Год таму затрымалі вагнераўцаў. Згадваем, як іх звязвалі з Ціханоўскім і як перад імі выбачаўся Віктар Лукашэнка
29 ліпеня 2020 года дзяржаўныя тэлеканалы паведамілі аб затрыманні 33 байцоў расійскай прыватнай ваеннай кампаніі Вагнера. Лукашэнка абураўся, што баевікі ходзяць па беларускіх лясах. Аднак хутка затрыманых вызвалілі і нават выказалі прабачэнні.
«Была атрыманая інфармацыя аб прыбыцці ў Беларусь больш за 200 баевікоў для дэстабілізацыі абстаноўкі ў перыяд выбарчай кампаніі. Пры сабе расіяне мелі кожны па невялікай ручной паклажы, і на ўсіх — тры вялікія цяжкія валізкі, загрузку якіх у транспартны сродак ажыццяўлялі некалькі мужчын», — гаварылася ў заяве. Пазней многія выпускі навін аб вагнераўцах знікнуць з ютуба і дзяржаўных сайтаў.
У той жа вечар Лукашэнка збірае тэрміновую нараду з кіраўніцтвам Рады бяспекі, якую на той момант узначальваў Андрэй Раўкоў. «Я гляджу на рэакцыю расейцаў. Яны ўжо, апраўдваючыся, кажуць, што ледзь не мы іх самі сюды завезлі. Ясна, трэба ж неяк апраўдаць свае брудныя намеры», — казаў Лукашэнка.
«Снайпер, падрыўнікі, айцішнікі», — характаразаваў затрыманых баевікоў Андрэй Раўкоў.
На раніцу наступнага дня ўсіх кандыдатаў у прэзідэнты, а гэта адбывалася за тыдзень з невялікім да выбараў, выклікалі ў ЦВК, каб расказаць пра сітуацыю. На сустрэчы прысутнічаў асабіста Раўкоў, які стаў расказваць, што ў лясах Беларусі хаваецца больш за 170 баевікоў, якіх яшчэ не паспелі злавіць. «Нам паведамілі, што пад расійскімі Псковам і Невелем фарміруюцца яшчэ дзве групоўкі», — расказаў потым журналістам кандыдат Андрэй Дзмітрыеў.
Тым не менш, Ціханоўская не пайшла на адмену мітынгу-канцэрту на Бангалоры 30 ліпеня, на які сабраліся дзясяткі тысяч выбарцаў. Мітынг прайшоў без правакацый.
Вядома, Расія не разумела, што адбываецца, і каментавала падзеі з затрыманнем сваіх грамадзян дастаткова стрымана. Украіна заявіла, што просіць экстрадзіраваць затрыманых на яе тэрыторыю. Справа ў тым, што многія з іх прымалі ўдзел у баявых дзеяннях на ўсходзе Украіны. МЗС выклікаў да сябе паслоў абедзвюх краін.
Далей Следчы камітэт паспрабаваў звязаць затрыманых вагнераўцаў з дзейнасцю Сяргея Ціханоўскага і Міколы Статкевіча. «Раней яны лічылі, што я валодаю тэлепартацыяй, бо абвінавачвалі мяне ў тым, чаго я не рабіў, у месцы, дзе я не быў. Цяпер яны вырашылі, што я валодаю яшчэ і тэлепатыяй, бо сілай думкі пранікаю ў галовы і арганізоўваю змовы з Ціханоўскім і «вагнераўцамі», — каментаваў Статкевіч з СІЗА.
Версія Следчага камітэта была ў тым, што ў затрыманых расіян былі білеты з Мінска ў Стамбул, але яны імі не скарысталіся, а паехалі ў Беларусь, каб дэстабілізаваць сітуацыю напярэдадні выбараў. На іх завялі крымінальную справу па артыкуле 293 КК «Падрыхтоўка масавых беспарадкаў».
Расійская прапаганда моцна накінулася на Лукашэнку праз гэтае затрыманне. У перадачы Салаўёва гаварылася, што фактычна Беларусь разрывае адносіны з Расіяй праз гэты інцыдэнт, а саму справу можна было б вырашыць спакойна на ўзроўні спецслужб і не прыцягваць увагу.
Сярод грамадскасці было папулярным меркаванне, што байцы Вагнера, якія прыехалі ў Беларусь па запрашэнні Ціханоўскага — чарговы спектакль, які нічым не скончыцца, як было з дохлымі пацукамі ці джыпамі, што прарываліся праз украінскую мяжу. Аднак праўладныя аналітыкі кшталту Аляксандра Шпакоўскага і Пятра Пятроўскага пераконвалі, што на гэты раз усё вельмі сур’ёзна і ва ўладаў ёсць неаспрэчныя доказы.
Але потым пачаліся прэзідэнцкія выбары, успыхнулі пратэсты. І ўлады ўбачылі, што спадзявацца могуць толькі на Расію, а для гэтага трэба ўлагодзіць сітуацыю з вагнераўцамі. 14 жніўня затрыманыя расейцы былі адпраўленыя на радзіму. Пазней Лукашэнка сказаў, што даў загад старэйшаму сыну Віктару выбачыцца перад гэтымі людзьмі. Вось так цягам паловы месяца Расія з донара нестабільнасці ў Беларусі стала зноў галоўным саюзнікам.
У выніку той спецаперацыі паляцеў з пасады Андрэй Раўкоў. Цяпер ён пасол у Азербайджане.
Пазней украінскія спецслужбы расказалі, што выманьванне вагнераўцаў у Беларусь было часткай іх спецаперацыі па затрыманні гэтых асоб. Менавіта ўкраінскія спецслужбы вербавалі вагнераўцаў на падстаўную працу ў Сірыі і куплялі ім квіткі з Мінска ў Стамбул. Падчас вярбоўкі вагнераўцы паведамлялі аб сваіх злачынствах ва Украіне. Падчас пералёту самалёт павінен быў прызямліцца ва Украіне, бо аднаму з пасажыраў стала б млосна на борце. Спецаперацыя была санкцыянаваная Пятром Парашэнкам яшчэ ў 2018 годзе.
Мінуў год з затрымання вагнераўцаў. Сёння ўлады, дзяржаўныя СМІ нават не згадваюць, куды ж падзеліся тыя 170 баевікоў, якія хаваліся ў беларускіх лясах. І Следчы камітэт не паведамляе, як ідзе расследаванне па крымінальнай справе, якую завялі на расіян.
Не так даўно пра той выпадак выказаўся і прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі:
«Апошні раз з Лукашэнкам мы размаўлялі па тэлефоне. Калі вагнераўцы былі на тэрыторыі Беларусі, я патэлефанаваў Аляксандру Рыгоравічу, я папрасіў яго, я яго папярэдзіў, што гатовы перадаць яму ўсю інфармацыю адносна гэтых людзей, там былі прозвішчы, мы разумелі, хто гэта такія. Тым не менш ён сказаў мне па тэлефоне: «Я разумею, дарагі Уладзімір Аляксандравіч, я не падвяду, усё будзе нармальна, я разбяруся». Я быў упэўнены, што ён перадасць нам гэтых забойцаў. Але потым адбылося тое, што адбылося. Гэта была апошняя наша з ім гутарка», — сказаў Зяленскі.
Каментары