Ci možna nazvać katoŭ abyjakavymi da svaich haspadaroŭ? Daśledavańnie pakazvaje, što nie
Katy majuć reputacyju addalenych i abyjakavych istot. Ale novaje daśledavańnie pakazała, što ich adnosiny z haspadarami mohuć być macniejšymi, čym my dumali.
Kožny ŭładalnik kata ci kotki moža raskazać svaju historyju pra toje, jak byŭ praihnaravany ŭłasnym hadavancam. Ale vaša koška ŭsio ž moža słuchać. I bolš za toje: jana źviartaje ŭvahu na vas bolš, čym vy dumajecie.
The New York Times raskazvaje pra daśledavańnie, praviedzienaje francuzskimi navukoŭcami. Jano pakazała, što katy nie tolki reahujuć, kali vy havorycie śpiecyjalnym tonam (vysokim hołasam, padobnym da taho, jak my razmaŭlajem ź niemaŭlatami). Katy reahujuć i na toje, chto mienavita pramaŭlaje.
Kali žyvioły čuli, jak ich uładalniki razmaŭlali vysokim hołasam, kotki reahavali bolš, čym na zvyčajnuju razmovu ź inšym darosłym čałaviekam. Adnak hetaha nie nazirałasia, kali hučaŭ hołas nieznajomca.
U adroźnieńnie ad sabak, pavodziny katoŭ ciažka vyvučyć, tamu ludzi mienš razumiejuć ich. Padčas znachodžańnia ŭ łabaratoryi koški časta adčuvajuć taki stres, što nazirańni za pavodzinami stanoviacca niemahčymymi. I zabudźciesia pra sproby prymusić košku siadzieć na miescy, kab zrabić MRT dla vyvučeńnia pracy jaje mozhu.
Daśledčyki vyrašyli naviedać damy kotak i prajhrać zapisy roznych typaŭ maŭleńnia i roznych ludziej. Spačatku kamanda niepakoiłasia, što koški zusim nie reahujuć. Ale potym vyvučyli videazapisy sustreč. Vyjaviłasia, što reakcyja žyvioł była vielmi tonkaj. Heta moh być prosta ruch vucham, abo pavarot hałavy da dynamika, abo navat prypynieńnie taho, što jany rabili ŭ toj momant.
U niekatorych vypadkach katy, jakija ŭdzielničali ŭ daśledavańni, padychodzili da dynamika i kaŭkali. I ŭvaha žyvioł sapraŭdy pavialičvałasia, kali ŭładalnik havaryŭ vysokim hołasam.
Vysnovy pakazali, što koški źviartajuć uvahu na svaich haspadaroŭ u zaležnaści ad taho, jak čałaviek niešta pramaŭlaje. Adno z papiarednich daśledavańniaŭ uzajemaadnosin miž katami i ich uładalnikami pakazała, što hetyja adnosiny nastolki važnyja, što paŭtarajuć suviaź pamiž kacianiom i jaho maci. Całkam mahčyma, što pavodziny prychilnaści, pieršapačatkova pryznačanyja dla ŭzajemadziejańnia z maci, madyfikujucca va ŭzajemadziejańni ź ludźmi, kažuć daśledčyki.
Zaraz usio bolšaja kolkaść daśledčych prac padtrymlivaje ideju, što ŭzajemadziejańnie ź ludźmi źjaŭlajecca klučavym u žyćci koški. A toje, što koški reahujuć tonka, nie aznačaje, što jany abyjakavyja.
«Niejkaja šval u Hrodnie». Marzaluk prajšoŭsia pa Bondaravaj i jaje paplečnikach10
Kamientary
Hałoŭnym budzie vysnova. Kali vy, jak Haspadar, lubicie svajho vusataha hadavanca, hulajecie ź im, vychoŭvajecca jaho roznymi kamandami, vyvozić z saboj na lecišča, kormić nie suchim huanam-kormam, a z ułasnaha stała - što jon paprosić... Kali vy nazirajecca za im i adpaviadajuć jaho čakańniam - a jon ža čakaje vas cełymi dniami, pakul vy na pracy!.. Adnojčy jon pakładzie svaju hałoŭku na vašyja spracavanyja ruki viečaram, kali vy siadziecie za stoł... i vy ź joknuŭšym sercam zrazumiejecie, što takoje Katovaja addanaść i udziačnaść!
Kali pryjšła apošniaja časina majho małodšaha vusataha pryjaciela, jon pryjšoŭ da mianie i pamior na maich rukach. Prajšli hady, i ja zaŭsiody płaču... jak ciapier, kali detalova prypaminaju hetuju ciažkuju chvilinu (((
Moj kot pražyŭ 16 hadoŭ.
I bolš udziačnaj , addanaj i tonkaj žyvioliny ja dahetul nie mahu sabie ujavić.
...Poŭnaj žyćciaradasnaści, niejkaj navat z hadami - mudraści. Hatovaj hulać z taboj usio amal 16 hadoŭ, i hatovaj abaranić dom ad tych, kaho jon paličyŭ "čužymi".
Lubicie i katoŭ, i sabak, i vučyciesia ŭ ich Čałaviečnaści i addanaści, - tak by ja zaviaršyŭ.
a ciapier raskažycie nam pra "Lohkija-lohkija našy dalokija. Ciažkija-ciažkija blizkija našyja. Śvietłyja-śvietłyja našy pamierłyja. Ciomnyja-ciomnyja našy štodzionnyja"
jak jano?