Łatuška: Kali byŭ ministram kultury, chacieŭ źniać film «Kałasy pad siarpom tvaim». Ideju adchiliŭ Makiej
Taksama Łatuška prapanavaŭ pieravydać tvory Karatkieviča. Suprać prapanovy vystupiła ministarka pracy Marjana Ščotkina, jakaja zadała pytańnie: kamu patrebnyja vydańni na biełaruskaj movie?
U bytnaść ministram kultury (2009—2012 hady) ciapierašni namieśnik kiraŭnika Abjadnanaha pierachodnaha kabinieta (APK), kiraŭnik Narodnaha antykryzisnaha ŭpraŭleńnia (NAU) Pavieł Łatuška mieŭ namier zapuścić prajekt stvareńnia kinastužki pavodle ramana «Kałasy pad siarpom tvaim» litaraturnaha kłasika Uładzimira Karatkieviča, ale nie znajšoŭ padtrymki ŭ Administracyi Alaksandra Łukašenki. Padrabiaznaści palityk paviedamiŭ 19 listapada ŭ videa na svaim jutub-kanale, paviedamlaje pozirk.online.
Pavodle słoŭ Łatuški, košt karciny aceńvaŭsia ŭ 4—5 młn dalaraŭ, bo «patrebnyja byli pastanovačnyja sceny, šlachieckija siadziby, histaryčnyja łakacyi i [darahija] kaściumy». Atrymać takuju sumu ź biudžetu ŭ toj čas «było niemahčyma», skazaŭ kiraŭnik NAU.
Łatuška prapanavaŭ źniać karcinu tahačasnamu hałoŭnamu režysioru Nacyjanalnaha akademičnaha teatra imia Janki Kupały Mikałaju Pinihinu. Toj admoviŭsia z pryčyny zaniataści teatralnaj pracaj i ŭ suviazi z majučaj adbycca rekanstrukcyjaj budynka teatra. Pry hetym, udakładniŭ Łatuška, jon parekamiendavaŭ šukać finansavańnie dla filma ŭ Polščy.
«Z pryvatnaj nieaficyjnaj pajezdkaj ja pryjechaŭ u Varšavu, dzie sustreŭsia z kiraŭnikom Usiepolskaj nacyjanalnaj rady pa teleradyjoviaščańni, — skazaŭ Łatuška. — Ja źviarnuŭsia da jaho z prośbaj, kab jany prafinansavali i ŭvajšli ŭ sumiesnuju vytvorčaść ź biełaruskim bokam, kab realizavać hetuju važnuju dla nacyjanalnaj biełaruskaj kultury kinastužku. Była davoli pazityŭnaja razmova. Paźniej my navat źviarnulisia aficyjna, ale ŭ vyniku ŭsio ž taki nie znajšli padtrymki».
Paśla hetaha, dadaŭ palityk, pošuk hrošaj jon praciahnuŭ u Biełarusi.
«Uspaminaju, što paźniej padčas mierapryjemstva z nahody hadaviny «Staličnaha telebačańnia» ( … ) razmaŭlaŭ z kiraŭnikom Administracyi Łukašenki Uładzimiram Makiejem. (…). Tady pryjšła admoŭnaja reakcyja. Film pa Karatkieviču zdymać nielha, bo heta budzie antyrasijski film. Taksama Makiej padčas razmovy sa mnoj užyŭ arhumient, što kali taki film źjavicca, to heta budzie niehatyŭna ŭspryniata ŭ Maskvie», — adznačyŭ Łatuška.
U nastupnaj dyskusii, pavodle jaho słoŭ, jon paraiŭ Makieju «brać pad uvahu» toje, što «praktyčna ŭsia biełaruskaja kłasika histaryčna i nacyjanalna aryjentavanaja».
«Naša historyja ŭ toj ci inšaj stupieni budzie ŭsprymacca jak antyimpierskaja, antyrasijskaja. I kali my budziem zaŭsiody aziracca na mierkavańnie Maskvy, my budziem vymušanyja admovicca ad usiaho nacyjanalnaha. I tady paŭstanie pytańnie, ci ŭvohule my budziem zabiaśpiečvać svaje nacyjanalnyja intaresy i raźvićcio samaśviadomaści biełarusaŭ. Makiej moŭčki pakruciŭ hałavoj», — skazaŭ eks-ministr kultury.
«Na žal, hetuju kinastužku my nie zmahli źniać. <…>. Prajšło šmat hadoŭ z toj razmovy, ale i siońnia režym praciahvaje svaju antybiełaruskuju, antydziaržaŭnuju, antynacyjanalnuju palityku», — padkreśliŭ Łatuška.
Jon taksama paviedamiŭ, što ŭ tyja hady jamu ŭdałosia vyrašyć pytańnie pieravydańnia zbornika ŭsich tvoraŭ Karatkieviča, choć i heta było nialohka.
«Pamiataju adnu z narad u Saviecie ministraŭ z udziełam ministraŭ sacyjalnaha błoka. Tady ja padniaŭ pytańnie ab pieravydańni tvoraŭ Uładzimira Karatkieviča.
Suprać prapanovy vystupiła ŭ toj čas ministarka pracy i sacyjalnaj abarony Marjana Ščotkina. Jana zadała pytańnie: kamu patrebnyja vydańni na biełaruskaj movie? Hetaje pytańnie było nadzvyčaj dziŭnym.
Tak, Ščotkina ruskaja pa nacyjanalnaści, ale jana ž hramadzianka Biełarusi i kaža publična va ŭradzie krainy, što Biełarusi nie patrebnyja biełaruskamoŭnyja vydańni, nie patrebny Karatkievič», — zajaviŭ kiraŭnik NAU.
Paźniej, udakładniŭ jon, Ščotkinu padtrymali ministr infarmacyi Aleh Pralaskoŭski i ministr adukacyi Alaksandr Radźkoŭ, skazaŭšy, što «vydańnie nie budzie zapatrabavanym, ludzi nie buduć jaho kuplać».
«Ale ŭsio ž taki vydać Karatkieviča ŭ mianie atrymałasia», — kanstatavaŭ palityk.
«Siońnia ciažka ŭjavić, kab tak zvanaja biełaruskaja ŭłada razhladała pytańni padtrymki nacyjanalnaj kultury. My bačym, jak zakryvajucca biełaruskamoŭnyja vydaviectvy, jak razburajecca nacyjanalny teatr, zabaraniajucca nacyjanalnyja simvały, a za kratami praciahvajuć znachodzicca pa palityčnych padstavach bolš za 140 dziejačaŭ kultury. I inicyjatyva pa vyklučeńni ramana «Kałasy pad siarpom tvaim» sa školnaj prahramy — heta čarhovy etap antynacyjanalnaj palityki pradstaŭnikoŭ režymu Łukašenki», — reziumavaŭ Łatuška.
Ab vyklučeńni ramana «Kałasy pad siarpom tvaim» sa školnaj prahramy dla 11-ha kłasa stała viadoma na pačatku vieraśnia. Na vyvučeńnie tvora advodziłasia piać vučebnych hadzin.
9 listapada ŭ efiry telekanała «Biełaruś 1» dyrektar Nacyjanalnaj biblijateki prapahandyst Vadzim Hihin zajaviŭ, što vyklučeńnie ramana sa školnaj prahramy źjaŭlajecca jaho inicyjatyvaj.
Na dumku Hihina, Karatkievič skažona pakazaŭ padziei ŭ svaim tvory.
12 studzienia hienieralny dyrektar sietki kramaŭ «Biełkniha» Uładzimir Matusievič zajaviŭ na pres-kanfierencyi, što tvory Karatkieviča ŭ 2022 hodzie karystalisia vysokim čytackim popytam.
«Uładzimir Karatkievič — u absalutnym topie. U pieršuju čarhu, heta «Dzikaje palavańnie karala Stacha», u hetaha tvora najbolšyja tyražy pa prodažach za minuły hod. Dalej iduć «Kałasy pad siarpom tvaim», «Ładździa rospačy» i inšyja», — skazaŭ Matusievič.
U 2019 hodzie raman byŭ pryznany samaj papularnaj knihaj Biełarusi.
Hihin pryznaŭsia, što «Kałasy pad siarpom tvaim» vyklučyli sa školnaj prahramy ź jaho inicyjatyvy
«Dzikaje palavańnie karala Stacha» — pieramožca Nacyjanalnaj teatralnaj premii. Paśla 2020-ha z opiery prybrali repliku «Raman, vychodź!»
Pryznali «ekstremisckim» dvuchtomny zbor tvoraŭ Dunina-Marcinkieviča. Jon vyjšaŭ u dziaržaŭnym vydaviectvie
Kamientary