Čamu ŭ Vialikim teatry Biełarusi dahetul niama hałoŭnaha dyryžora?
Hienieralnaja dyrektarka Vialikaha teatra opiery i baleta Kaciaryna Dułava raskazała, čamu ŭ teatra niama hałoŭnaha dyryžora, što pryviazie na hastroli ŭ Minsk Vialiki teatr Rasii i ci zdoleje «kalektyŭny Zachad» admianić ruskuju kultury.
Intervju vyjšła na telekanale «Biełaruś 1» u prahramie «Skažy. Nie maŭčy».
Kaciaryna Dułava była pryznačanaja hienieralnaj dyrektarkaj Nacyjanalnaha akademičnaha Vialikaha teatra opiery i baleta 4 studzienia 2022 hoda, źmianiŭšy Viačasłava Harbuzava, jaki prapracavaŭ na pasadzie ŭsiaho siem miesiacaŭ. Da hetaha Dułava z 2010 pa 2022 hady była rektaram Biełaruskaj dziaržaŭnaj kansiervatoryi.
Viadoma, što kalektyŭ teatra ŭdzielničaŭ u pratestach u žniŭni 2020 hoda. 24 žniŭnia hałoŭnym dyryžoram Nacyjanalnaha teatra opiery i baleta byŭ pryznačany Viačasłaŭ Čarnucha-Volič, jaki da hetaha słužyŭ na takoj ža pasadzie ŭ Adeskim nacyjanalnym akademičnym teatry opiery i baleta. Ale ŭžo 26 žniŭnia jon pakinuŭ svaju pasadu. Pavodle aficyjnaj infarmacyi — praz karanavirusnuju infiekcyju.
27 kastryčnika artysty praviali akcyju salidarnaści ź biełaruskim narodam pierad pačatkam śpiektakla «Carskaja niaviesta». Na nastupny dzień zvolnili 4 supracoŭnikaŭ teatra: dyryžora teatra, zasłužanaha dziejača mastactvaŭ Biełarusi Andreja Hałanava, pieršuju skrypku arkiestra Rehinu Sarkisavu, skrypačku Ału Džyhan i altystku Alaksandru Paciominu.
Da lutaha 2023 hoda z teatra zvolnili jašče dvuch dyryžoraŭ — Ivana Kaściachina i Aleha Lesuna.
Da siońnia ŭ teatry niama hałoŭnaha dyryžora. Čamu?
Kaciaryna Dułava adznačaje, što znajści hałoŭnaha dyryžora niaprosta. Heta abumoŭlena tym, što sama pasada absalutna ekskluziŭnaja. Da jaje asablivyja patrabavańni. Jaje, jak praviła, zajmajuć ludzi, jakija majuć dźvie vyšejšyja adukacyi. Pa jaje słovach, heta prafiesija druhoj pałovy žyćcia.
«Pakul ty asvojvaješ niešta jak pijanist, ci jak charavik, ci skrypač, ty atrymlivaješ vyšejšuju muzyčnuju adukacyju ŭ peŭnaj śfiery. Usio, što datyčyć dyryžyravańnia, to heta asablivy śviet, jaki źviazany z asvajeńniem cełaha šerahu muzyčnych partytur simfonij, opier, baletaŭ. U ich spałučanaja vialikaja kolkaść roznych kampanientaŭ. I ty pavinien prajavić majsterstva inšaha rodu. U tym liku asablivaha rodu čałaviečyja jakaści, intelektualnyja».
Tamu, pa słovach hienieralnaj dyrektarki, było ŭ saviecki čas pryniataje rašeńnie ŭ kansiervatoryjach rychtavać na ŭzroŭni druhoj vyšejšaj adukacyi čatyry śpiecyjalnaści. Da ich adnosilisia i opierna-simfaničnyja dyryžory.
«Heta nie prosta śpiecyjalizacyja, a zusim asablivaja prafiesija. Tut pavinna być charyzma, niejmavierny aŭtarytet. Ty pavinien umieć kiravać sotniami ludziej. Być pierakanaŭčym i hruntoŭnym».
Dułava adznačyła, što tak skłałasia, što siońnia teatr vykarystoŭvaje dośvied rasijskich kaleh.
«U pryncypie, heta absalutna narmalnaja situacyja dla ŭsich teatraŭ śvietu. I my viedajem, jakija doŭhija ci karotkija kantrakty mieli ŭsie znakamityja dyryžory ŭ roznych teatrach śvietu, a časam i ŭ niekalkich adrazu. Tut padychod pavinien być adnaznačnym — vysoki prafiesijanalizm čałavieka i karyść dla teatra».
Kaciaryna Dułava zhadvaje, što jany pryhladalisia da maładych dyryžoraŭ, jakija pryjazdžali z roznych teatraŭ. Byŭ abvieščany konkurs, i ciapier teatr pracuje ź niekatorymi z pretendentaŭ.
«U nas jość roznahałośsi. Ale, spadziajusia, nam atrymajecca ich likvidavać. I ŭ skorym časie my atrymajem takuju tvorčuju adzinku. (…)
Vielmi važna mierkavańnie arkiestra. Šmat u jakich jeŭrapiejskich krainach dyryžora ŭvohule vybiraje arkiestr. U nas taki vybar dapuskajecca. Praŭda, jon nie kančatkovy. Ale my prysłuchoŭvajemsia da mierkavańnia muzykaŭ», — adznačyła Dułava.
Što pryviazie ŭ Minsk Vialiki teatr Rasii
Dułava adznačyła, što ŭ Rasii va ŭmovach adsutnaści hastrolaŭ u tyja krainy, jakija vyrašyli «admianić našu kulturu», realizujecca prahrama «Vialikija hastroli». Heta spryjaje pryjezdu ŭ Biełaruś tvorčych kalektyvaŭ Rasii.
Hienieralnaja dyrektarka adznačaje, što ŭ kastryčniku adbuducca hastroli Vialikaha teatru Rasii ŭ Minsku. Pakažuć nacyjanalnuju ruskuju opieru i aryhinalnuju chareahrafičnuju pastanoŭku.
Jak adznačaje Dułava, heta adpaviadaje tamu farmatu, jaki byŭ padčas hastrolaŭ u Maskvie ŭ minułym hodzie Vialikaha teatra Biełarusi (tady demanstravali aryhinalnuju viersiju baleta «Ščaŭkunčyk» i nacyjanalnuju opieru «Dzikaje palavańnie karala Stacha»).
Pa słovach hienieralnaj dyrektarki, pieramovy amal zavieršanyja. Ale nazvać, što ŭbačać biełaruskija hledačy, jana admoviłasia. Heta jana tłumačyć techničnymi pieraškodami, jakija mohuć adbycca ŭ pracesie realizacyi damoŭlenaściaŭ.
Kudy na hastroli moža pajechać teatr va ŭmovach, kali jaho mała dzie čakajuć
Dyrektarka adznačyła, što za minuły hod teatr pabyvaŭ u Amanie i Tajłandzie. A niadaŭna balet «Spartak» u pastanoŭcy Valancina Jelizarjeva pakazvali na scenie Taškienckaha teatra opiery i baleta.
«Ciapier jość płany tak zvanaha «ŭschodniaha viektaru». Heta ŭ pieršuju čarhu Kitajskaja Narodnaja Respublika, dzie vielmi lubiać i viedajuć biełaruski balet. Zapatrabavanaja i opiera, bo kitajcy viedajuć, što ŭ nas ruskaja, italjanskaja tradycyja śpievaŭ. Spadziajusia, da vosieni my vyznačymsia. I zrazumieła, heta ŭschod. U samym prostym sensie — Uschod. Heta Emiraty, Katar. Ciapier iduć pieramovy pa hetym napramku».
Dułava adznačyła i niekatoryja składanaści z pradstaŭleńniem baletnaha mastactva na ŭschodnich scenach. «U nas mastactva jeŭrapiejskaje. I jość niuansy z pradstaŭleńniem čałaviečaha cieła, z mahčymaściami, što možna pakazvać, a što — nielha». Ale, na pohlad hienieralnaj dyrektarki, udasca damovicca.
Ci zmohuć krainy «kalektyŭnaha Zachadu» admianić ruskuju kulturu
Mierapryjemstvy, skiravanyja na admienu ruskaj kultury ŭ krainach Zachadu, Dułava ličyć absalutnym absurdam.
«My niešta budziem vynosić z muziejaŭ ci ź biblijatek vymać knihi? Heta padobnaje da taho, jak spalvali na kastrach. Heta suśvietny zdabytak. I adymać heta ŭ naroda, u śvietu — nanosić škodu ŭ pieršuju čarhu sabie i svajoj kultury»,
— miarkuje hienieralnaja dyrektarka.
Kaciaryna Dułava adznačaje, što ciapier u Vialikim teatry hučać absalutna ŭsie movy: francuzskaja, niamieckaja, italjanskaja. Opiernyja tvory vykonvajucca na movie aryhinału.
«Ni siekundy niama dumki, kab unieści niejkija karekciroŭki ŭ repiertuar baleta ci choru. Bo my dobra razumiejem, što heta častka kultury. I my ŭ joj isnujem. Sposab baraćby tolki adzin — usiakimi sposabami dakazvać, što heta absalutny absurd»,
— ličyć hienieralnaja dyrektarka.
Čytajcie jašče:
Biełaruski Opierny teatr vyrašaje kadravyja prablemy praz zaprašeńnie rasijan?
Z Opiernaha teatra zvolnili dyryžora Aleha Lesuna
Biełarus trapiŭ u finalisty Premii maładych dyryžoraŭ imia fon Karajana
Kamientary