«Jakaści, jakija ŭ Łukašenki ŭsprymajucca ź niehatyvam, u Trampie vyklikajuć simpatyi». Biełaruski ZŠA raspaviali, za kaho buduć hałasavać

Maryja Jafimava, člen Kaardynacyjnaj rady ad «Jeŭrapiejskaha vybaru» (Kalifornija)

Pavialičyć

— Jak deputatka KR treciaha sklikańnia ad «Jeŭrapiejskaha vybaru» i siabroŭka hałoŭnaj upravy Asacyjacyi biełarusaŭ u Amierycy ja hladžu na vybary praz pryzmu biełaruskaha pytańnia. I voś kali paraŭnoŭvać dźvie prahramy — respublikancaŭ i demakrataŭ, — my bačym, što demakratyčnaja partyja i jaje pradstaŭnik Kamała Charys bolš adpaviadajuć intaresam biełarusaŭ.

Usie biełarusy ŭ ZŠA — emihranty. Tut vielmi šmat uciekačoŭ ciapier, jany emihranty pieršaha pakaleńnia. A z punktu hledžańnia trampaŭskaj prahramy takija ludzi — ledź nie vorahi. Mnie b nie chaciełasia, kab kraina, dzie ja žyvu, ličyła biełarusaŭ vorahami. Respublikancy vystupajuć za žorstkija praviły ŭ dačynieńni da emihrantaŭ, i respublikanskaja partyja vielmi ciśnie na toje, kab uskładnić vydańnie statusu ŭciekača ŭvohule.

Kali ŭkraincu siońnia niebiaśpiečna viartacca dadomu, jamu tut vydajecca časovy abaronny status, jon moža pa im lehalizavacca i pracavać. Naša asacyjacyja zmahajecca, kab i ŭ biełarusaŭ, jakija vymušana biahuć z radzimy pa palityčnych pryčynach, była takaja mahčymaść.

Akramia taho, prahrama demakrataŭ bližejšaja mnie pa pytańni abortaŭ, padatkaŭ, klimatu.

Niahledziačy na toje, što sama ja prytrymlivajusia demakratyčnych pohladaŭ, u mianie vielmi šmat siabroŭ (moža, bolšaja častka) — za respublikancaŭ. My ź imi miakka dzielimsia svaimi mierkavańniami nakont padziej, jakija adbyvajucca padčas vybarčaj kampanii. Mnohija paraŭnoŭvajuć jaje z šou, za jakim cikava nazirać, dzie ty nie viedaješ, jakim budzie finał. Tym i cikavyja vybary ŭ demakratyčnych krainach: moža pieramahčy chto zaŭhodna.

Što dla mianie asobna cikava: niamała biełarusaŭ tut padtrymlivaje Trampa, chacia jon vielmi nahadvaje Łukašenku. Naprykład, u trampaŭskim paradku dnia jość punkt na ŭzmacnieńnie prezidenckich paŭnamoctvaŭ (kab urad jaho mienš kantralavaŭ). Taksama ŭ jaho šmat papulisckich łozunhaŭ. Ale čamuści jakaści, jakija ŭ Łukašenki ŭsprymajucca ź niehatyvam, u Trampie vyklikajuć simpatyi.

Vola Bromen, biełaruskaja aktyvistka ŭ ZŠA, Detrojt:

Pavialičyć

— Ja budu hałasavać za Kamału Charys. Mnie impanuje jaje asoba: razumnaja, mocnaja, niezaležnaja žančyna, jakaja zmoža adstojvać i pravy žančyn, i demakratyju.

Šmat demakrataŭ i siarod amierykanskich znajomych, i siarod biełarusaŭ krytykavali partyju, što nie zmahli znajści alternatyvy Bajdenu, jaki, vidavočna, nie ŭ tym stanie zdaroŭja, kab kiravać krainaj jašče čatyry hady. Ale ž unutrana źmirylisia. Bo kandydat ad respublikanskaj partyi — Tramp — jašče horšy varyjant (čałaviek z kryminalnymi artykułami, sumnieŭnymi kaštoŭnaściami i vidavočny papulist, jaki mnie asabista mocna nahadvaje Łukašenku). Tamu ŭsie ŭzdychnuli z palohkaj, kali Bajden usio ž źniaŭ svaju kandydaturu.

U hramadstvie adčuvaŭsia padjom i mocnaja padtrymka Kamały Charys. Jaje pieradvybarčy štab mienš čym za tydzień sabraŭ $200 miljonaŭ. Heta mnie troški nahadała čas, kali Śviatłana Cichanoŭskaja stała kandytatkaj u prezidentki. Niejki novy vitok nadziei prosta.

Užo adnojčy atrymaŭšy pryščepku ad aŭtakratyi, ty bačyš jaje prykmiety ŭ inšych krainach. I ja adčuvaju chvalavańnie za vyniki vybaraŭ u ZŠA. Siarod respublikanskich palitykaŭ vielmi šmat chryścijanskich nacyjanalistaŭ, jakija robiać relihiju častkaj dziaržaŭnaj palityki i adukacyi ŭ škole, adbirajuć prava žančyn na aborty, zabaraniajuć knihi, vystupajuć suprać sacyjalnaj dapamohi ŭraźlivym hrupam nasielnictva. Dla mianie dzika bačyć takija rečy ŭ demakratyčnaj krainie.

Siońnia hetyja palityki hałasujuć suprać abortaŭ, bo mocna kłapociacca pra žyćcio embryjonaŭ, a zaŭtra hałasujuć suprać biaspłatnych abiedaŭ u škole dla dziaciej. Ja asabista nie chaču takich ludziej va ŭładzie.

Taksama vyklikaje zaniepakojenaść, jakoj budzie źniešniaja palityka novaha ŭrada ZŠA. Choć mnohija palityki — jak demakratyčnyja, tak i respublikanskija — davoli daśviedčanyja pa situacyi ŭ Biełarusi i vykazvajuć padtrymku. Ale ž prablemy biełarusaŭ daloka nie ŭ pryjarytecie ciapier. I biełaruskaj dyjaspary ZŠA treba biaskonca nahadvać svaim pradstaŭnikam pra nas.

Viadoma, što budučynia Biełarusi zaležyć ad vynikaŭ vajny va Ukrainie. A ŭ mianie jość pradčuvańnie, što Tramp budzie cisnuć na padpisańnie mira na vyhadnych dla Pucina ŭmovach. Minułaje prezidenctva Trampa zapomniłasia antymihranckaj rytorykaj i zakonam ab zabaronie prymać emihrantaŭ, u tym liku palityčnych uciekačoŭ, z šaści arabskich krain. Dumaju, kali jon pieramoža iznoŭ, stanie ciažej atrymać status palityčnaha ŭciekača, i ŭvohule ŭsie imihranckija pracesy zatarmoziacca.

Ciapier biełaruskija aktyvisty ZŠA namahajucca spryjać pryniaćciu časovaha achoŭnaha statusu dla biełarusaŭ. I mienavita respublikanskija palityki nie śpiašajucca jaho padtrymlivać. Mienavita ź imi bolš za ŭsio dyjaspary i treba pracavać.

U Amierycy zaŭsiody byŭ padzieł u hramadstvie na prychilnikaŭ toj ci inšaj partyi i na tych, chto pasiaredzinie. Ale za apošnija hady jon staŭ jašče bolš vyrazny.

Kaniečnie ž, jość i strach hramadzianskaj vajny. U studzieni 2021-ha my nazirali sprobu dziaržaŭnaha pieravarotu prychilnikami Trampa. A što kali situacyja paŭtarycca znoŭ? I kali viedaješ pra kolkaść zbroi ŭ ludziej tut, to strašna, kaniečnie. Niekatoryja maje znajomyja, jakija raniej nie mieli zbroi, ciapier surjozna zadumvajucca, kab nabyć jaje da vybaraŭ.

Ale ja, chutčej, aptymist i budu da apošniaha spadziavacca, što takaja doŭhaja historyja isnavańnia demakratyi ŭ ZŠA, padzieł ułady, vierchavienstva prava i roŭnaści ŭsich pierad zakonam pieramohuć unutrypalityčny kryzis.

Usio ž, niahledziačy na toje, što ZŠA — prezidenckaja respublika, tut prezident — nie adzinaja krynica ŭłady i nie vyrašaje ŭsio. Tamu navat pry samym horšym varyjancie i pieramozie Trampa, tut buduć ryčahi, kab strymlivać jaho pamknieńni da aŭtakratyi.

Taćciana Kułakievič, doktar navuk, prafiesar palitałohii va ŭniviersitecie Paŭdniovaj Fłorydy:

Pavialičyć

— Asabistyja pohlady ja nie vykazvaju, tolki abjektyŭnyja nazirańni.

Amierykancy, jakija vyznačylisia, buduć hałasavać za svaju partyju, chto b jaje nie pradstaŭlaŭ. Baraćba idzie za hałasy tych, chto nie vyznačyŭsia, i za štaty, jakija tut nazyvajuć fijaletavymi — jany mohuć być ci błakitnymi (demakraty), ci čyrvonymi (respublikancy). I jany buduć vyrašać, chto nabiare bolš hałasoŭ u vyniku. Heta, naprykład, Piensilvanija, Mičyhan, Viskonsin i niekatoryja inšyja.

Ahułam pieradvybarčaja kampanija padajecca haračaj, bo adčuvajecca palaryzacyja. Ale ŭ 2008 hodzie, kali vyrašali pamiž Abamam i MakKiejnam, taksama było hučna.

• 3
• 11
• 2
• 0
• 0
• 0
• 0
• 3