Amierykanka raskazała, jak vykładała va ŭniviersitecie ŭ Viciebsku i navat dała paru ŭrokaŭ milicyi

Ałana naradziłasia ŭ nievialikaj vioscy ŭ štacie Piensilvanija, u jakoj žyvie kala 600 čałaviek. Ź dziacinstva joj było cikava vyvučyć inšyja movy. U škole vykładali ispanskuju, ale dobra zasvoić jaje nie ŭdałosia.

— Kali ja pačała vučycca va ŭniviersitecie Braŭna ŭ Rod-Ajlendzie, to vybrała dla vyvučeńnia ruskuju movu, a potym jašče polskuju. Ale ž polskaja davałasia bolš składana, bo kali ty ŭžo viedaješ ruskuju, to pačynaješ błytacca.

Paśla pieršaha siemiestra Ałana pajechała pa prahramie ŭ Sankt-Pieciarburh, kab tam vyvučać ruskuju movu. A na trecim kursie na siemiestr trapiła va ŭniviersitet u rasijskim Jarasłaŭli.

— Tady mianie cikavili relihija i kultura ŭ Rasii, a taksama toje, jak źviazana ruskaja pravasłaŭnaja carkva z nacyjanalizmam. Ja pryśviaciła hetamu daśledavańnie.

Pavialičyć

Užo budučy studentkaj čaćviortaha (apošniaha) kursa, Ałana razumieła, što choča pajści ŭ aśpiranturu. A pierad hetym vyrašyła znoŭ pajechać va Uschodniuju Jeŭropu.

Na hety raz, dziakujučy prahramie Fułbrajta, Ałana apynułasia ŭ Biełarusi.

— Ja vyrašyła vybrać Biełaruś, bo tady maja siabroŭka vykładała ŭ adnym ź minskich univiersitetaŭ. Jana raspaviadała, jak joj vielmi padabajecca heta kraina i ludzi ŭ joj.

Ałana stała pieršaj (i pakul što apošniaj) udzielnicaj prahramy Fułbrajta ŭ Viciebsku. Jana ščyra kaža, što niašmat tady viedała pra horad: mabyć, tolki toje, što tut tvaryli Šahał i Malevič.

Pavialičyć

Dziaŭčynu adpravili vykładać anhlijskuju movu studentam Viciebskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta imia Mašerava. Zhadvajučy svajo znajomstva z kiraŭnictvam navučalnaj ustanovy, Ałana paśmichajecca: kaža, što va ŭniviersitecie nie vielmi razumieli, što ź joj rabić.

— Voś pryjšła amierykanka. Jana razmaŭlaje na ruskaj, ale z pamyłkami. Što ź joj rabić va ŭniviersitecie?

U vyniku Ałanie dali hrupy pieršakurśnikaŭ.

— Amal kožny dzień ja pravodziła sieminary. Kiraŭnictva VNU paprasiła zrabić kurs pa staroj anhlijskaj litaratury. Ale ž heta zusim nie moj profil. Bo ŭ maim univiersitecie ŭ mianie śpiecyjalizacyjaj była ruskaja litaratura. Praz heta mnie było krychu strašna samoj rabić kurs z nula. Ale ja razumieła, što dla maich studentaŭ hałoŭnaje nie toje, što ja havaru, a jak ja havaru. Usio ž im było važna słuchać, jak hučyć anhlijskaja mova ad nośbita, i praktykavacca. Plus razam sa mnoj vykładała maja kaleha, jakaja była ekśpiertkaj u anhlijskaj litaratury, tak što studenty šmat čaho daviedalisia ad jaje.

Pavialičyć

Ałana kaža, što jaje vielmi ŭraziła toje, jak šmat siarod jaje studentaŭ było ludziej z Turkmienistana.

— Heta byŭ cikavy dośvied. I biełaruskija, i turkmienskija studenty byli cudoŭnymi ludźmi.

A jašče ździviła toje, jak adroźnivajucca biełaruskaja i amierykanskaja sistema vykładańnia va ŭniviersitetach.

— U Biełarusi ja zaŭvažyła, što vykładčyki patrabujuć ad studentaŭ, kab jany ŭvažliva słuchali na lekcyjach, a potym na ekzamienie pierakazvali słovy vykładčyka. U Amierycy studenty słuchajuć lekcyi, a potym pavinny razvažać na hetu temu — i vykładčyk čakaje, što jany ahučać niejkija novyja dumki nakont hetaha, a nie prosta pierakažuć lekcyi.

Dla maich studentaŭ było składana, kali ja prasiła ich mienavita razvažać. Kali ja kazała: «A što vy dumajecie?», jany nie viedali, što adkazać. Ale praź niekatory čas jany sapraŭdy pačali vykazvacca. Praz dva siemiestry jany ŭžo spakojna razvažali pra svaje idei.

Pavialičyć

Pry hetym Ałana padkreślivaje, što ŭniviersitety ŭ ZŠA vielmi roznyja.

— Ja nie chaču skazać, što ŭniviersitety ZŠA adnolkavyja ci što ŭsie jany lepšyja, čym biełaruskija ŭniviersitety. Tamu što heta dakładna niapraŭda! Maje studenty ŭ Biełarusi nasamreč šmat viedali, i ŭ ich byli vydatnyja nastaŭniki.

U chutkim časie da amierykanki, jakaja vykładaje ŭ Viciebsku, zavitali i žurnalisty roznych ŚMI, u tym liku z telekanała ANT.

— Pamiataju, što da mianie na sieminar pryjšoŭ niechta z dekanata i skazaŭ, što pra mianie chočuć źniać siužet. Ja była ździŭlena. Televizijniki pryjšli, zrabili intervju z maimi studentami i sa mnoj. A potym jany chacieli pakazać mianie ŭ roznych miescach horada.

Pavialičyć

Naprykancy kamanda ANT prapanavała źniać Ałanu kala doma, u jakim jana zdymała kvateru. A heta byŭ «Sini dom» (na pierakryžavańni vulic Lenina i Zamkavaj), jaki viedaje ŭvieś horad. Ałana kaža, što ŭ toj momant navat nie padumała ab tym, što pakazvać svajo miesca žycharstva moža być niebiaśpiečna.

Historyja atrymała niečakany (i davoli niepryjemny) praciah. Niechta z susiedziaŭ Ałany patelefanavaŭ u milicyju i skazaŭ, što pabačyŭ na ANT siužet pra amierykanku, jakaja śćviardžaje, što žyvie ŭ «Sinim domie». Ananim śćviardžaŭ, što Ałana schłusiła, i prasiŭ siłavikoŭ razabracca z hetym. Jaje zaprasili na razmovu ŭ milicyju.

— Mnie było vielmi strašna. Ja pryjšła va ŭčastak — było davoli pozna, śviatła amal nidzie nie było. Tam była žančyna-milicyjanier i ja. Milicyjanierka rastłumačyła mnie sutnaść skarhi i skazała, što mnie treba pakazać, dzie ja žyvu. I my pajšli ŭ maju zdymnuju kvateru — pad mocnym liŭniem pieššu. Jana chadziła pa majoj kvatery, kranała niekatoryja rečy — a potym moŭčki pajšła. Viadoma, ciapier, kali ja baču, jakija žachi adbyvajucca ŭ Biełarusi, to razumieju: maja historyja amal što žart. Ale tady ja była ŭ šoku — zdajecca, heta ŭsio zdaryłasia na maim druhim tydni ŭ Biełarusi.

Pavialičyć

Ale i heta byŭ nie kaniec historyi. Praź niekalki dzion taja samaja žančyna-milicyjanier patelefanavała ŭ Viciebski dziaržaŭny ŭniviersitet imia Mašerava. Jana skazała, što choča, kab amierykanka-vykładčyca pačała vykładać anhlijskuju movu supracoŭnikam milicyi.

— Va ŭniviersitecie mianie spytali, ci mahu ja navučać milicyjanieraŭ, i ja adkazała «tak», tamu što nie zusim razumieła, što rabić, i trochi niervavałasia paśla dopytu. Jašče mnie chaciełasia zrabić dobraje ŭražańnie i pakazać, što ja pryjaznaja.

Na praktycy ničoha z hetaha nie vyjšła. Ałana nazyvaje toj dośvied žudasnym.

— Milicyjaniery nie viedali nivodnaha słova na anhlijskaj! Ja mahła pracavać sa studentami, jakija chacia b niešta viedajuć. Ale ja nie prafiesijanał, jaki pracuje z nula. Siłaviki ničoha nie razumieli z taho, što ja kazała. U vyniku ŭ mianie było dva ci try zaniatki dla milicyjanieraŭ — i my na hetym vyrašyli skončyć.

Niahledziačy na heta ŭ Ałany zastalisia vielmi pryjemnyja ŭspaminy pra Biełaruś. Jana lubiła špacyravać pa Viciebsku i šmat vandravała pa krainie.

— Była ŭ Homieli, Hrodnie, Breście, Mahilovie, Minsku, Brasłavie, Baranavičach i šmat jašče dzie. Vielmi spadabaŭsia Połack — taki staražytny i ŭtulny. Ale ŭsio ž Viciebsk — moj samy lubimy horad.

Pavialičyć

Razam ź siamjoj dziaŭčyna naviedałasia na Liniju Stalina. Da Ałany ŭ hości tady prylacieli brat i tata, jaki cikavicca historyjaj.

— Ciapier niejak soramna kazać, ale ŭ toj čas mnie spadabaŭsia vizit na Liniju Stalina, a moj baćka i brat znajšli vajskovuju techniku vielmi cikavaj dla ahladu. Prynamsi, hetaja častka była cikavaj i paznavalnaj. Byli i dziŭnyja momanty. Tam pracavali Dzied Maroz i Śniahuračka, apranutyja pa-vajskovamu. Supracoŭniki kompleksu čamuści ŭvieś čas chacieli apranuć na nas niejkuju vajskovuju formu — i ŭ mianie jość padborka krynžovych fota.

Užo potym Ałana daviedałasia bolš pra historyju Druhoj suśvietnaj vajny ŭ Biełarusi, i zrazumieła, što Linija Stalina bolš nahadvaje niejki park zabaŭ, dzie vajnu sprabujuć zrabić zabaŭlalnaj — i kamiercyjnaj.

Pavialičyć

Jašče ŭ Viciebsku Ałana sprabavała vyvučać biełaruskuju movu, ale pryznajecca, što nie vielmi staranna.

— Ja nie časta čuła biełaruskuju movu ŭ horadzie, ale ja taksama nie sprabavała znajści ludziej, ź jakimi možna było b parazmaŭlać na joj. Ruskaja mova była prosta ŭsiudy, a ja była niedaśviedčanaja ŭ moŭnaj palitycy. Tolki paśla taho, jak ja źjechała i vyrašyła napisać pra Biełaruś dla svajoj dysiertacyi, ja sapraŭdy pačała vyvučać biełaruskuju movu. Ja praciahvaju vyvučać jaje i ciapier (Ałana razumieje biełaruskuju i moža na joj čytać — NN).

Ciapier Ałana aśpirantka ŭ Jelskim univiersitecie, piša dysiertacyju pra biełaruskuju ličbavuju kulturu, ličbavaje mastactva — heta ŭsio źviazana z IT-śfieraj u Biełarusi.

Pavialičyć

Paśla aśpirantury jana jašče nie viedaje dakładna, što budzie rabić. Moža, pracavać va ŭniviersitecie.

— Ja spadziajusia vykładać va ŭniviersitecie ruskamoŭnuju i biełaruskuju kulturu (asabliva kursy biełaruskaj kultury i litaratury!). Vielmi składana atrymać pracu prafiesara, tamu što vakansij nie tak šmat, i ŭsio zaležyć ad mnohich faktaraŭ: finansavańnia, patreb kožnaha ŭniviersiteta, navat suśvietnaj palityki ŭ peŭnaj stupieni. Dobraj navinoj źjaŭlajecca toje, što mnohija ŭniviersitety ŭ Złučanych Štatach sprabujuć naniać bolš ekśpiertaŭ pa Ukrainie i inšych uschodniejeŭrapiejskich i centralnaazijackich kulturach i litaraturach.

Ci jany sprabujuć vykładać kłasičnuju ruskuju litaraturu z novych punktaŭ hledžańnia. Naprykład, moj prafiesar, jaki vykładaje «Vajnu i mir» z dekałanijalnaha punktu hledžańnia, źjaŭlajecca dobrym prykładam.

Ałana sočyć za navinami ź Biełarusi, tamu pakul nie rašajecca pryjechać u krainu. Ale spadziajecca, što adnojčy jašče zmoža pahulać pa Viciebsku.

• 5
• 0
• 2
• 0
• 0
• 0
• 0
• 1