«Kali trapiŭ na Akreścina ŭ 2022 hodzie, padumaŭ: blin, jak ža dobra było ŭ 2020!»
Źbiraŭ podpisy za Babaryku, hałasavaŭ na vybarach u Žodzinskim IČU, byŭ vymušany abhavaryć siabie i pryznacca ŭ rehistracyi ŭ płanie «Pieramoha», a ciapier zmahajecca z ankałohijaj… Raskazvajem historyju Dźmitryja Barejčuka.
Pa adukacyi Dźmitryj inžynier-radyjofizik. Kaža, što pracuje ŭ ajci-technałohijach z 1987 hoda. Jon zajmaŭsia małym pradprymalnictvam u roznych śfierach. Apošnim časam raspracoŭvaŭ prajekty ŭ IT, udzielničaŭ u startapach. A taksama byŭ ramieśnikam, rabiŭ suvienirnuju pradukcyju, pryśviečanuju biełaruskim histaryčnym abjektam.
Mužčyna ščyra kaža, što da 2020 hoda nie nadta cikaviŭsia palitykaj. Adznačaje, što da hetaha času nie było ludziej ci arhanizacyj, jakija vyklikali b ŭ jaho davier. Ale, kali Dźmitryj pabačyŭ, što Viktar Babaryka budzie bałatavacca ŭ prezidenty, zrazumieŭ: nastaŭ čas niešta mianiać.
— Ja krychu viedaŭ Babaryku — my časam viali pierapisku pa roznych pytańniach u fejsbuku. I kali jon zajaviŭ, što budzie bałatavacca, ja spytaŭsia, što mahu zrabić, kab jaho padtrymać. Babaryka skazaŭ: «Zapisvajsia ŭ hrupu, a tam pahladzim». U mianie jakraz było try volnyja tydni — ja ŭvieś čas pryśviaciŭ zboru podpisaŭ. Sabraŭ 1200. Imknuŭsia natchniać svaim prykładam inšych zborščykaŭ. A kali Babaryku zatrymali, ja byŭ siarod tych, chto źviarnuŭsia ŭ KDB, kab bankiru źmianili mieru strymańnia.
Dźmitryja zatrymali ŭ pryjomnaj KDB. Na jaho skłali pratakoł pa administracyjnym artykule 23.34, a potym prysudzili 14 sutak. Spačatku mužčyna trapiŭ na Akreścina.
— Umovy tam byli takija, što ja naličyŭ 22 parušeńni pravił utrymańnia. Paźniej ja padaŭ skarhu na hety kont.
Hałasavać na vybarach Dźmitryju pryjšłosia ŭžo ŭ Žodzinskim IČU. Vybarčy ŭčastak arhanizavali ŭ adnoj z kamier.
U kletcy, dzie zvyčajna znachodziacca zatrymanyja, jakich vyklikajuć na dopyt da śledčaha, pastavili kabinu dla hałasavańnia, niejkimi tkaninami jaje zaviesili, ale nie całkam. U vybarčaj kamisii było 2 čałavieki.
— Byŭ taki cikavy momant: pry hałasavańni vybarščyk abaviazkova pavinien pakazać pašpart. A jakija ž pašparty ŭ źniavolenych? Ale administracyja znajšła vyjście. Stajaŭ načalnik Žodzinskaha IČU i pakazvaŭ kamisii našy asabistyja spravy. I voś z dapamohaj hetych asabistych spraŭ kamisija ŭstanaŭlivała našy asoby. Kaniešnie, nichto nie ahučyŭ nam ličby paśla padliku hałasoŭ. Ja viedaju, što ŭ 2020 hodzie šmat dzie i na voli pratakoły nie vyviesili, ale ž…
Dźmitryj ź inšymi «kalehami pa niaščaści» padaŭ skarhu na parušeńnie vybarčaha zakanadaŭstva ŭ Centralnuju vybarčuju kamisiju.
I, što samaje cikavaje, CVK pryznaŭ tyja parušeńni, jakija byli paznačanyja. Ale, pakolki havorka išła pra niaznačnuju kolkaść hałasoŭ, było vyrašana, što hetyja parušeńni ŭ cełym nie paŭpłyvali na ahulny chod vybaraŭ.
— Reč u tym, što ja cikaŭlusia jurysprudencyjaj — chobi ŭ mianie takoje, — tłumačyć Dźmitryj. — U pieršuju čarhu ja pačaŭ vučyć sam, jakija pravy maju pa zakonie. A potym vučyŭ inšych ludziej baranić svaje pravy.
Asprečvaŭ Dźmitryj i toj prysud, jaki atrymaŭ u 2020 hodzie — dajšoŭ da Viarchoŭnaha suda. U jaho atrymałasia abskardzić rašeńnie suda pieršaj instancyi — Viarchoŭny sud pastanaviŭ pryznać rašeńnie ab aryšcie niezakonnym.
Ale ničoha akramia adčuvańnia satysfakcyi Dźmitryju heta nie dało.
— Śmiešna atrymałasia: aryšt pryznali niezakonnym, ale ž administracyjnuju spravu nie spynili. U vyniku jaje viarnuli ŭ sud Kastryčnickaha rajona Minska, kab jaje paŭtorna razhledzieŭ užo inšy skład suda. Zrazumieła, što ŭ novaj sudździ asabliva nie było varyjantaŭ: jana prysudziła mnie paŭtorny aryšt. Dobra, choć pryznała, što ja jaho ŭžo adbyŭ. Ja znoŭ dajšoŭ da Viarchoŭnaha suda, ale hetaje rašeńnie admieniena nie było.
Spakojna žyć Dźmitryju i jaho siamji biełaruskija ŭłady nie davali. Jaho pieryjadyčna šukali milicyjanty — kazali, byccam by mužčynu padazrajuć u tym, što jon niedzie niešta napisaŭ. Pa zrazumiełych pryčynach Dźmitryj usimi siłami staraŭsia paźbiahać takich sustreč. Tamu niekalki razoŭ u jaho domie pravodzili pieratrusy ŭ adsutnaść haspadara — zabirali techniku i na niekatory čas supakojvalisia.
— Ja sprabavaŭ vykonvać usie mahčymyja miery biaśpieki, ale ŭ kancy 2022 hoda mianie vypadkova zastali doma ŭ vioscy. Voś tady byŭ hrandyjozny pieratrus z vyvalvańniem usich rečaŭ na padłohu.
Paśla hetaha Dźmitryja pavieźli ŭ HUBAZiK, dzie ź jaho litaralna vybili parol ad telefona. U telefonie ničoha kampramietujučaha nie znajšli.
— Ale mianie ž nie mahli prosta adpuścić paśla taho, jak niezakonna zatrymali i źbili, — sumna ŭśmichajecca Źmicier. — Što im było rabić? Kazać: «Prabač, my pamylilisia. Davaj, brat, idzi dadomu»? Mianie adpravili ŭ RUUS Pieršamajskaha rajona Minska i tam užo stali falsifikavać spravu za chulihanstva.
Vynik davoli pradkazalny — 15 sutak. Takim čynam Dźmitryj znoŭ trapiŭ na Akreścina.
— Pakul čałaviek siadzić pa administraciŭcy, siłaviki šukajuć, ci možna zavieści na jaho kryminalnuju spravu. A kali pryčyn niama, to ich ža lohka chucieńka prydumać.
U mianie tak i atrymałasia: adnojčy mianie paciahnuli ŭ HUBAZiK, dzie pabojami i pahrozami prymusili pryznacca ŭ tym, što ja padpisaŭsia na płan «Pieramoha». Kali ty 7-8 dzion adsiadzieŭ u žachlivych umovach na Akreścina, a potym ciabie źbivajuć, źnievažajuć… Čałaviečaja vola ŭ hety momant užo zadušanaja. Ty ŭžo hatovy pahadzicca z usim, kab spynić heta. Ja navat nie viedaju, što ciažej pieranosić — hvałt abo prynižeńnie. Dumaju, usio ž druhoje.
Dźmitryj apisvaje ŭmovy na Akreścina ŭ 2022 hodzie: pryblizna paŭmietra prastory na čałavieka, adsutnaść tualetnaj papiery niekalki dzion zapar, u kamieru zasialajuć biazdomnych…
— Kali trapiŭ na Akreścina ŭ 2022 hodzie, padumaŭ: blin, jak ža dobra było ŭ 2020! Da vybaraŭ supracoŭniki hetaj ustanovy ŭsio ž bajalisia žorstka parušać praviły. Ale nahadaju, što navat tady my naličyli 22 parušeńni. Tolki ŭ 2022 hodzie ja zrazumieŭ, dla kaho hučała fraza «Časam nie da zakonaŭ!» — dla siłavikoŭ. Jany stali adčuvać poŭnuju ŭsiodazvolenaść. Ciapier heta ich lubimaja fraza. Siłaviki ŭvieś čas jaje paŭtarajuć. Jany viedali, što ja tłumaču inšym ludziam ich zakonnyja pravy i kazali: «Nu, što ty siadziš tut taki razumny? Šmat ty dasiahnuŭ, viedajučy i abaraniajučy svaje pravy?!»
Na dumku Dźmitryja, siłaviki sapraŭdy vielmi mocna bajacca płana «Pieramoha», tamu prymušajuć ludziej pryznavacca ŭ rehistracyi ŭ im, kab zapałochać tych, chto tearetyčna moža ŭ jaho ŭstupić.
— U maim telefonie jany znajšli tolki skrynšot adnaho paviedamleńnia ŭ telehramie. Niejki nieviadomy mnie čałaviek napisaŭ: «Usich, chto zarehistravaŭsia ŭ płanie «Pieramoha», my vielmi prosim pierajści pa spasyłcy i zapoŭnić formu». Što ja, durny? Kaniešnie, razumieŭ, što heta niejkaja pravakacyja. Zrabiŭ skrynšot, kab potym spytać, ci niechta viedaje, što heta. A potym zabyŭsia. Voś na padstavie hetaha mianie i vyrašyli abvinavacić.
Dźmitryj kaža, što razumieŭ: pryznańnia ŭ rehistracyi ŭ płanie «Pieramoha» niedastatkova dla taho, kab była zaviedziena kryminalnaja sprava. Treba ž jašče vyśvietlić i dakazać metu hetaj rehistracyi — nieabchodna paćvierdzić, što čałaviek płanavaŭ ažyćciaŭlać ekstremisckija dziejańni. Dźmitryj ža śćviardžaŭ, što zarehistravaŭsia, bo było cikava.
Paśla skančeńnia 15 sutak Dźmitryju dali jašče 3, a paśla ich pierazatrymali ŭžo pa kryminalnaj spravie.
— Mianie vazili ŭ Śledčy kamitet, i tam užo śledčy ŭ prysutnaści advakata składaŭ pratakoł dopytu, dziela taho, kab lehalizavać maje «pryznańni» ŭ HUBAZiKu. Ale ž, viadoma, heta taksama fars. Bo za tvajoj śpinaj staić supracoŭnik HUBAZiKu, jaki pieryjadyčna kładzie ruku tabie na plačo i kaža: «Davaj, kažy tak, jak ty kazaŭ nam. Bo inakš budziem jechać nazad i zajedziem da nas znoŭ dy parazmaŭlajem». Kab usio heta chutčej skončyłasia, ja jašče raz abhavaryŭ siabie. U niejki momant pabačyŭ, što pa spravie płana «Pieramohi» ŭžo prachodzić kala 50 čałaviek.
Potym Dźmitryja jašče raz zatrymlivali pa kryminalnaj spravie i vybili ŭ jaho jašče adno pryznańnie — patrabavali skazać, byccam by jon pakinuŭ abraźlivy kamientaryj pra niejkaha siłavika.
U vyniku 18 śniežnia 2022 hoda (paśla čatyroch zatrymańniaŭ) mužčynu adpuścili pad padpisku ab niavyjeździe. Litaralna praz tydzień jon źviarnuŭsia pa miedycynskuju dapamohu ŭ lakarniu. Dźmitryja mučyli boli ŭ žyvacie. Jon byŭ upeŭnieny, što prablema z nyrkami. Bo, kali mužčynu zatrymali pa kryminalnaj spravie, jaho trymali ŭ karcary IČU Akreścina.
— U maleńkim adnamiesnym bietonnym karcary nas było ad 7 da 9 čałaviek. Było vielmi choładna, ciažka sahrecca. Nie było matracaŭ. A jak spać na bietonnaj padłozie, kab zachavać nyrki?
Ale vyśvietliłasia, što ŭ Dźmitryja kistoznaja puchlina. Niekalki razoŭ jon lažaŭ u balnicy, ale pa roznych pryčynach da apieracyi sprava nie dajšła. U vieraśni 2023 hoda ŭ siamji zakančvalisia polskija vizy, tamu Dźmitryj razam z žonkaj i dvuma dziećmi vyrašyŭ terminova jechać u Polšču.
— My sabrali ŭsie pažytki ŭ stareńki aŭtamabil i adpravilisia ŭ doŭhi šlach. Cudam nam udałosia vyjechać ź Biełarusi i ŭsio ž trapić u Polšču.
Užo tut Dźmitryj źviarnuŭsia pa dapamohu ŭ ankałahičny centr. U śniežni 2023 hoda jamu zrabili apieracyju.
U dzień našaj razmovy mužčyna čarhovy raz byŭ u lekara i spadziavaŭsia pačuć dobryja naviny. Ale vyśvietliłasia, što napieradzie ŭ jaho jašče davoli praciahłaje lačeńnie.
— Na žal, historyja jašče nie skončanaja. Jašče daviadziecca pazmahacca. Ale ž my budziem zmahacca.
«Bajsoł» adkryŭ zbor na lačeńnie i reabilitacyju Dźmitryja Barejčuka. Vy taksama možacie ŭ im paŭdzielničać.
Čytać taksama:
«Ja taja jašče pamidorka». Što Ihar Tur piša ŭ telehram-čatach sa svajho asnoŭnaha akaŭnta8
Kamientary