭ nieruchomaść z hetaj nahody, rentabielnaść takoha biznesu — ad 5 da 15%. Padatkaŭ na nieruchomaść u Hruzii niama, abaviazkovych kamunalnych płaciažoŭ — taksama. Apłačvać treba tolki toje, što realna spažyŭ pa ličylniku, tamu prastoj nieruchomaści ŭ niesiezon nijakich dadatkovych vydatkaŭ nie paciahnie.
Što tyčycca śpiecyjalnaściaŭ biełaruskich emihrantaŭ, to heta nie tolki «ajcišniki». Budaŭniki, santechniki, elektryki tut taksama ŭ pašanie. Biełarusaŭ chvalać za toje, što jany, jak praviła, umiejuć pracavać šmat i jakasna.
Hałoŭnaja prablema biełarusaŭ u Hruzii — sumnievy nakont biaśpieki
U žniŭni hetaha hoda biełarusy, jakija pierajechali ŭ Hruziju, nie na žart spałochalisia: u siłu ŭstupiła pahadnieńnie ab supracoŭnictvie pamiž słužbaj dziaržbiaśpieki Hruzii i biełaruskim KDB.
Faktyčna heta aznačaje, što ciapier biełaruskija śpiecsłužby mohuć źbirać infarmacyju pra miescaznachodžańnie biełarusa ŭ Hruzii, pra toje, jakija ŭ jaho srodki na rachunkach, čym jon zajmajecca.
Paśla taho, jak praz ustupleńnie pahadnieńnia ŭ siłu ŭ hruzinskim hramadstvie padniałasia chvala pratestu, premjer-ministr Hruzii Iraklij Harybašvili zajaviŭ:
«Heta pahadnieńnie nie vykarystoŭvajecca i nie budzie vykarystoŭvacca suprać hramadzian, u tym liku hramadzian Biełarusi. Heta zvyčajnaje ramačnaje pahadnieńnie, u ramkach jakoha słužby biaśpieki supracoŭničajuć u suviazi z transnacyjanalnymi złačynstvami, teraryzmam i hetak dalej».
Ale biełarusy aścierahajucca, što našy śpiecsłužby mohuć vykarystoŭvać kampietentnyja orhany Hruzii. Ci jość padstavy dla chvalavańnia?
«Pavodle hruzinskich zakonaŭ, asob, jakija pražyvajuć u Hruzii ci paprasili ŭ krainy palityčnaha prytułku, nie mohuć aŭtamatyčna ekstradziravać pa zapycie inšaj krainy, — raskazaŭ juryst Dzita Nazaidze, jaki supracoŭničaje z «Centram pravoŭ čałavieka» ŭ Hruzii. — Kožny taki vypadak razhladajecca ŭ sudzie Hruzii.
Kali vyśviatlajecca, što paśla vydačy čałaviek moža padvierhnucca katavańniam abo hvałtu, kali na radzimie jaho pieraśledujuć pa palityčnych matyvach, u vydačy takoha čałavieka hruzinski bok admović».
Pa stanie na 3 studzienia 2022 hoda precedentaŭ z vydačaj biełaruskich hramadzian, jakija źjaŭlajucca palityčnymi mihrantami ŭ Hruzii, zafiksavana nie było.
Čytajcie taksama:
«Vybar krainy byŭ dosyć mierkantylny: mienšyja padatki i tańniejšaje žyćcio». Kolki biełarusaŭ pierajechała va Ukrainu paśla vybaraŭ?
«Ludzi pačali pieravozić siemji. Hety sihnał značyć, što jany tut nadoŭha». Kolki biełarusaŭ źjechała paśla vybaraŭ u Litvu?
Tolki IT-śpiecyjalistam i členam ich siemjaŭ — 22 tysiačy viz. Kolki biełarusaŭ rełacyravałasia ŭ Polšču?
Kali Kanapackaja stała całkam padkantrolnaja Łukašenku?16
Kamientary