«Niezrazumieły kipiež u kałonii, dzie byŭ Navalny, pačaŭsia jašče ŭviečary ŭ čaćvier, a ranica piatnicy pačałasia z tatalnaha šmonu»
Źniavoleny kałonii, dzie Navalny adbyvaŭ termin, raskazaŭ «Novaj haziecie. Jeŭropa», što adbyvałasia ŭ kałonii napiaredadni śmierci palityka.
Z suviaźziu z papraŭčaj kałonijaj №3 na Jamale («Jamskaja trojka» abo «Trojka», ŚMI prazvali kałoniju «Palarnym vaŭkom») i tak mielisia peŭnyja prablemy. Heta tłumačyłasia addalenaściu kałonii ad hustanasielenych terytoryj i asobym režymam utrymańnia.
U dzień śmierci Alaksieja Navalnaha niefarmalnaja kamunikacyja z VK-3, heta značyć biez kantrolu z boku supracoŭnikaŭ Fiederalnaj słužby vykanańnia pakarańniaŭ, stała jašče bolš składanaj. Vydańnie vyjšła na suviaź z adnym sa źniavolenych, i jon raskazaŭ, što «niezrazumieły kipiež pačaŭsia ŭ «krytcy» (krytaj turmie) jašče ŭviečary 15 lutaha (čaćvier)».
— Pačałosia ŭsio z taho, što viačerniaja pavierka, jana ŭ nas prachodzić z 20:00 da 20:30, była mocna paskoranaja, — raskazaŭ źniavoleny VK-3. — Takoje časta byvaje napiaredadni śviataŭ, kali viertuchai za stoł śpiašajucca, ale ŭčora nijakaha śviata nie było. Zatym nas zamknuli pa barakach, papiaredzili, kab nie było nijakich ruchaŭ pamiž barakami, i ŭzmacnili achovu. Tak što na vulicu i nos było nie vysunuć.
Było čuvać, jak na terytoryju zony poźnim viečaram i nočču try razy zajazdžali niejkija mašyny, ale jakija mienavita, u akienca nie razhledziš.
Sa słoŭ źniavolenaha, ranica 16 lutaha pačałasia z tatalnaha «šmonu» barakaŭ. Supracoŭniki kałonii kanfiskavali niekalki sotavych telefonaŭ, karty i navat kipiacilniki, na karystańnie jakimi raniej hladzieli skroź palcy. Z fraz achovy źniavolenyja zrabili vysnovu, što ŭ kałonii čakajecca pravierka.
— Zvyčajna pra takija pravierki i administracyja zony, i źniavolenyja daviedajucca nie za dzień-dva da pryjezdu, a prykładna za miesiac, — kaža krynica vydańnia, — i rychtujucca da ich zahadzia. Tamu što ni siadzielcam, ni viertuchajam (achoŭnikam) lišnija kasiaki, jakija mohuć znajści praviaralniki, nie patrebnyja. A tut bach, ni z pola ni ź lesu — i kamisija pryjazdžaje! Vidavočna pavinna było niešta zdarycca!
Pa słovach źniavolenaha, pra śmierć Alaksieja Navalnaha ŭ kałonii stała viadoma kala 10-j hadziny ranicy (08:00 pa maskoŭskim časie).
— APKT (adzinaje pamiaškańnie kamiernaha typu, časta vykonvaje ŭ kałonijach funkcyi štrafnoha izalatara, ŠIZA, u VK-3 APKT praduhledžana na 50 miescaŭ), kudy jaho źmiaścili, raźmieščana ŭ baku ad barakaŭ, ale kali b tudy padjazdžała chutkaja, to heta było b vidać, — kaža źniavoleny. — Nijakich chutkich ranicaj 16-ha ŭ kałonii nie było, źjaviłasia tolki paśla taho, jak stała viadoma, što Navalny ŭžo miortvy.
Tak što ja dumaju, što Navalny pamior značna raniej taho času, jaki abviaścili. Chutčej za ŭsio, jašče ŭčora ŭviečary (h. zn. u čaćvier). A inakš navošta treba było zamykać nas nahłucha ŭ barakach, a ranicaj ładzić šmon?
U toj ža čas surazmoŭca ličyć, što śmierć Navalnaha była niečakanaściu i dla kiraŭnictva kałonii.
— Z samaj ranicy i «haspadar» (načalnik kałonii), i «kum» (načalnik apieratyŭnaj častki kałonii) chadzili jak pustym miaškom pa hałavie prybityja, — kaža źniavoleny.
— Dniom, prykładna hadzinie a treciaj (13:00 pa Maskvie), u administracyju adrazu niekalki mašyn prajechała. Adna z «Savy» (VK-18 «Palarnaja sava», — kałonija dla asudžanych pažyćciova), jašče paračka, mabyć, z Łabytnanhi (najbližejšy da pasiołka Charp horad, prykładna za 35 km) i adna dakładna z Salecharda (prykładna 70 km ad Charpa). Ja tak dumaju, ahulnuju pazicyju pierad kamisijaj z Maskvy vypracoŭvali.
Pra toje, što ŭ VK-3 prybyvaje kamisija z centralnaha aparatu FSVP, u kałonii daviedalisia prykładna ŭ toj ža čas, što i pra śmierć Navalnaha. Heta, na dumku źniavolenych, stała jašče adnym dokazam taho, što palitviaźnia nie stała značna raniej abvieščanaha.
Ale ŭsio adno ŭ kałonii ŭpeŭnienyja, što pramoha dačynieńnia da śmierci Navalnaha ni «haspadar Kalina» (načalnik VK-3, pałkoŭnik unutranaj słužby Vadzim Kalinin), ni jaho padnačalenyja adnosin nie majuć. Choć tam całkam nie admaŭlajucca ad zdahadki, što kiraŭnictvu kałonii daviałosia vykonvać zahad, jaki vykonvać nie chaciełasia.
— Dakładny čas śmierci vyznačaje pieršapačatkovaja ekśpiertyza, — kamientuje patołahaanatam Iryna Tumakova. — Pa tempieratury cieła, trupnym adubieńni, źmieścivie ŭnutranych orhanaŭ. A kali svajaki sumniavajucca ŭ zajaŭlenaj uładami pryčynie śmierci, to buduć nastojvać na niezaležnaj ekśpiertyzie, jakaja ź vierahodnaściu 99% zmoža ŭstalavać mienavita pryčynu śmierci. Kali Navalny sapraŭdy pamior ad trombafilii, jak zajaŭlajuć ułady, to na ŭskryćci heta budzie jasna vidać, i paŭtornaja ekśpiertyza heta zmoža paćvierdzić. Tromb — ciapier sapraŭdny bič, ad jakoha pamirajuć bolš, čym ad ŚNIDu i raku razam uziatych.
Kali tromb zakarkoŭvaje lohačnuju arteryju, to śmierć nastupaje na praciahu siekundaŭ. A da hetaha momantu čałaviek moža navat nie padazravać, što žyć jamu zastałosia ličanyja chviliny.
Ale dakładny čas śmierci paŭtornaja ekśpiertyza, chutčej za ŭsio, vyznačyć užo nie zmoža.
Jak patłumačyŭ sudmiedekśpiert Ihar (proźvišča jość u redakcyi), dakładny čas śmierci nieabchodny dla taho, kab vyznačyć nie tolki pryčynu śmierci, a kab adnavić padziei, jakija papiaredničali spynieńniu žyćciadziejnaści.
Tromb moh adarvacca sam pa sabie, a moh — ad miechaničnaha ŭździejańnia. Naprykład, Navalnaha mahli ŭdaryć pa nazie, dzie hety tromb śpieŭ, ad čaho jon adarvaŭsia ad vieny i pajšoŭ «hulać» pa arhaniźmie.
I mienavita takija źviestki ekśpierty atrymlivajuć padčas pieršaha ŭskryćcia.
— Paśla pieršaha ŭskryćcia ŭnutranyja orhany buduć znachodzicca ŭ takim stanie, što mała što skažuć ekśpiertam, — kaža sudovy miedyk. — A značyć, vialikaja vierahodnaść taho, što apošnija hadziny žyćcia Alaksieja Navalnaha tak i zastanucca tajamnicaj dla jaho svajakoŭ i hramadskaści. Kali tolki svajaki nie dabjucca taho, kab pieršaje ŭskryćcio adbyvałasia z udziełam niezaležnych ekśpiertaŭ, jakija nie dazvolać unieści ŭ dakumienty fakty, jakija nie adpaviadajuć rečaisnaści. U advarotnym vypadku asprečyć čas śmierci budzie niemahčyma, a značyć, i adnavić padziei, što hetaj śmierci papiaredničali, budzie ciažka.
«Jon viedaŭ, što nie vierniecca žyvym» — žurnalist pra apošni palot Navalnaha
Zabojstva Navalnaha moža być sihnałam Zachadu ad vielmi kansiervatyŭnaha kryła Kramla — žurnalisty Bild
«Hadzińnik cikaje». Bajden uskłaŭ adkaznaść za śmierć Navalnaha na Pucina i nahadaŭ pra Ukrainu
Doktar, jaki pracavaŭ z Navalnym paśla atručvańnia, nie vieryć u viersiju pra tromb
Miedyki bolš za paŭhadziny sprabavali reanimavać Navalnaha
Julija Navalnaja: Chaču, kab Pucin, jaho atačeńnie viedali, što jany paniasuć za toje, što jany zrabili z našaj krainaj, maim mužam, adkaznaść
Kamientary